logo
Data założenia klanu: 19.03.2014 r. | Stan osobowy: Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wgn/clans/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&clan_id=500041628): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 49
Status: Offline

jey7db9


Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=500461346): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 107
Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/achievements/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=500461346): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 691 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 779 Warning: sort() expects parameter 1 to be array, null given in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 802 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 804
Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004
Rozegrał bitew: 253
Wygrał bitew: 119
Krótki opis: Wariant lekkiego czołgu M41 z większą wieżą i działem kal.90 mm. Jego testy rozpoczęto 5 maja 1954 roku. Chociaż zakończyły się one pomyślnie, czołg nigdy nie wszedł do masowej produkcji, ponieważ nie wzbudził zainteresowania władz wojskowych.
T49
usa
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 194
Wygrał bitew: 107
Krótki opis: We wczesnych latach 60. 75-mm działo o prędkości wylotowej 1000 m/s uznano za przestarzałe. Pojazd otrzymał nowe działo 90-mm F3, które używało potężnych pocisków kumulacyjnych. Ta modernizacja nie wymagała żadnych poważnych zmian projektu wieży ani pojazdu. Pierwsze pojazdy wyprodukowano w lutym 1967 roku. W istniejących pojazdach również zmodernizowano działo.
AMX 13 90
francja
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 177
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Pojazd ten został zaprojektowany przez firmę Henschel w 1964 roku na bazie niszczyciela czołgów Kanonenjagdpanzer 4-5. Miał on zastąpić przestarzały model M41 Walker Buldog używany przez bataliony zwiadowcze dywizji pancernych armii niemieckiej. Czołg nigdy nie doczekał się masowej produkcji, ale dzięki niemu wprowadzono później kilka innowacji technicznych w projektach innych pojazdów. Liczba skonstruowanych prototypów nie jest znana.
Spähpanzer Ru 251
niemcy
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 144
Wygrał bitew: 58
Krótki opis: We wczesnych latach 60. XX wieku działa kalibru 75 mm zaczęto uważać za przestarzałe. W latach 1963–64 łącznie 650 pojazdów wyposażonych w wieże FL 11 otrzymało działa kal. 90 mm w celu poprawienia ich mocy ogniowej. Inne pojazdy z tą samą wieżą i „przestarzałymi” działami zostały wycofane ze służby w Armii Francuskiej.
Panhard EBR 90
francja
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 312
Wygrał bitew: 150
Krótki opis: Zamówienie na WZ-132 złożono w roku 1964. Jego rozwiązania bazowały na WZ-131, ale położono nacisk na zwiększenie siły ognia i grubość pancerza. Zbudowano kilka prototypów, lecz cały projekt przerwano pod koniec lat 60. Wszystkie egzemplarze zniszczono podczas prób z bronią atomową.
WZ-132
chiny
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 248
Wygrał bitew: 117
Krótki opis: Czołg lekki zaprojektowany w późnych latach czterdziestych przez Batignolles-Châtillon. Pojazd był wyposażony w wieżę oscylacyjną i 75-mm działo. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Bat.-Châtillon 12 t
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 218
Wygrał bitew: 98
Krótki opis: Dalszy etap rozwoju pojazdu opancerzonego Panhard AML; wyposażony w zawieszenie z napędem na sześć kół, nową wieżą i potężniejszym uzbrojeniem.
Panhard AML Lynx 6x6
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 162
Wygrał bitew: 86
Krótki opis: Rozbudowana wersja eksperymentalnego czołgu T37. Pojazd przeszedł testy w 1949. Rok później podpisano umowę o produkcji masowej. Czołg był produkowany przez Cadillac Motor Car Division, jeden z działów General Motors.
M41 Walker Bulldog
usa
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 37
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Seria lekkich opancerzonych transporterów kołowo-gąsienicowych HWK 10 została zaprojektowana przez zakłady Henschel-Werke w późnych latach pięćdziesiątych i wczesnych sześćdziesiątych. Pojazdy projektowano na cele eksportowe. Pierwszy prototyp HWK 11 wyprodukowano w 1963 roku, a 40 pojazdów wysłano później do Meksyku. Zbudowano również dwa prototypy HWK 13 (pojazdy rozpoznawcze). HWK 12 miał być produkowany na bazie tego samego podwozia, ale nie zbudowano żadnych prototypów.
HWK 12
niemcy
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 35
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Prace nad tym lekkim czołgiem rozpoczęto na początku 1944 roku w Fabryce nr 174. Zostały one jednak wstrzymane w fazie projektowania oraz wyznaczania wymogów taktycznych i technicznych.
LTTB
zsrr
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Seria pojazdów opracowanych przez BRUNON-VALETTE w ramach programu ELC w póżnych latach 50. Celem było stworzenie lekkiego, aeromobilnego czołgu jako jednostki wsparcia ogniowego. Pojazd był niewielkich rozmiarów i posiadał dobrą manewrowość. Wyprodukowano ogółem 10 pojazdów pilotowych, różniących się rodzajem uzbrojenia. Przeszły próby, lecz pojazd nie wszedł nigdy do masowej produkcji.
ELC EVEN 90
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Projekt czołgu lekkiego do desantu lotniczego. Opracowany przez Aircraft Armaments jako następca M41. Projekt zawierał wiele nowości. Wyprodukowano dwa prototypy, które poddano testom na poligonie Aberdeen. Projekt zamknięto w czerwcu 1958 roku.
T92
usa
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: W latach 1954-1955 szereg pojazdów opancerzonych Panhard EBR został wyposażony w wieże AMX 13 75 FL 10 w celu poprawy siły ognia. Pojady te posiadały identyczne pierścienie oporowe, więc nie wymagały zmian w konstrukcji kadłubów. Zmodernizowane pojazdy pancerne weszły na wyposażenie Armii Francuskiej.
Panhard EBR 75 (FL 10)
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 209
Wygrał bitew: 96
Krótki opis: W 1957 roku rozpoczęto prace projektowe nad lżejszą wersją wozu Type 59. Pojazd stworzono do walk na górzystych i bagnistych terenach południowych Chin. Pierwszy prototyp powstał w 1962 roku. Później konstrukcja przeszła kilka etapów modernizacyjnych.
WZ-131
chiny
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 181
Wygrał bitew: 90
Krótki opis: Eksperymentalny lekki czołg z wieżą oscylacyjną i systemem automatycznego ładowania, przeznaczony do transportu drogą powietrzną. Opracowywany w latach 1952-1953 przez Detroit Arsenal w charakterze następcy M41. Uzbrojenie uznano jednak za nieefektywne, a projekt zarzucono. Wybudowano tylko drewniany prototyp.
T71
usa
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 150
Wygrał bitew: 80
Krótki opis: Zwrotny czołg lekki z wieżą oscylacyjną i 75 mm działem wyposażonym w automat ładujący, które mogło wystrzelić do 10 pocisków w ciągu minuty. W tym czasie czołg ten miał lepszą penetrację w porównaniu do innych czołgów średnich.
AMX 13 75
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 112
Wygrał bitew: 55
Krótki opis: Czołg zaprojektowany jako ciężki pojazd rozpoznawczy. Postanowiono wykorzystać w nim kadłub Pantery, by uprościć produkcję seryjną. Maszyna ta miała posiadać wieżę z Leoparda, wyposażoną w armatę o lufie nie dłuższej niż kadłub pojazdu, co miało zapewnić lepszą manewrowość w terenie leśnym. Nie zbudowano prototypów tego pojazdu.
Aufklärungspanzer Panther
niemcy
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 110
Wygrał bitew: 55
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem opancerzonym były częścią celowego programu zatwierdzonego przez władze wojskowe w 1945. W 1949 firma Hotchkiss przedstawiła trzyosiowy prototyp. Po próbach projekt wstrzymano. Nie zachował się żaden prototyp.
Hotchkiss EBR
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Zwiadowczy niszczyciel czołgów był opracowany przez firmy Hotchkiss i Klöckner-Humboldt-Deutz w latach 1956-1962 z myślą o wzmocnieniu zdolności niszczenia czołgów przez pancerne bataliony zwiadowcze. Planowano go wyposażyć w 90mm działo przeciwpancerne. Ostatecznie projekt zarzucono a ilość zbudowanych prototypów pozostaje nieznana.
Spähpanzer SP I C
niemcy
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 586
Wygrał bitew: 317
Krótki opis: Pojazd rozpoznawczy zaprojektowany przez firmę Daimler-Benz. Istniał tylko na papierze.
VK 28.01
niemcy
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 574
Wygrał bitew: 321
Krótki opis: Propozycja lekkiego pojazdu kołowo-gąsienicowego. Projekt ukończono w lutym 1943 roku. Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem była konstrukcja podwozia. Koła nachodziły na siebie, a napęd był przekazywany na nie wszystkie. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
MT-25
zsrr
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 211
Wygrał bitew: 120
Krótki opis: W roku 1946 opracowano projekt bardzo szybkiego czołgu lekkiego. Posłużył on za wzór dla dobrze znanego pojazdu AMX 13. Pojazd nie wyszedł poza fazę projektu.
AMX 12 t
francja
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 123
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Lżejsza wersja średniego czołgu T20 z przedłużonym podwoziem z M7. Pojazd opracowano w pierwszej połowie 1943 roku. W odróżnieniu od czołgu T20, T21 cechował się słabszym pancerzem i lżejszym uzbrojeniem. Wóz nigdy nie trafił do produkcji seryjnej ani do czynnej służby.
T21
usa
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 106
Wygrał bitew: 56
Krótki opis: Nowy lekki czołg Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej zaprojektowano w latach 1957-1959 roku. Ten 16-tonowy pojazd miał być wyposażony w czterokołowe zawieszenie z drążkami skrętnymi oraz kołem napędowym umieszczonym z tyłu konstrukcji. Całość wyposażono w działo 57 milimetrów (później zastosowano konstrukcję 76 mm).
59-16
chiny
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 92
Wygrał bitew: 43
Krótki opis: Produkcja tego sprawdzonego pojazdu opancerzonego Panhard AMD 178 z nową wieżą FL 1, działem SA 35 kal. 47 mm i współosiowym karabinem maszynowy ruszyła ponownie po II wojnie światowej. Prace nad nową wieżą rozpoczęto w 1940, ale zostały wstrzymane po upadku Francji. Nowy prototyp nazwano Panhard AMD 178B. Powstałe pojazdy uczestniczyły w walkach w Indochinach, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie.
Panhard AMD 178B
francja
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 64
Wygrał bitew: 41
Krótki opis: Lekki czołg T37 został zaprojektowany przez Detroit-Arsenal pod koniec lat 40. w celu zastąpienia M24 Chaffee. Zamówiono trzy prototypy. Później wprowadzono innowacje techniczne w projekcie czołgów T41 i M41.
T37
usa
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: T-50 to czołg lekki produkowany w Fabryce Kirowa w Leningradzie. Rozwój nowego czołgu lekkiego mającego zastąpić T-26 rozpoczęto na początku 1940 roku. Jesienią, po przestudiowaniu projektu niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw. III, przedstawiono wszystkie wymagania techniczne. Projekt pojazdu posiadał wieżyczkę dowódcy z możliwością obserwacji na wszystkie strony, a dowódca przestał wypełniać role celowniczego i ładowniczego. Ostateczne wymagania dopracowano do listopada 1940 roku, a nowy czołg otrzymał oznaczenie T-50. Na początku 1941 roku w Fabryce Kirowa zbudowano jeden prototyp, który przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do służby. Projekt przerwano na korzyść czołgu T-50 rozwijanego w Fabryce numer 174.
T-50-2
zsrr
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 265
Wygrał bitew: 134
Krótki opis: Stworzony w latach 1957-61 z myślą o dostarczeniu francuskim wojskom powietrzno-desantowym pojazdu przenaszalnego drogą lotniczą a jednocześnie zdolnego do walki z ciężkimi czołgami. Pojazd posiadał 90mm działo i bardzo niską sylwetkę. Dwóch członków załogi umieszczono w wieży, która mogła wykonać pełen obrót, ale tylko gdy czołg nie poruszał się. Planowano również warianty wyposażone w inne działa. Wyprodukowano tylko jeden prototyp i nigdy nie wprowadzono go do czynnej służby.
AMX ELC bis
francja
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 221
Wygrał bitew: 123
Krótki opis: Pojazd ten został opracowany z myślą o zastąpieniu wozu M3 Stuart. M24 wszedł do służby we wrześniu 1943 roku. Był produkowany w zakładach Massey-Harris oraz przez General Motors do lipca 1945 roku - wyprodukowano 4731 egzemplarze.
M24 Chaffee
usa
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 199
Wygrał bitew: 109
Krótki opis: Opracowany w październiku 1940 roku. Projekt przedstawiony przez Zakład nr 174 został skierowany do testów, które przeszedł pomyślnie w okresie luty-marzec 1941 roku. Pojazd wprowadzono do służby.
T-50
zsrr
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 127
Wygrał bitew: 66
Krótki opis: Projekt VK 16.02, znanego jako Leopart, bazował na opracowanych wcześniej Panzer II Ausf. J (VK 16.01) i Panzer II Ausf. M (VK 13.01). Makieta pojazdu była gotowa w maju-czerwcu, a pierwszy prototyp powstał 1 września 1942 roku. Zgodnie z "Panzerprogramm 41" zakładającym produkcję 339 pojazdów (105 do grudnia 1943 i 150 do połowy 1944 roku), masowa produkcja miała się rozpocząć w kwietniu 1943, lecz nigdy nie wystartowała. W późniejszym okresie wieża z Leoparda była montowana na czołgu Puma - Sd.Kfz.234/2.
VK 16.02 Leopard
niemcy
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 47
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Projektowanie tego czołgu rozpoczęto w 1941 roku. Początkowo był on projektowany jako czołg lekki, ale w miarę, jak model otrzymywał dodatkowy pancerz i uzbrojenie, został przemianowany na czołg średni. Produkcja M7 rozpoczęła się jesienią 1942 roku. Jednak przez to, że M7 był słabszy od seryjnie produkowanego Shermana M4 pod względem wszystkich parametrów oprócz prędkości i wymiarów, zaprzestano produkcji. Wyprodukowano łącznie 7 pojazdów.
M7
usa
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 23
Krótki opis: Prace nad pojazdem rozpoczęto w marcu 1940 roku. Pierwotnie miał on być wyposażony w napęd kołowo-gąsienicowy. Chociaż twórcom udało się ukończyć projekt, prace nad nim zostały przerwane w lipcu tego samego roku.
AMX 40
francja
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Ten pojazd miał być wersją rozwojową czołgu krążowniczego 10TP. 14TP również miał być wyposażony w zawieszenie Christie. Ale ten projekt obejmował tylko napęd kołowo-gąsienicowy. Rozwój czołgu 14TP rozpoczęto w 1938 roku. Pierwszy prototyp miał zostać skonstruowany w marcu 1939 roku, ale prace znacznie się opóźniły, bo brakowało odpowiedniego silnika. Nigdy nie zbudowano prototypu, bo Niemcy najechały Polskę we wrześniu 1939 roku.
14TP
polska
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Nowy czołg krążowniczy posiadał takie innowacje, jak silnik z przeciwbieżnymi tłokami, czy położone z przodu chłodnice, zaś do jego stworzenia szeroko wykorzystano spawanie. Zamówienie produkcyjne złożono 17 kwietnia 1939 r. W sumie wyprodukowano 1771 czołgów w czterech podstawowych wersjach. Czołgi Covenanter wykorzystywano głównie do celów szkoleniowych w Wielkiej Brytanii od roku 1940 do 1943.
Covenanter
anglia
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: M5 wszedł do produkcji w kwietniu 1942 jako ulepszona wersja pojazdu M3 Stuart Do czerwca 1944 wyprodukowano łącznie 8884 pojazdy w dwóch wariantach. Czołg był wykorzystany na wszystkich frontach.
M5 Stuart
usa
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 17
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Rozwijany przez firmę BMM jako nowy lekki czołg zwiadowczy na podwoziu Pz.Kpfw. 38 (t) od lipca 1940 roku. Zamiast nitowania stali zastosowano spawanie. Nowy silnik i ulepszona skrzynia biegów pozwalały osiągnąć prędkość 64km/h. Rozwój przerwano na korzyść czołgu VK 1303. Wyprodukowano pięć prototypów.
Pz.Kpfw. 38 (t) n.A.
niemcy
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Brytyjski czołg, który był sprowadzany do ZSRR w ramach Lend-Lease’u. W sumie wysłano 3782 czołgi, ale niektóre spoczęły na dnie Atlantyku wraz z transportującymi je do Murmańska statkami.
Valentine II
zsrr
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 442
Wygrał bitew: 249
Krótki opis: Zapotrzebowanie na lekki czołg nadający się do desantu powietrznego określono zimą 1941 roku. Pojazd został zaprojektowany przez firmę Marmon-Herrington. Od kwietnia 1943 do lutego 1944 wyprodukowano łącznie 830 pojazdów, z których 260 dostarczono do Wielkiej Brytanii w ramach Lend-Lease.
M22 Locust
usa
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 175
Wygrał bitew: 83
Krótki opis: Rozkaz zaprojektowania 15-tonotwego pojazdu gąsienicowego uzbrojonego w działo został wydany w 1935. Pomimo że waga Pz. Kpfw. III Ausf. E, pierwszego seryjnego pojazdu, osiągnęła 19,5 tony, jego konfigurację przyjęto za udaną, a ilość pojazdów z wolna wzrosła do 96. Dalasze wersje stały się nawet bardziej popularne, a PZ. Kpfw. III stał się najliczniej produkowanym pojazdem Wehrmachtu.
Pz.Kpfw. III Ausf. E
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 90
Wygrał bitew: 45
Krótki opis: Rozwijany przez firmę ČKD dla czechosłowackiej armii w 1938 roku. Podczas niemieckiej okupacji pojazd wszedł do służby w Wehrmachcie i był używany w kampaniach w Polsce i we Francji, jak również na Froncie Wschodnim. Czołg walczył na linii frontu do połowy 1942 roku. Wyprodukowano łącznie około 1400 pojazdów w ośmiu wersjach (Ausf. A/B/C/D/E/F/S/G).
Pz.Kpfw. 38 (t)
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Pierwsze zamówienie na tę maszynę złożono w 1939 roku. Pierwotnie miał być to bardzo szybki czołg zwiadowczy dla oddziałów powietrzno-desantowych. Masową produkcję rozpoczęto na początku 1942 roku, zaś na początku roku 1943 dwa takie pojazdy zostały włączone do 1 Dywizji Pancernej. Kolejnych 38 maszyn skierowano latem 1944 roku do LVIII Rezerwowego Korpusu Pancernego.
Pz.Kpfw. I Ausf. C
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 23
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Zaprojektowano go w ramach programu mającego na celu poprawienie zwrotności czołgu lekkiego T-26 poprzez zmianę podwozia na kołowo-gąsienicowe. Prototyp zbudowano w 1935 roku. Pojazd wszedł do służby 29 lutego 1936 roku po serii modyfikacji. Przynajmniej 4 pojazdy z partii eksperymentalnej przeszły próby w 1937 roku, ale produkcję przerwano ze względu na awarie skrzyni biegów i wysoki koszt. Wyprodukowane pojazdy były używane podczas Wojny Zimowej oraz II Wojny Światowej.
T-46
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Opracowany w roku 1937 przez firmę AMX na bazie wozu Renault R-40. Pojazd ten miał większą wieżę niż porównywalne maszyny i wyposażony został w silnik diesla. W roku 1940 dwa takie wozy były gotowe do testów.
AMX 38
francja
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Projekt lekkiego pojazdu, zaproponowany przez porucznika Prowornowa latem 1942 roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
LTP
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: W latach 1934-35, biuro projektowe charkowskiej fabryki lokomotyw opracowało modyfikację artyleryjską BT-7. Nowa, eliptyczna wieża została wyposażona w 76.2mm działo CT-28. Dodatkowo, niektóre pojazdy wyposażono w nowe radiostacje. Ogółem wyprodukowano 155 artyleryjskich BT-7. Uczestniczyły w bitwach o Przesmyk Karelski, w Mandżurii i w pierwszym okresie II Wojny Światowej.
BT-7 artillery
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 89
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: Ostatnia wersja czołgu lekkiego Pz. II. Pojazd odznaczał się wzmocnionym pancerzem, 2 cm działem Kw.K. 38 i lepszymi urządzeniami obserwacyjnymi. Od marca 1941 roku do grudnia 1942 roku wyprodukowano łącznie 524 pojazdy.
Pz.Kpfw. II
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 36
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Opracowany przez Skodę w 1935, służył w armi czechosłowackiej pod nazwą LT vz 35. Podczas okupacji Czechosłowacji przejęte czołgi przemianowano na Pz.Kpfw. 35 (t) i wcielono do Wehrmachtu. Były szeroko wykorzystywane przez Pierwszą Lekką Dywizję (po reorganizacji - Szóstą Dywizję Pancerną) aż do ostatnich miesięcy 1941r. W sumie wyprodukowano 434 tych czołgów.
Pz.Kpfw. 35 (t)
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Pojazdy eksperymentalne o nazwach kodowych od T1E4 do T1E6 były silnie wzorowane na brytyjskim czołgu Vickers E. Pierwszy prototyp powstał w warsztatach firmy Cunningham w 1931 roku. Po testach w 1932 roku zbudowano jego ulepszony wariant. Docelowo wybrano jednak inny czołg eksperymentalny - T2.
T1E6
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Nowsza wersja lekkiego czołgu typu Mk.VI z ulepszonym uzbrojeniem (karabin maszynowy Besa, kal. 15 mm). W produkcji od grudnia 1939 do lipca 1940. Czołg ten zaprojektowano z myślą o wykorzystaniu go w koloniach. Łącznie wyprodukowano 130 pojazdów typu MK VIC.
Light Mk. VIC
anglia
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Czołg lekki zbudowany na bazie brytyjskiego czołgu Vickers Mk. E. na początku lat 30. Pojazd przeznaczono do wsparcia piechoty i opracowano w kilku wariantach. Służył również jako baza dla wielu pojazdów specjalnych oraz dział samobieżnych, jednak ich użycie nie było masowe. Od 1931 do 1941 roku wybudowano 9686 pojazdów w różnych wariantach i konfiguracjach.
T-26
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Opracowany w 1933 roku jako rozbudowana wersja tankietki TK-3. W 1939 roku, aby zwiększyć siłę ognia, 24 pojazdy wyposażono w automatyczne działo wz. 38 FK-A kal. 20 mm. Tankietki wykorzystano jesienią 1939 roku.
TKS z n.k.m. 20 mm
polska
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Opracowany w 1936 roku w zakładach Vickers-Armstrong i wyprodukowany w latach 1941-1942 w liczbie 177 pojazdów w dwóch podstawowych wersjach (Mk I i Mk ICS). W 1942 roku na mocy ustawy Lend-Lease dwadzieścia takich pojazdów przekazano ZSRR, z czego 19 walczyło na Froncie Wschodnim do października 1943 roku.
Tetrarch
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 36
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: W latach 1930-1934 wyprodukowano 4 prototypy o różnym uzbrojeniu, liczebności załogi, masie i właściwościach trakcyjnych.
Leichttraktor
niemcy
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Eksperymentalny czołg lekki T1E1 zaprojektowany przez firmę Cunningham był wersją rozwojową czołgu T1. Do kwietnia 1928 roku wyprodukowano cztery pojazdy. Po przejściu przez pojazd prób w listopadzie 1928 roku, podjęto decyzję o pogrubieniu pancerza, co doprowadziło do stworzenia kolejnej wersji - T1E2.
T1 Cunningham
usa
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Pierwszy radziecki czołg, który wszedł do produkcji seryjnej. W latach 1928-1931 wyprodukowano 959 pojazdów.
MS-1
zsrr
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Pojazd ten wszedł do czynnej służby w roku 1917, a do końca I wojny światowej wyprodukowano 3177 z ogólnej liczby 3800 takich maszyn. Na początku II wojny światowej w służbie pozostawało wciąż 1560 takich pojazdów.
Renault FT
francja
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 1515
Wygrał bitew: 799
Krótki opis: Czołg eksperymentalny. Efekt kolejnych prac nad rozwojem pojazdu AMX-13. Maszyna została poddana testom, ale nigdy nie weszła do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. Skonstruowano jedynie dwa pojazdy.
Bat.-Châtillon 25 t
francja
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 226
Wygrał bitew: 99
Krótki opis: Niemiecka armia domagała się, aby czołgi serii E miały układ przeniesienia napędu zamontowany w tylnej części kadłuba. Jednakże maszyny E 50 oraz E 75 wykorzystywały przedział silnikowy zapożyczony z pojazdu Tiger II, co uniemożliwiało przeniesienie tego ważnego elementu w inne miejsce. Dopiero czołg E 50 Ausf. M oparty na przerobionym projekcie pojazdu E 50 doczekał się przekładni umieszczonej w tylnej części kadłuba.
E 50 Ausf. M
niemcy
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 91
Wygrał bitew: 35
Krótki opis: Wspólny projekt Škody i ČKD. Rozmowy na temat planowanych cech czołgu rozpoczęły się 14 stycznia 1950 roku, ale Czechosłowackie Ministerstwo Obrony zarzuciło projekt 4 marca tego roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. Istniał tylko na papierze.
TVP T 50/51
czechosłowacja
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 79
Wygrał bitew: 37
Krótki opis: W 1969 roku włoska delegacja wojskowa odwiedziła Niemcy w celu przedyskutowania zakupu czołgów Leopard. Ale nie wszyscy jej członkowie zgadzali się na zakup zagranicznych pojazdów. Włoscy eksperci i inżynierowie wojskowi wyspecyfikowali główne wymagania dla przyszłego czołgu: pochyły kąt płyt pancerza, odlewane wieżę i jarzmo działa, oraz mocny silnik Mitsubishi, co pozwoliłoby na produkcję niewielkiego, lekkiego i zwrotnego, ale doskonale opancerzonego pojazdu. Wzięto pod uwagę plany projektowe Brytyjczyków i Związku Radzieckiego zebrane przez SIFAR-SID. Prace nad projektem przerwano na etapie szkiców i modelowania.
Progetto M40 mod. 65
włochy
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: We wczesnych latach 60. XX wieku Mitsubishi rozpoczęło opracowanie nowego czołgu zgodnego z wymaganiami rządu dotyczącymi uzbrojenia i zdolności obronnych. Pierwsze dwa prototypy czołgu STB-1 zbudowano do prób we wrześniu 1969 roku. W 1970 roku prototypy te zostały pokazane dziennikarzom i uczestniczyły w paradzie wojskowej.
STB-1
japonia
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Podstawowy czołg Republiki Federalnej Niemiec. Prace nad nim rozpoczęto w 1956 roku. Pierwsze prototypy powstały dziewięć lat później w zakładach Krauss-Maffei. Leopard 1 służył w oddziałach pancernych ponad dziesięciu krajów.
Leopard 1
niemcy
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 16
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Eksperymentalny czołg średni. Opracowywano go od 1953 do 1958 roku w Niżnym Tagile - miał zastąpić T-54. Stworzono dwa prototypy, ale w 1958 roku projekt został zakończony, gdyż do dalszych prac wybrano Object 430.
Object 140
zsrr
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Wersja rozwojowa projektu UDES 14. Ten projekt łączył najlepsze elementy UDES 15 (rozwijanego przez Bofors) i UDES 16 (rozwijanego przez Hägglunds). Projekt stał się główną wersją tradycyjnego projektu czołgu szwedzkiego, ale potem zrezygnowano z niego na korzyść wersji ze zdalnie sterowaną wieżą. Zbudowano pełnowymiarowy prototyp, a elementy pojazdu zostały wykorzystane w kolejnych szwedzkich projektach.
UDES 15/16
szwecja
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 541
Wygrał bitew: 263
Krótki opis: Prototyp wozu powstał w 1944r. Po testowaniu w latach 1945-47 na stan armii został wprowadzony wz. 1947 r. Po wyprodukowaniu 713 pojazdów w 1949 r rozpoczęto produkcję nowego modelu czołgu.
T-54
zsrr
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 379
Wygrał bitew: 223
Krótki opis: W latach 1950–1951 inżynierowie firmy FAMH (Compagnie des forges et aciéries de la marine et d'Homécourt) pracowali nad rozwojem czołgu średniego z działem 90 mm i obrotową wieżą. Prace przerwano na wczesnym etapie projektowym. Później wszystkie części pojazdu włączono do czołgu Batignolles-Châtillon 25 t.
Bat.-Châtillon 25 t AP
francja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 317
Wygrał bitew: 155
Krótki opis: Ta ulepszona wersja Centuriona powstała w firmie Leyland Motors, miał on powiększony kadłub, ulepszony przedział załogi, większe zbiorniki paliwa i grubszy pancerz.
Centurion Mk. 7/1
anglia
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 286
Wygrał bitew: 139
Krótki opis: Prototyp powstał w latach 1960-1961 jako czołg średni dla Bundeswehry - wyprodukowano w sumie 26 prototypów, które testowano do 1963 roku. Pojazd ten był poprzednikiem czołgu średniego Leopard.
Leopard Prototyp A
niemcy
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 266
Wygrał bitew: 131
Krótki opis: Czołg średni z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie czołgu M48 w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Zbudowano dwa prototypy. Jednak podczas prób automatyczny mechanizm ładujący okazał się wadliwy i projekt zarzucono w 1957 roku.
T54E1
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 257
Wygrał bitew: 133
Krótki opis: Początkowo czołg WZ-120 (Type 59) był kopią sowieckiego czołgu średniego T-54A. W późniejszych modyfikacjach wóz ulepszono. W latach 1958-1987 wyprodukowano od 6000 do 9500 sztuk tego pojazdu we wszystkich wariantach.
WZ-120
chiny
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 235
Wygrał bitew: 121
Krótki opis: W 1945 roku E 50 był projektowany by zastąpić Panther i Panther II jako podstawowy czołg średni Panzerwaffe. Istniał jedynie na papierze.
E 50
niemcy
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 215
Wygrał bitew: 100
Krótki opis: Ten pojazd jest jednym z prototypów projektowanych i budowanych w ramach programu Kampfpanzer Standard (do którego Włochy dołączyły w 1958 roku) we współpracy z Ingenieurbüro Warneke, Rheinstahl Hanomag, Henschel i Rheinmetall. Po wszechstronnych próbach prototypy grupy A zyskały przewagę nad innymi wariantami, a dalsze prace doprowadziły do produkcji czołgu Leopard 1. W 1960 roku wyprodukowano dwa prototypy.
Prototipo Standard B
włochy
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 205
Wygrał bitew: 101
Krótki opis: Kolejne stadium powojennej koncepcji czechosłowackiego czołgu ogólnego przeznaczenia. Projekt był rozwijany przez Škodę w 1947 roku. W 1948 roku przeszedł duże zmiany. Były plany zamontowania w nim działa 100 mm. Projekt zarzucono po zbudowaniu jednego pełnowymiarowego prototypu z drewna.
Škoda T 50
czechosłowacja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 178
Wygrał bitew: 76
Krótki opis: Pierwszy czołg opracowany w Japonii po zakończeniu II WŚ. Rozwijany od 1954 do 1961 na bazie amerykańskiego czołgu M47. Zmniejszono rozmiary czołgu i zredukowano pancerz. W rezultacie czołg stał się lżejszy, aby spełniał wymagania japońskich sił zbrojnych.
Type 61
japonia
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 160
Wygrał bitew: 78
Krótki opis: Prototyp tego czołgu średniego rozwijano od 1953 do 1957 roku, aby zastąpić czołg T-54. Władze radzieckie potrzebowały czołgu o większej odporności nuklearnej i sile ognia. W rezultacie, w 1961 roku projekt został porzucony na korzyść czołgu Object 432. Wyprodukowano kilka prototypów tego pojazdu.
Object 430
zsrr
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 148
Wygrał bitew: 65
Krótki opis: Wersja rozwojowa projektu UDES 14E2 zaproponowana przez firmę Hägglunds. Ten pojazd miał posiadać obniżoną sylwetkę i być wyposażony w działo 105 mm z automatycznym ładowaniem. W 1974 roku projekt połączono z projektem Boforsa, czego wynikiem był projekt UDES 15/16. Nie zbudowano żadnych prototypów.
UDES 16
szwecja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Czołg M46 Patton zaprojektowano w latach 1948-1949 jako zmodernizowanego i ulepszonego następcę modelu M26 Pershing. W latach 1949-51 wyprodukowano łącznie 1168 sztuk w dwóch podstawowych wariantach. Był intensywnie wykorzystywany w wojnie koreańskiej.
M46 Patton
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 2250
Wygrał bitew: 1158
Krótki opis: Konkretyzacja szkicu rozwijanego na zamówienie generała Francesco Rossi, który wierzył, że w nowej wojnie sprawdzą się tylko lekkie pojazdy ważące do 35 ton. Nie zatwierdzono tego innowacyjnego projektu; rozwój zarzucono, kiedy Włochy przystąpiły do projektu Czołgu Standardowego.
Progetto M35 mod 46
włochy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 1215
Wygrał bitew: 631
Krótki opis: Aby zwiększyć siłę ognia, w styczniu 1945 roku w czołgu T26E1 zamontowano nową, długolufową armatę kalibru 90 mm. Tak stworzony prototyp nazwano T26E4. Prace zawieszono w styczniu 1947 roku ze względu na problemy z armatą i mechanizmem ładującym. Do tego czasu powstało 25 egzemplarzy, ale żaden nie trafił do służby.
T26E4 SuperPershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 285
Wygrał bitew: 140
Krótki opis: Pierwszy japoński czołg powojenny był opracowany na bazie czołgów amerykańskich. Czołg STA-1 opracowano, biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu Japonii, specyfikę sieci kolejowej oraz cechy antropometryczne japońskich czołgistów. Zbudowano tylko jeden prototyp: w grudniu 1956 roku.
STA-1
japonia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 272
Wygrał bitew: 145
Krótki opis: Pojazd został opracowany w roku 1943. W roku 1944 zamówiono dwa prototypy z istniejącą już wieżą Panther I. W roku 1945 firma MAN wyprodukowała tylko jeden z nich.
Panther II
niemcy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 239
Wygrał bitew: 123
Krótki opis: Prace nad czołgiem Centurion ruszyły w roku 1943. Zaprojektowano go jako „czołg uniwersalny”, mający zastąpić istniejące czołgi piechoty i pościgowe. Centurion był pierwszym brytyjskim czołgiem z pochyłymi płytami pancerza. Wszedł do służby w roku 1947. W sumie w latach 1945-1946 wyprodukowano 100 pojazdów tej serii.
Centurion Mk. I
anglia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 229
Wygrał bitew: 115
Krótki opis: Wprowadzony na stan armii w 1944 roku. Do końca wojny wyprodukowano 965 pojazdów. Czołg pozostawał w służbie do końca lat 70-tych.
T-44
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 197
Wygrał bitew: 90
Krótki opis: Średni czołg z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie eksperymentalnego czołgu średniego T42 w połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pojazd nigdy nie trafił do produkcji seryjnej.
T69
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 186
Wygrał bitew: 91
Krótki opis: Projekt czołgu średniego dla armii indyjskiej. Prace nad nim prowadziły firmy Porsche, Daimler-Benz i Zahnradfabrik AG z Friedrichshafen. Pojazd uznano jednakże za zbyt skomplikowany, by możliwa była jego produkcja w Indiach i projekt anulowano.
Indien-Panzer
niemcy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 168
Wygrał bitew: 81
Krótki opis: Projekt czołgu średniego zaproponowany przez firmę Škoda jako część rozwijanej w Czechosłowacji koncepcji pojazdu ogólnego przeznaczenia. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
TVP VTU Koncept
czechosłowacja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 145
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Projekt czołgu UDES 14 rozwijany przez Bofors. Ten projekt miał posiadać działo z automatycznym ładowaniem i hydrauliczne zawieszenie oraz możliwość ręcznego ładowania działa. Istniał tylko na papierze.
UDES 14 Alt 5
szwecja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 137
Wygrał bitew: 66
Krótki opis: Amerykański czołg średni, nazwany w uznaniu zasług generała Johna Pershinga, głównodowodzącego Amerykańskich Wojsk Ekspedycyjnych w okresie pierwszej wojny światowej. W amerykańskiej armii w latach 1944-46 M26 funkcjonował przejświowo jako czołg ciężki. Od lutego 1945r. brał czynny udział w drugiej wojnie światowej; w latach 1950-51 uczestniczył w wojnie w Korei.
M26 Pershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 131
Wygrał bitew: 49
Krótki opis: P.44 Pantera był jednym z wariantów włoskiego czołgu średniego rozwijanego w czasie IIWŚ. Istniał tylko na papierze.
P.44 Pantera
włochy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 48
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Prace nad czołgiem Object 416 rozpoczęto w biurze konstrukcyjnym fabryki nr 75 jesienią 1949 roku. Do marca projekt był już gotowy. Ze względu na problemy techniczne z wieżą, działający prototyp skonstruowano dopiero w kwietniu 1952 roku. Kolejny powstał po wprowadzeniu ulepszeń latem 1963, ale pojazd nigdy nie trafił do produkcji masowej.
Object 416
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 860
Wygrał bitew: 455
Krótki opis: Podczas ofensywy w Ardenach kilka Panter wchodzących w skład niemieckiej 150. Brygady Pancernej zostało "ucharakteryzowanych" na niszczyciele czołgów M10 Wolverine. Była to część większej operacji, której celem było wywołanie zamętu na tyłach Aliantów. Wszystkie pojazdy utracono w bitwie stoczonej 21 lutego 1945 roku,gdy natknęły się na 120. pułk piechoty Armii USA.
Panther/M10
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 256
Wygrał bitew: 114
Krótki opis: Rozwojowa wersja radzieckiego czołgu T-34-85 zaproponowana w kwietniu 1954 roku. Czechosłowacki wariant pojazdu miał otrzymać 100 mm działo i powiększoną wieżę. Rozpoczęcie produkcji planowano na 1955 rok, ale nigdy nie rozpoczęto prac.
Konštrukta T-34/100
czechosłowacja
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 219
Wygrał bitew: 95
Krótki opis: W późnych latach czterdziestych XX wieku firma Landsverk rozwinęła serię czołgów przeznaczonych głównie na eksport. Czołg średni Strv Leo był najcięższy w tej serii. Zainteresowała się nim armia, ale nie miał on do zaoferowania żadnych znaczących korzyści nad zagranicznymi odpowiednikami dostępnymi w sprzedaży. W końcu armia zdecydowała się na inny projekt.
Leo
szwecja
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 203
Wygrał bitew: 97
Krótki opis: Na początku 1945 roku wyprodukowano jeden prototyp. Pojazd przeszedł próby i został zatwierdzony do służby. Jednakże Japonia została pokonana przed rozpoczęciem produkcji seryjnej. Po kapitulacji prototyp został skonfiskowany przez amerykańskie władze okupacyjne i przesłany do Stanów Zjednoczonych.
Type 5 Chi-Ri
japonia
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 139
Wygrał bitew: 86
Krótki opis: Kolejna wersja czołgu krążowniczego Cromwell, wykorzystywana przez Brytyjczyków podczas II wojny światowej. Od września 1944 roku końca 1945 wyprodukowano w sumie 1186 pojazdów.
Comet
anglia
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 136
Wygrał bitew: 83
Krótki opis: W 1954 roku rząd chiński rozważał możliwość uruchomienia produkcji T-34-85 w Chinach. W tym samym czasie chińscy inżynierowie zaproponowali rozwiązanie alternatywne - T-34-1. Bazował on na klasycznym T-34-85, ale zmodyfikowano w nim zawieszenie i system przeniesienia napędu, co dało mniejszą masę i niższy kadłub. W 1954 roku powstało kilka projektów pojazdu z rozmaitymi wieżami i uzbrojeniem, jednak nigdy nie zbudowano prototypu.
T-34-1
chiny
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 133
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Czołg stworzono jako odpowiedź na radziecki T-34 i pod jego wpływem. Zamówienie na 200 pojazdów anulowano. Pierwszeństwo w produkcji oddano wozowi klasy Pantera.
VK 30.02 (D)
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 122
Wygrał bitew: 81
Krótki opis: Ten sławny czołg był produkowany między styczniem 1943 a kwietniem 1945 roku. Ogółem powstało 5796 sztuk, plus 8 pojazdów zbudowanych na podwoziu serii F.
Panther
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 71
Wygrał bitew: 47
Krótki opis: Ten wóz był projektowany wiosną 1942 roku jako następca T-34. T-43 został rekomendowany do służby, ale prace nad projektem wstrzymano na korzyść rozwoju T-34. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
T-43
zsrr
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 63
Wygrał bitew: 37
Krótki opis: P.43 ter to włoski projekt czołgu średniego rozwijanego w połowie lat czterdziestych. Prace przerwano na etapie projektowania.
P.43 ter
włochy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 54
Wygrał bitew: 23
Krótki opis: Pierwszy z serii amerykańskich projektów z lat 1942–1943 czołgów średnich mających zastąpić Shermana M4. Pierwszy prototyp wyprodukowano w maju 1943 roku, a testy trwały do 1944 roku. Pojazdu nie zatwierdzono do produkcji masowej, ale na bazie tego czołgu stworzono kolejne prototypy: T22 i T23. One z kolei posłużyły za bazę dla T25 i T26. Ostatecznie, na ich bazie powstał M26 Pershing, który wszedł do służby.
T20
usa
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Projekt pojazdu został opracowany w Fabryce nr 183 przez inżyniera I. S. Bera w kwietniu 1941 roku. Konstrukcja miała być wytwarzana w trzech różnych wersjach o zróżnicowanym opancerzeniu, uzbrojeniu, masie bojowej oraz prędkości. Budowę prototypu zaplanowano na początek roku 1942. Projekt jednak porzucono ze względu na wybuch wojny pomiędzy ZSRR i Niemcami.
A-44
zsrr
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 627
Wygrał bitew: 337
Krótki opis: M4A3E8 Fury—czołg sierżanta Wardaddy'ego z filmu „Furia”.
M4A3E8 Fury
usa
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 385
Wygrał bitew: 239
Krótki opis: Ostateczna wersja czołgu T-34 z 1943 roku. Wprowadzenie nowej, trzyosobowej wieży pozwoliło na instalację mocniejszego działa kal. 85 mm. Ta innowacja znacząco podniosła skuteczność bojową czołgu w porównaniu do jego poprzednika, T-34-76. Wyprodukowano łącznie 35 000 pojazdów tego typu w różnych wariantach. Niektóre z nich pełnią służbę w kilku krajach aż do dziś.
T-34-85
zsrr
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 324
Wygrał bitew: 169
Krótki opis: W listopadzie 1944 roku zakłady Kruppa przedstawiły kilka pionierskich projektów, których celem było ulepszenie uzbrojenia czołgów i niszczycieli czołgów znajdujących się w czynnej służbie. Wśród nich znalazł się też pomysł zamontowania Panther Schmalturm (wąskiej wieży) na kadłubie Pz IV Ausf. J. Nie rozwijano tego pomysłu z powodu systematycznego ograniczania produkcji Pz IV.
Pz.Kpfw. IV Schmalturm
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 181
Wygrał bitew: 91
Krótki opis: Cromwell został opracowany w latach 1941-1942 przez firmę BRC&W. Od końca roku 1943 do 1945 wyprodukowano w sumie 1070 egzemplarzy. Szeroko wykorzystywane przez Armię brytyjską podczas kampanii w Europie północno-zachodniej, w latach 1944-1945.
Cromwell
anglia
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 142
Wygrał bitew: 77
Krótki opis: P.43 bis jest jedną z wersji włoskiego czołgu średniego rozwijanego w połowie lat czterdziestych. W nowym pojeździe planowano umieścić 90-mm działo. Czołg miał w zamierzeniu z powodzeniem stawić czoła istniejącym pojazdom.
P.43 bis
włochy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 131
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: ZSRR wyeksportował do Chin ok. 1800 wozów T-34-76 i T-34-85. W roku 1954 rząd chiński zdecydował o rozpoczęciu własnej produkcji T-34-85 począwszy od roku 1958 - nowy pojazd oznaczono jako Type 58. Produkcji jednakże nigdy nie rozpoczęto, a siły pancerne Chin musiały bazować na modyfikowanych wersjach T-34.
Type 58
chiny
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 100
Wygrał bitew: 48
Krótki opis: We wczesnych latach pięćdziesiątych XX wieku do służby w szwedzkiej armii wszedł czołg średni Centurion, ale potrzebny był pojazd lżejszy i o lepszej manewrowości. Zdecydowano się na modernizację starych pojazdów Strv m/42 poprzez wyposażenie ich w nowe wieże i uzbrojenie. Czołg otrzymał nową nazwę, Strv 74. Od 1957 do 1960 roku wyprodukowano łącznie 225 pojazdów. Szwedzka armia używała pojazdów aż do końca 1984 roku.
Strv 74
szwecja
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 99
Wygrał bitew: 50
Krótki opis: Firma Porsche zaproponowała koncepcję nowego pojazdu w 1939 roku. 5 marca 1941 roku, po licznych zatwierdzeniach, firma przygotowała projekty, a w lipcu 1941 wyprodukowała prototyp ze stali niestopowej. Kadłub i podwozie (z wyposażeniem odczepianym do okopywania) przeszły próby wydajnościowe. Wyprodukowano jeden drewniany prototyp wieży i jeden drewniany prototyp kadłuba. W 1942 roku projekt porzucono na korzyść nowych czołgów ciężkich.
VK 30.01 (P)
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 71
Wygrał bitew: 40
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany dla Armii Niemieckiej jako kolejne stadium czołgu średniego T-24 w 1942 roku. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 25
czechosłowacja
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 68
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Czołg średni Type 4 Chi-To został opracowany w 1943 roku w oparciu o podwozie czołgu Chi-Nu. Miał zastąpić czołg Chi-Ha. Jednakże nie uruchomiono produkcji seryjnej ze względu na braki w częściach i niedobór materiałów. Wyprodukowano łącznie sześć podwozi i zbudowano na nich tylko dwa czołgi.
Type 4 Chi-To
japonia
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: W połowie 1939 roku Edward Habich zaprojektował kilka pojazdów, uwzględniając doświadczenia niemieckich i radzieckich inżynierów. Jeden z tych projektów miał zawieszenie Hortsmanna, 60-milimetrowy pochyły pancerz, małą niemiecką wieżę i działo o wysokiej penetracji i małym odrzucie. W ten sposób Habich zaprojektował pojazd łączący cechy niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw.IV i radzieckiego czołgu średniego T-34. Prace przerwano po ataku na Polskę w 1939 roku.
40TP Habicha
polska
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Zmodyfikowana wersja czołgu T-34-85 produkowana w Fabryce nr 183. W porównaniu do poprzednika wzmocniono przedni pancerz i osłabiono tylny, a baki z paliwem zostały przeniesione do tyłu pojazdu. Powstał tylko jeden prototyp. Produkcja została wstrzymana po tym, jak okazało się, że zawieszenie czołgu jest wadliwe.
T-34-85M
zsrr
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 1383
Wygrał bitew: 782
Krótki opis: Pz IV w wariancie G był produkowany od maja 1942r. W kwietniu 1943 rozpoczęto prace nad wariantem H - ostatecznie najliczniej produkowaną wersją Pz IV. Ausf. H miał to samo ulepszone działo co Ausf. G i posiadał pojedynczą płytę czołową o grubości 80mm zamiast rozwiązania wielowarstwowego. Nowy układ przeniesienia napędu minimalnie zmniejszył prędkość pojazdu, ale był bardziej niezawodny. Czołgi w tym wariancie wyposażano również w ekrany siatkowe o grubości 5-8mm na kadłubie i bokach wieży. W sumie wyprodukowano 3774 sztuki Ausf. H.
Pz.Kpfw. IV Ausf. H
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 394
Wygrał bitew: 226
Krótki opis: Pojazd ten uzbrojono w sześciofuntowe działo, które zamontowano w wieży A27. Wyprodukowano tylko jeden prototyp, po czym zrezygnowano z dalszych prac nad projektem z powodu komplikacji przy montażu wieży. Pojazd nigdy nie wszedł do czynnej służby.
Matilda Black Prince
anglia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 273
Wygrał bitew: 149
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu o pochyłych płytach pancerza i komponentach z Pz.Kpfw. III oraz Pz.Kpfw. IV został zatwierdzony 4 stycznia 1944 roku. W marcu tego roku podpisano kontrakt na trzy prototypy, lecz program zakończono 12 lipca. Jedynie niszczyciel czołgów na podobnej bazie wszedł do produkcji seryjnej.
Pz.Kpfw. III/IV
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 87
Wygrał bitew: 55
Krótki opis: Spośród 1,800 czołgów T-34 dostarczonych Chinom przez ZSRR na początku lat 50, była tam grupa T-34-76. Po odbyciu służby w ChALW, prawie wszystkie zostały wysłane do Korei Północnej. Kolejne ulepszenia, m.in. nowy silnik i zmodernizowane zawieszenie, wprowadzone przez Chińczyków, znacznie wpłynęły na przydatność tych czołgów.
Type T-34
chiny
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 71
Wygrał bitew: 47
Krótki opis: Legenda radzieckich sił pancernych. Najliczniej produkowany czołg II wojny światowej. Od 1940 do 1944 roku w różnych zakładach ZSRR wyprodukowano 33805 pojazdów w trzech podstawowych wersjach.
T-34
zsrr
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 65
Wygrał bitew: 34
Krótki opis: Rozwijany dla Wehrmachtu w okupowanej Czechosłowacji w 1941 roku. Projekt odznaczał się pochyłymi płytami pancerza i wzmocnionym uzbrojeniem bazującym na radzieckim Т-34. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 24
czechosłowacja
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Czołg średni Type 3 Chi-Nu jest modyfikacją czołgu Тype 1 Chi-He z nową wieżą i działem. Ten czołg był najpotężniejszym spośród produkowanych seryjnie japońskich czołgów z okresu wojny. Wyprodukowano jednak łącznie tylko 60 pojazdów ze względu na braki części i materiałów.
Type 3 Chi-Nu
japonia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: P.43 jest projektem włoskiego czołgu średniego rozwijanym w połowie lat czterdziestych. Wyprodukowano tylko drewniany prototyp w skali 1:10.
P.43
włochy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 36
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Rozwój tego czołgu średniego (oznaczenie robocze 20/25TP) rozpoczęto w Polsce w styczniu 1937 roku. Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu Ministerstwa Spraw Wojskowych (KSUS) zaproponował dwie wersje tego pojazdu. Druga z nich miała pancerz o grubości 50 mm i ulepszoną jednostkę napędową. Istniał tylko na papierze.
25TP KSUST II
polska
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Crusader został opracowany przez firmę Nuffield Mechanizations Ltd. w latach 1938-1940. Od roku 1941 do 1943 wyprodukowano ponad 5300 pojazdów. Najliczniej wykorzystywano je podczas kampanii w Afryce Północnej, w latach 1941-1942.
Crusader
anglia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pierwszy model Shermana, który wszedł do produkcji seryjnej. Wyprodukowano łącznie 49234 egzemplarzy tego czołgu. Po raz pierwszy został użyty bojowo w Afryce Północnej.
M4 Sherman
usa
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 106
Wygrał bitew: 53
Krótki opis: Produkcja wariantu J rozpoczęła się w marcu 1941r. Oprócz nowego opancerzenia, pojazdy otrzymały nowe działo 50 mm KwK 38, które okazało się bardzo udaną konstrukcją. 1067 pojazdów otrzymało działo KwK 39, ulepszoną wersję z większą zdolnością penetracji. Próby wykorzystania działa 75 mm (wariant N) uznano za porażkę i najdłuższymi seriami produkcyjnymi były pojazdy w wariantach J, L oraz M (z doskonale radzącymi sobie działami 50 mm). W sumie powstało 5691 pojazdów, z których 1969 wyposażono w działa długolufowe, a 2391 w krótkolufowe działa kal. 50 mm.
Pz.Kpfw. III Ausf. J
niemcy
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 96
Wygrał bitew: 50
Krótki opis: Czołg średni Type 1 Chi-He był wersją rozwojową czołgu Type 97 Chi-Ha. Został opracowany w 1941 roku, jednakże z uwagi na brak stali, produkcja rozpoczęła się dopiero w 1943 roku. Wyprodukowano łącznie tylko 170 czołgów tego typu. Większość z nich zachowano do obrony Japonii i nigdy nie użyto ich w walce.
Type 1 Chi-He
japonia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Czołg T-28 został opracowany przez Eksperymentalne Biuro Projektowe Maszyn fabryki im. Woroszyłowa. Pojazd wszedł do służby 11 sierpnia 1933r. W sumie między 1933 a 1940 rokiem w fabryce im. Kirowa powstały 503 sztuki. W okresie masowej produkcji T-28 przeszedł wiele zmian projektowych i modyfikacji. Pojazdy wykorzystywano w wojnie z Finlandią w zimie 1939-40 oraz na początku 2 w.św.
T-28
zsrr
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Prace konstrukcyjne trwały w latach 1936-1938. W sumie do sierpnia 1943 r. wyprodukowano 2987 egzemplarzy. To jedyny czołg brytyjski, wykorzystywany przez całą II wojnę światową.
Matilda
anglia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Brytyjski czołg średni zwany także "szesnasto-tonowcem" Vickersa. W latach od 1926 do 1931 wyprodukowano trzy prototypy. Według niektórych źródeł, kolejne trzy czołgi wyprodukowano w 1933 roku, użytkowano je do roku 1938, ale nigdy nie wzięły udziału w walce.
Vickers Medium Mk. III
anglia
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Brytyjski czołg średni stworzony w oparciu o czołg Vickers Medium Mark I, wytwarzany w latach 1924-1925 w zakładach Vickers. Produkcja seryjna nowego pojazdu trwała od roku 1925 do 1934, powstało około 100 czołgów tego typu.
Vickers Medium Mk. II
anglia
Czołgi średnie
2
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Pierwszy czołg brytyjski z działem zamontowanym w ruchomej wieży. Prace rozpoczęto w roku 1922 w zakładach Vickers. W latach 1923-1925 wyprodukowano kilkadziesiąt egzemplarzy. Czołg użytkowano w latach 1924-1938.
Vickers Medium Mk. I
anglia
Czołgi średnie
1
Rozegrał bitew: 215
Wygrał bitew: 117
Krótki opis: Pojazd był projektowany od czerwca 1942 do lipca 1944 roku. Stworzono tylko 2 prototypy i zaledwie jeden z nich dysponował uzbrojoną wieżą.
Maus
niemcy
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 103
Wygrał bitew: 55
Krótki opis: W czerwcu 1943 roku Adlerwerke otrzymało polecenie opracowania czołgu E 100, jednakże w 1944 rozwój czołgów ciężkich został wstrzymany. Do końca wojny ukończono tylko nadwozie, przechwycone później przez British Army.
E 100
niemcy
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 86
Wygrał bitew: 45
Krótki opis: Opracowany w latach 1956-58 w leningradzkiej Fabryce Kirowa pod kierownictwem Josepha Kotina. Dwa prototypy wyprodukowano i przetestowano w okresie 1959–60. Kadłub i wieżę wyprodukowano, by zbadać ich odporność na ostrzał. Prace wstrzymano w lecie 1960 z powodu niezadawalających postępów przy niektórych systemach i komponentach. Dodatkowo, pojazd nie miał żadnej przewagi nad czołgiem ciężkim Object 770.
Object 277
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 29
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego rozwijany w 1956 roku przez Ryszarda Lewandowskiego, który był słuchaczem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Czołg miał ważyć 60 ton i mieć pancerz o grubości 200mm. Prace przerwano na etapie projektowym.
60TP Lewandowskiego
polska
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Wariant czołgu Conqueror z dodatkową osłoną pancerza. Produkowany w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych i używany w testach kierowanych rakiet przeciwpancernych Dart i Malkara. W czasie tych testów, czołg odgrywał rolę czołgu ciężkiego, który mógłby się potencjalnie pojawić w przyszłości. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Super Conqueror
anglia
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Projekt ciężkiego czołgu z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowywany od 1951 roku. Do 1957 roku zbudowano eksperymentalne wieże dla armat kalibru 120 mm i 155 mm. Projekt jednak okazał się nieudany i prace nad nim zostały przerwane.
T57 Heavy Tank
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Opracowany od roku 1951 przez DEFA, państwowe biuro konstrukcji broni. Do roku 1958 AMX50B otrzymał szereg usprawnień, wliczając odlewany kadłub o niskim profilu, oraz zawieszenie oparte na drążkach skrętnych. Na pojeździe zamontowano także nową wieżę oscylacyjną ze 120-mm działem. Mimo faktu, że silnik Maybacha posiadał moc tylko 1000 koni mechanicznych, specjaliści z niemieckiej firmy Gruppe M szukali rozwiązania, które pozwoliłoby pojazdowi osiągnąć prędkość do 65 km/godz. Zbudowano tylko jeden kompletny prototyp tego wariantu.
AMX 50 B
francja
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęto w 1952r. zakładając mocniejsze uzbrojenie niż w T-43 (M103). Duży nacisk położono na rozmiar maszyny, ponieważ pojazd ten miał przemieszczać się wąskimi tunelami w Alpach szwajcarskich. Rozważano kilka wersji ale projekt został zaniechany. Czołg ten nigdy nie wszedł do produkcji.
T110E5
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 544
Wygrał bitew: 269
Krótki opis: Prototyp ciężkiego czołgu, zaprojektowanego na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Pojazd stworzono na podstawie czołgów sowieckich - IS-3 i T-10. W 1964 roku zaniechano dalszego rozwoju, przenosząc środek ciężkości biur konstrukcyjnych na nowe rodzaje czołgów średnich.
WZ-111 model 1-4
chiny
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 402
Wygrał bitew: 184
Krótki opis: Dwa prototypy zostały zaprojektowane przez Ferdynanda Porsche. Jeden z nich posiadał wieżę umieszczoną z przodu pojazdu, drugi - z tyłu. Nie wszedł do produkcji seryjnej.
VK 45.02 (P) Ausf. B
niemcy
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 335
Wygrał bitew: 155
Krótki opis: Czołg ten, opracowany w latach 1949-1952, miał stanowić przeciwwagę dla nowych radzieckich czołgów ciężkich. W sumie w latach 1955-1959 wyprodukowano 185 maszyn tego typu.
Conqueror
anglia
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 254
Wygrał bitew: 146
Krótki opis: W 1945 roku E 75 był projektowany by zastąpić Tygrysa II jako podstawowy czołg ciężki Panzerwaffe. Istniał jedynie na papierze.
E 75
niemcy
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 245
Wygrał bitew: 118
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1949 roku. Pojazd wszedł do służby jako T-10 w 1953 roku. Dalszy rozwój zaowocował kilkoma usprawnieniami pojazdu, a najliczniej produkowaną wersją był T-10M. Wyprodukowano około 2500 sztuk tego pojazdu.
T-10
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 161
Wygrał bitew: 77
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego zaproponowany przez Tadeusza Tyszkiewicza z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie we wczesnych latach pięćdziesiątych. Nowy pojazd miał w zamierzeniu ważyć do 50 ton. Istniał tylko na papierze.
50TP Tyszkiewicza
polska
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 119
Wygrał bitew: 53
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego oznaczonego jako IS-7 rozwijany w 1945 roku. Pojazd miał być wyposażony w elektromechaniczne przeniesienie napędu. Prace przerwano na etapie spisywania dokumentacji. Istniał tylko na papierze.
Object 257
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 115
Wygrał bitew: 61
Krótki opis: Wariant czołgu ciężkiego zaprojektowanego w 1949 roku. W 1952 roku zaproponowano trzy projekty czołgów ciężkich. EMIL 1952 E2 był drugim wariantem. W zależności od pancerza i zamontowanego silnika, jego waga wynosiła od 34 do 39 ton. Jednakże pod koniec 1952 roku przerwano rozwój wersji E2 na korzyść wersji E3, która miała podobne osiągi, ale ulepszony pancerz.
Emil II
szwecja
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 86
Wygrał bitew: 40
Krótki opis: Prototyp czołgu AMX 50. Opracowany we wczesnych latach pięćdziesiątych pod wpływem radzieckiego IS-3 i T-10. Posiadał rozbudowane opancerzenie i 120mm działo w wieży oscylacyjnej.
AMX 50 120
francja
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w roku 1948. W 1952 pojawiło się zamówienie na 300 takich pojazdów, które miały wziąć udział w wojnie koreańskiej. Czołg oznaczono jako M103.
M103
usa
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 558
Wygrał bitew: 311
Krótki opis: Masową produkcję pojazdu rozpoczęto w maju 1945 roku. 7 września 1945 roku pojazdy tego typu wzięły udział w paradzie zwycięstwa w Berlinie. Do końca roku 1946 wyprodukowano 1170 pojazdów po czym produkcję przerwano. Od roku 1948 do końca lat 50. pojazdy tego typu wielokrotnie modernizowano.
IS-3
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 282
Wygrał bitew: 146
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęto w kwietniu 1942 roku. Firma Krupp otrzymała zlecenie na konstrukcję wież. Jednakże prototyp nigdy nie został wyprodukowany. Wieże zamontowano na pierwszych egzemplarzach czołgu Tiger II.
VK 45.02 (P) Ausf. A
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 231
Wygrał bitew: 107
Krótki opis: Od połowy lat czterdziestych aż do lat pięćdziesiątych zeszłego wieku radzieccy inżynierowie starali się zmodernizować czołg IS-2. Wariant IS-2U, zaprojektowany w listopadzie 1944 roku, miał posiadać wzmocniony przedni kadłub z układem płyt przypominającym maszynę IS-3. W połowie lat pięćdziesiątych projekt został przekazany do Chin, gdzie stał się podstawą rozwoju konstrukcji pancernych tego kraju.
110
chiny
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 214
Wygrał bitew: 108
Krótki opis: Najciężęj opancerzony czołg wyposażony w najpotężniejsze działo przeciwpancerne. Do minusów konstrukcji należy zaliczyć przeciążone zawieszenie i układ przeniesienia napędu, jak również nadmierną masę. W starciu na dystans, Tiger II posiadał przewagę nad każdym innym pojazdem zarówno w ochronie pancerza jak i w sile działa. Mimo to, ze względu na nadmierną masę pojazdu, relatywnie niską wytrzymałość silnika i układu napędowego oraz małą liczbę zbudowanych pojazdów, Tiger II nie wywarł znacznego wpływu na losy wojny.
Tiger II
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 136
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: Proponowany plan czołgu ciężkiego, który miał być rozwijany w 1940 roku. Po rozpoczęciu II Wojny Światowej prace przerwano na etapie projektu.
53TP Markowskiego
polska
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 134
Wygrał bitew: 72
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem wsparcia piechoty rozpoczęły się w roku 1944. Pierwszy prototyp był gotowy do prób w 1952 r. W sumie wyprodukowano 21 czołgów, ale żaden z nich nie wszedł do służby. Część z tych pojazdów przebudowano później do standardu czołgu ciężkiego Conqueror.
Caernarvon
anglia
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 126
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: Wariant ciężkiego czołgu rozwijanego dla szwedzkiej armii w ramach projektu EMIL w latach pięćdziesiątych XX wieku. Na projekt miały wpływ rozwiązania z projektu francuskiego czołgu AMX 13, co jest oczywiste, gdy się spojrzy na projekt wieży. W 1951 roku przygotowano szkic, ale dalszego rozwoju zaniechano na korzyść późniejszych wersji.
Emil I
szwecja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 120
Wygrał bitew: 61
Krótki opis: Projekt N. L. Duchowa opracowany w kwietniu 1941 roku. Prototyp miał zostać skonstruowany w listopadzie tego samego roku, ale wybuch konfliktu sowiecko-niemieckiego przerwał prace.
KV-4
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 77
Wygrał bitew: 41
Krótki opis: Eksperymentalny amerykański ciężki czołg z okresu drugiej wojny światowej. Zbudowany na bazie czołgów M26 Pershing i T29. Prototypy powstały w 1946r, lecz T32 nigdy nie wszedł do produkcji masowej.
T32
usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 62
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Ciężki czołg AMX 50 100 był kojenym stadium projektu M4. Pierwszy prototyp zbudowano w 1949r. 55 tonowy pojazd posiadał działo 100mm w osadzone w wieży oscylacyjnej. Prototyp testowano zarówno z silnikiem benzynowym jak i Diesla w latach 1950-52. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji ani do służby.
AMX 50 100
francja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 62
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: IS-2Sh (IS-M) został zaproponowany przez N. F. Szaszmurina w Fabryce Kirowa numer 100 na początku 1944 roku i miał być istotną modyfikacją czołgu IS-2. Projekt miał długo-lufowe działo 122 mm i przedział bojowy umieszczony z tyłu. Projekt przerwano na korzyść czołgu IS-6 (Object 252).
IS-M
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Prace nad czołgiem 112 ruszyły w 1962 r. Projekt miał wykorzystywać części i elementy czołgów średnich i ciężkich. Istniał tylko na papierze. Czołg 113 był rozwojową wersją typu 112.
112
chiny
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego zaproponowany przez firmę AMX w 1950. Opracowywany równolegle z AMX 50 100, miał posiadać wzmocniony pancerz z „łbem szczupaka” i nachylonymi płytami. Inne elementy i konfiguracja kadłuba przypominały czołg Royal Tiger. Zaistniał wyłącznie na planach.
AMX 65 t
francja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 267
Wygrał bitew: 146
Krótki opis: 26 maja 1941 r. Adolf Hitler zlecił Ferdynandowi Porsche i firmie Henschel opracowanie prototypu nowego czołgu. Prototypy pokazano Führerowi 20 kwietnia 1942 roku. Rozpoczęto produkcję, ale przerwano ją ze względu na złożoność systemów napędowych i kierowniczych czołgu, oraz brak potrzebnej miedzi. Później 90 wyprodukowanych kadłubów zaadaptowano na niszczyciele czołgów Ferdinand.
Tiger (P)
niemcy
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 252
Wygrał bitew: 133
Krótki opis: Opracowanie konstrukcji czołgu Tiger I rozpoczęto w firmie Henschel w roku 1937. Masowa produkcja ruszyła w 1942 - łącznie wyprodukowano 1354 egzemplarze. Pierwszy raz użyto bojowo tego czołgu pod Leningradem - wozy tego typu jednakże spotkać można było na froncie od Tunezji po Kursk. Mimo przerwania produkcji w lecie 1944 roku, Tiger I używany był w walce do końca wojny.
Tiger I
niemcy
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 159
Wygrał bitew: 85
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem rozpoczęto w roku 1945. W pojeździe wykorzystano kilka pomysłów z czołgu Pz.Kpfw. VI Ausf. B Tiger II. Zaistniał tylko w projektach. Później, AMX M4 (1945) stał się prototypem dla AMX 50 100.
AMX M4 mle. 45
francja
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 132
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Czołg ciężki IS-1 (IS-85) był gruntowną modernizacją czołgu KV-1. Był wyposażony w działo D-5T kalibru 85 mm. IS-1 wszedł do produkcji seryjnej w październiku 1943 r., ale przerwano ją na początku 1944 r., ponieważ w grudniu 1943 r. rozpozczęła się produkcja seryjna czołgu IS-2 (IS-122). Łącznie wyprodukowano 107 pojazdów tego typu.
IS
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 109
Wygrał bitew: 52
Krótki opis: Ten pojazd, zaprojektowany na bazie czołgu ciężkiego KV, początkowo niewiele różnił się od modelu produkowanego seryjnie. Testy polowe przeszedł w styczniu i lutym 1941 roku. Ostatecznie w projekcie dokonano kilku istotnych zmian, znacznie zwiększając osiągi bojowe tego pojazdu. Do 22 lipca 1941 roku ukończono rozwój podwozia i silnika. Według niektórych źródeł jesienią 1941 roku pojazd wyposażono w seryjną wieżę KV i wysłano na front.
KV-3
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 105
Wygrał bitew: 54
Krótki opis: Sowieckie czołgi IS-2 eksportowano do Chin na początku lat pięćdziesiątych zeszłego wieku, a używano ich podczas wojny w Korei w latach 1950-1953. Według amerykańskich danych wywiadowczych, co najmniej cztery chińskie kompanie pancerne stacjonujące w Korei dysponowały tymi maszynami, po pięć sztuk w każdej z nich. IS-2 pozostawał w linii do końca lat 50. Jego produkcja została przerwana z powodu braku części i uruchomienia projektu Type 59. Chiny podarowały niektóre z czołgów IS-2 Wietnamowi, gdzie wzięły udział w końcowej fazie pierwszej wojny indochińskiej w latach 1946-1954.
IS-2
chiny
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 102
Wygrał bitew: 51
Krótki opis: Wersję Black Prince opracowano w latach 1943-1945 w oparciu o czołg typu Churchill. Posiadał on przedłużony kadłub umożliwiający montaż wieży z zainstalowaną armatą siedemnastofuntową. W sumie od roku 1944 do 1945 wyprodukowano sześć prototypów tego pojazdu. Kilka maszyn przeszło próby, ale nigdy nie wzięły udziału w walce.
Black Prince
anglia
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 46
Wygrał bitew: 20
Krótki opis: Rozwój tego eksperymentalnego czołgu ciężkiego rozpoczęto w 1944 roku. Prototyp zbudowano w 1947 roku. Pojazd był wyposażony w 105 mm działo T5E1. Stworzono tylko kilka prototypów tego pojazdu, bo po wojnie produkcję seryjną czołgów ciężkich uznano za nieracjonalną.
T29
usa
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 43
Wygrał bitew: 22
Krótki opis: Proponowany projekt czołgu ciężkiego. Ten pojazd miał w zamierzeniu być dalszym rozwinięciem czołgu średniego Habicha. Kadłub miał być wyposażony w grubsze płyty pancerza. Projekt obejmował również wyposażenie czołgu w mocniejsze działo. Ale prototypu nigdy nie skonstruowano.
45TP Habicha
polska
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 707
Wygrał bitew: 400
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu KV-1S. W odróżnieniu do poprzednika KV-85 był lepiej uzbrojony. Pojazd został zaprojektowany wiosną 1943 roku w zakładach Czelabińsk Kirów. Po raz pierwszy wykorzystano go już 8 sierpnia. Czołg był produkowany do września, a łącznie wyprodukowano 148 pojazdów. KV-85 został wykorzystany przez kluczowe dla losów wojny pułki pancerne Armi Czerwonej.
KV-85
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 256
Wygrał bitew: 140
Krótki opis: Eksperymentalny niemiecki ciężki czołg drugiej wojny światowej wyprodukowany przez firmę Henshel. Pojazd był efektem dalszego rozwoju projektu VK 30.01 (H) oraz stanowił etap w produkcji modelu Tiger. Ogółem, w 1942 roku wyprodukowano osiem nadwozi i jeden prototyp. W trakcie tworzenia wypróbowywano wiele rozwiązań technicznych. Niektóre z nich przeniesiono do projektów innych niemieckich ciężkich czołgów okresu drugiej wojny światowej. Nadwozia były również wykorzystywane w pancernych pojazdach ewakuacyjnych.
VK 36.01 (H)
niemcy
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 127
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: Ciężki czołg szturmowy. Opracowany w styczniu 1940 roku na bazie KV-1, w latach 1940-1941 wyprodukowany w liczbie 334 egz. Czołgi KV-2 trafiły na pole bitwy w 1941 roku i większość z nich została zniszczona przed nadejściem zimy.
KV-2
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 116
Wygrał bitew: 58
Krótki opis: T-150 był kolejnym etapem rozwoju modelu KV-1. Pojazd ważył 50 ton. T-150 trafił do testów w pierwszej połowie 1941 roku, a jego prototyp wziął udział w starciach pod Leningradem. Stał się on później bazą dla zmodyfikowanej wersji czołgu KV-1 ze wzmocnionym pancerzem.
T-150
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 79
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Zaprojektowany przez biuro projektowe Atelier de Construction de Rueil podczas Drugiej Wojny Światowej. Pojazd bazował na przestarzałym nadwoziu B1 Bis i posiadał nowe i mocne działo. Czołg uważano za nieudany w porównaniu z podobnymi czołgami zagranicznymi. Wyprodukowano ogółem 60 pojazdów.
ARL 44
francja
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 65
Wygrał bitew: 35
Krótki opis: Modyfikacja A22 ze wzmocnionym pancerzem. Pierwsze pojazdy tego typu wyprodukowano tuż przed lądowaniem Aliantów w Normandii. Na tym modelu oparto też czołg z miotaczem ognia, któremu nadano przydomek Crocodile.
Churchill VII
anglia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 54
Wygrał bitew: 31
Krótki opis: Stworzony z myślą o wojnie okopowej. Początkowo uzbrojenie tego pojazdu miało znajdować się w przedniej części kadłuba i w bocznych sponsonach. Jednak później zrezygnowano ze sponsonów i postanowiono zainstalować wieżę. Do roku 1943, kiedy zakończono prace nad TOG 2* i przygotowano go do prób, stał się konstrukcją bardzo przestarzałą. Pojazd nigdy nie wszedł do służby.
TOG II*
anglia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 16
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Czołg ten znajdował się w fazie projektowej od 1940 do 1942 roku. W okresie od listopada 1942 do lutego 1944 roku wyprodukowano zaledwie 40 egzemplarzy tego pojazdu. M6 nie brał udziału w walkach.
M6
usa
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 119
Wygrał bitew: 71
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęły się pod koniec 1938 roku. W sierpniu 1939 roku powstał pierwszy prototyp. Maszyna po raz pierwszy sprawdziła się w boju w grudniu 1939 roku, na Linii Mannerheima. Pojazd produkowano seryjnie od marca 1940 roku do sierpnia 1942 roku, w sumie powstało 2769 sztuk.
KV-1
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 78
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Kolejna modyfikacja ciężkiego czołgu typu KV-1 zaprojektowana latem 1942 roku. Pojazd został włączony do Armii Czerwonej 20 sierpnia. W porównaniu do poprzedników KV-1S posiadał pewne cechy, które pozwoliły na redukcję wagi czołgu do 42,3 tony. Ponadto, przewyższał ich pod względem prędkości maksymalnej, zwrotności i wytrzymałości. Na jego wyposażeniu pozostało jednak działo ZIS-5 kal. 76 mm. W połączeniu z ograniczonym i mało wydajnym opancerzeniem, pojazd właściwie dorównywał T-34 na polu bitwy. Wyprodukowano łącznie 1083 egzemplarzy tego pojazdu. Czołg ten był często wykorzystywany na każdym froncie II Wojny Światowej.
KV-1S
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 67
Wygrał bitew: 35
Krótki opis: Prototyp A22 powstał jesienią 1940 roku w firmie Vauxhall Motors. Pojazd ten wszedł do produkcji seryjnej latem 1941 r. Wczesne modyfikacje nie posiadały błotników gąsienic, miały inny wentylator i trzycalową haubicę zainstalowaną w kadłubie. W sumie wyprodukowano 300 czołgów typu Churchill I.
Churchill I
anglia
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 54
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu został zaproponowany przez inżynierów firmy Baudet-Donon-Rousell w czerwcu 1938 roku. Do dalszych prac jednak nie doszło.
BDR G1 B
francja
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Prace rozpoczęto w roku 1921. Pojazd wszedł do służby w 1934 roku. W fabrykach Renault, FCM, Schneider, FAHM i AMX wyprodukowano łącznie 403 czołgi. Pojazd wielokrotnie ulepszano. Pomimo przestarzałej konfiguracji, w bitwach przeciwko Niemcom w maju i czerwcu 1940 roku zyskał on sobie reputację niepokonanego pojazdu z mocnym pancerzem.
B1
francja
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 111
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: Projekt tego niszczyciela czołgów rozpoczęto na początku lat pięćdziesiątych na bazie czołgu Centurion Mk3. Pojazd początkowo wyposażono w zmechanizowany podajnik amunicji, który jednak nie mieścił się w wieży i został później usunięty. Wyprodukowano jeden prototyp i poddano go testom, ale projekt nigdy nie wszedł do masowej produkcji.
FV4005 Stage II
anglia
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 92
Wygrał bitew: 47
Krótki opis: E 100 powstawał jako kadłub do działa samobieżnego, działa przeciwlotniczego oraz niszczyciela czołgów. Jego produkcja nie została nigdy rozpoczęta.
Jagdpanzer E 100
niemcy
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 879
Wygrał bitew: 444
Krótki opis: Opracowany od 1942 do 44 roku, ten ciężki niszczyciel czołgów na kadłubie ciężkiego czołgu Tiger II stał się najcięższym pojazdem w produkcji masowej wszechczasów. Według różnych źródeł, wyprodukowano 70-79 tych niszczycieli w latach 1944-45. Służyły w 653 i 512 batalionie Heavy Panzerjäger.
Jagdtiger
niemcy
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 331
Wygrał bitew: 155
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony w 1944 na bazie czołgu PzIV. Prace nad nim przerwano na rzecz podobnego projektu opartego o model Krupp Waffentrager 12.8 cm PaK 44 pochodzenia czeskiego. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze.
Waffenträger auf Pz. IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 67
Wygrał bitew: 35
Krótki opis: Eksperymentalny czołg ciężki. Ten pojazd był wczesną wersją T29 z ulepszonym uzbrojeniem. W latach 1945-1947 wyprodukowano dwa prototypy, które przeszły próby na poligonie w Aberdeen w 1948 roku. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T30
usa
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 19
Krótki opis: Prototyp niszczyciela czołgów został zbudowany na bazie średniego czołgu Centurion. Zbudowany do walki przeciw ciężkim czołgom z tego okresu, włączając w to IS-3.
FV4004 Conway
anglia
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 536
Wygrał bitew: 283
Krótki opis: Pojazd stworzony na podwoziu "Tygrysa" konstrukcji Ferdynanda Porsche. Łącznie w kwietniu i maju 1943 r. wyprodukowano 90 pojazdów, które po raz pierwszy zostały użyte podczas bitwy na Łuku Kurskim (operacja "Cytadela").
Ferdinand
niemcy
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 328
Wygrał bitew: 168
Krótki opis: Zaprojektowany przez firmę Rheinmetall-Borsig jako specjalny pojazd do przewożenia artylerii, który oprócz tej funkcji był również zdolny do ostrzału z poziomu podwozia. Jego twórcy wykorzystali zawieszenie niszczyciela czołgów typu Hetzer. Projekt trwał od końca 1942 do połowy 1944 roku, jednak przerwano go na rzecz projektu Ardelt ze względu na skomplikowaną budowę, wysokie koszty i bardzo dużą wagę tego modelu.
Rhm.-Borsig Waffenträger
niemcy
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 290
Wygrał bitew: 157
Krótki opis: Opracowany na podstawie pojazdu Panther II. Pojazd miał posiadać działo kal. 128 mm oraz przedział załogi ulokowany w tylnej części kadłuba. Pozostał tylko w formie projektu.
Jagdpanther II
niemcy
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 157
Wygrał bitew: 85
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu Cromwell. Nowa wieża i dwudziestofuntowe działo kalibru 83.4mm czyniły z tego czołgu silnego przeciwnika. Według różnych źródeł, między 200 a 442 czołgów Cromwell rozbudowano do nowych standardów Charioteer.
Charioteer
anglia
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 106
Wygrał bitew: 46
Krótki opis: Wczesny prototyp czołgu ciężkiego zaprojektowany do szturmowania fortyfikacji niemieckiej Linii Zygfryda. Istniał tylko jako projekt przygotowany w ramach programu rozwoju pojazdów ciężkich zapoczątkowanego we wrześniu 1943 r.
T28 Prototype
usa
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Powstał na podwoziu czołgu IS jako następca SU-152 po zakończeniu produkcji KV-1s. Od listopada 1943 do września 1945 roku wyprodukowano 4635 pojazdów.
ISU-152
zsrr
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 438
Wygrał bitew: 224
Krótki opis: Prace nad tym niszczycielem czołgów opartym na podwoziu VK 30.02 (MAN) rozpoczęły się w 1942 roku. W październiku 1943 roku przystąpiono do testów prototypu. W sumie wyprodukowano 392 pojazdy.
Jagdpanther
niemcy
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 184
Wygrał bitew: 79
Krótki opis: Eksperymentalny model niszczyciela czołgów. Zaprojektowany w oparciu o rozszerzone podwozie czołgu VK 30.01 (H). Pojazd ten był wyposażony w prototypowe przeciwpancerne działo 128-mm. Wyprodukowano tylko dwa pojazdy. Walczyły one na Froncie Południowym od lata do jesieni 1942 roku. Próby wykazały szereg problemów i pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Sturer Emil
niemcy
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 152
Wygrał bitew: 79
Krótki opis: Niszczyciel czołgów na bazie T23. Prace nad projektem rozpoczęto w 1943 roku, ale przerwano je ponieważ T23 nie wszedł w końcu do służby. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze.
T25/2
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 85
Wygrał bitew: 45
Krótki opis: Stworzony w 1942 roku, powstał na bazie rozszerzonego podwozia Cromwella. Niezaprzeczalną zaletą tego pojazdu było jego siedemnastofuntowe działo, będące najsilniejszym brytyjskim działem w owym czasie. Pozwalało ono temu niszczycielowi czołgów skutecznie razić wroga na odległość do 1000 metrów. Problemem był dość wysoki profil i przeciążone podwozie. Zbudowano około 200 sztuk.
Challenger
anglia
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Był projektowany na bazie czołgu T23, ale prace nie zostały zakończone.
T25 AT
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem przełamującym rozpoczęły się we wrześniu 1943 roku. W planie było wykorzystanie w nim pewnych części modelu M6, jak również elektromechanicznej skrzyni biegów i 100 mm działa z T5 montowanego w wieży o ograniczonym zakresie obrotu i 203 mm pancerzu. Pojazd miał w zamierzeniu szturmować niemieckie fortyfikacje "Linii Zygfryda" (nazywanej przez Niemców "Westwall"). Amerykańskie siły lądowe odrzuciły ten projekt w fazie planowania. Czołg został później zmodyfikowany, co zaowocowało stworzeniem ciężkiego czołgu przełamującego T95.
T28 Concept
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 329
Wygrał bitew: 160
Krótki opis: Średni czołg Pz. IV służył jako punkt wyjściowy dla projektów wielu pojazdów, w tym niszczycieli czołgów. Pod koniec 1944r. przygotowano dla niego wersję działa 75mm PaK 42 L/70. Nową wersję pojazdu nazwano JagdPzIV/70. Od października 1944 do marca 1945 roku firma Nibelungwerke wyprodukowała 278 pojazdów tego typu.
Jagdpanzer IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 100
Wygrał bitew: 57
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1942 roku. W kwietniu 1943 roku firma General Motors wyprodukowała pierwsze prototypy. To jeden z niewielu amerykańskich niszczycieli czołgów, dla którego skonstruowano kadłub, nie korzystając z wzorów już istniejących czołgów. Hellcat stał się jednym z najszybszych pojazdów pancernych swojego typu, wyprodukowanych podczas drugiej wojny światowej. Od lipca 1943 roku do października 1944 roku z taśm produkcyjnych zjechało w sumie 2507 egzemplarzy.
M18 Hellcat
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 40
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Nashorn („nosorożec”) występował pod oficjalną nazwą 8.8 cm PaK 43/1 auf Geschützwagen III/IV (Sf). Nazywany był „Hornisse” („szerszeń”) aż do 1944 r. Wyprodukowano go na bazie tego samego podwozia, którego użyto w ciężkim działe samobieżnym typu Hummel. Przeszedł chrzest bojowy na froncie wschodnim latem 1943 roku. Łącznie wyprodukowano 494 pojazdów tego typu.
Nashorn
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 39
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Achilles to brytyjski wariant amerykańskiego niszczyciela czołgów M10 GMC. Standardowe działo M10 zmieniono na mocniejsze brytyjskie siedemnastofuntowe OQF. Umożliwiło to niszczycielowi efektywną walkę przeciwko niemieckim pojazdom. W 1944 roku rozpoczęto w nim zmianę uzbrojenia, w ramach której wykonano 1100 przezbrojeń do końca wojny.
Achilles
anglia
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 173
Wygrał bitew: 80
Krótki opis: Pojazd po raz pierwszy użyto w boju we Francji w 1940 roku. Produkowany był w oparciu o czołg Pz. III w kilku wersjach do roku 1945. Do 1944 r. 9346 takich dział samobieżnych zniszczyło około 20 000 wrogich maszyn. Niektóre pojazdy pozostawały w służbie do 1967 r. i brały nawet udział w wojnie sześciodniowej stoczonej między częścią krajów arabskich i Izraelem.
StuG III Ausf. G
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 81
Wygrał bitew: 48
Krótki opis: Prace rozpoczęły się wiosną 1942. Po testach jesienią 1942 roku podjęto decyzję o zmianie działa kal. 57mm na 75 mm. Wyprodukowano dwa prototypy, ale pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T67
usa
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 66
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: Projekt pojazdu posiadającego na wyposażeniu działo przeciwlotnicze kal. 88 mm. Prace nad nim rozpoczęto w Niemczech w 1941 roku. Konstrukcję pojazdu oparto o podwozie czołgu Pz.Sfl.IVc. Stawiane przed nim wymogi nieustannie ulegały zmianie, a działo FlaK 41 znalazło się na jego wyposażeniu dopiero w 1944 roku. Początkowo w pojeździe miały być zainstalowane różne rodzaje uzbrojenia, ale ten plan nigdy nie doczekał się realizacji. Wyprodukowano tylko trzy prototypy tego modelu.
Pz.Sfl. IVc
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 27
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Ten potężny, lekko opancerzony niszczyciel czołgów mógł podjąć walkę z czołgami wroga każdego typu na odległość do 1000 metrów. Maksymalną prędkość ograniczały zbyt niska moc silnika i słabe zawieszenie. Mimo tego, Archer to udana próba wskrzeszenia przestarzałego podwozia Valentine. W latach 1943-45 zbudowano łącznie 665 tych czołgów.
Archer
anglia
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: W lutym 1943 roku, za namową ministerstwa zbrojeń, firma Krupp rozpoczęła testy nowego pojazdu o konstrukcji opartej na unowocześnionym Stug III, ale z zawieszeniem z czołgów Pz.Kpfw. IV H oraz J. Pierwsze pojazdy wyprodukowano do grudnia 1943 roku. Od stycznia 1944 roku, po wycofaniu Pz IV z produkcji, firma Krupp skoncentrowała się na produkcji nowych pojazdów. Wyprodukowano łącznie 1108 pojazdów, a dalsze 31 zaadaptowano z już istniejących czołgów.
StuG IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 80
Wygrał bitew: 40
Krótki opis: W 1943 roku Wehrmacht miał duże braki pod względem niszczycieli czołgów StuG III, bo połączone naloty USA i Wielkiej Brytanii spowodowały duże uszkodzenia fabryki firmy Alkett, która produkowała te pojazdy. W grudniu 1943 roku podjęto decyzję o użyciu możliwości fabryki BMM w Pradze do rozpoczęcia produkcji niszczycieli czołgów. W nowym pojeździe użyto w dużym stopniu części czołgu Pz.Kpfw. 38(t). Pierwsze prototypy powstały w marcu 1944 roku. Do maja 1945 roku powstało ponad 2800 pojazdów.
Jagdpanzer 38(t) Hetzer
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 38
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Niszczyciel czołgów opracowany w latach 1944-1945 na bazie lekkiego czołgu Tetrarch. Projekt wstrzymano po zakończeniu II wojny światowej.
Alecto
anglia
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 21
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony na bazie podwozia czołgu Pz.Kpfw. 38 (t). Wyposażony w działo typu Pak 40 lub Pak 36(r) montowane w kabinie z odsłoniętym tyłem i szczytem. Pojazd wszedł do użytku pod koniec 1942 roku. Jego produkcja seryjna trwała do połowy 1944 roku, a niszczyciele czołgów tego typu były wykorzystywane aż do końca wojny.
Marder 38T
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Lekki pojazd z działem 76mm, najpowszechniej produkowane radzieckie działo samobieżne. Pomimo słabego pancerza i uzbrojenia, był wykorzystywany jako wóz wsparcia piechoty i kawalerii.
SU-76M
zsrr
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Ten lekki niszczyciel czołgów został opracowany na początku 1942r. na bazie kadłuba przestarzałego, lecz produkowanego masowo Pz.Kpfw. II i wyposażony w potężne działo. Pojazd był szeroko wykorzystywany na Froncie Wschodnim; od 1944 walczył również we Włoszech i na Froncie Zachodnim. Pozostał w służbie do końca wojny.
Marder II
niemcy
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 314
Wygrał bitew: 164
Krótki opis: Prace nad T92 zostały rozpoczęte w 1945 roku. W czasie prac nad tym działem samobieżnym wspomagano się częściami z M26. Pojazd ten przeszedł pomyślnie testy polowe w marcu 1945 roku w Aberdeen, ale mimo to nigdy nie zdecydowano się na rozpoczęcie produkcji seryjnej.
T92 HMC
usa
Działa samobieżne
10
Rozegrał bitew: 44
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Stworzony na bazie czołgu ciężkiego IS-7 przez inżynierów z Czelabińska i Leningradu. Prace nad prototypem rozpoczęto w 1947, aczkolwiek zatrzymały się one w fazie projektu.
Object 261
zsrr
Działa samobieżne
10
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Propozycja zamontowania haubicy 234 mm na podwoziu czołgu Conqueror. Jednostkę napędową zamontowano z przodu. Przygotowano tylko dokumentację techniczną.
Conqueror Gun Carriage
anglia
Działa samobieżne
10
Rozegrał bitew: 354
Wygrał bitew: 157
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm opracowane w 1955 r. Pojazd miał być produkowany na podwoziu amerykańskiego czołgu średniego M47, który eksportowano do Francji. Jednak ostatecznie wybrano podwozie francuskiego czołgu średniego Batignolles-Chatillon 25t. Wersja początkowa istniała tylko na papierze.
Bat.-Châtillon 155 55
francja
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 272
Wygrał bitew: 147
Krótki opis: Parametry techniczne dla działa samobieżnego 212A opracowano w sierpniu 1940 roku. Specjalne Biuro Projektowe Nr 2 leningradzkiej fabryki Kirova rozpoczęło rozwój, bazując na KV-220. Plany pojazdu były gotowe 24 lutego 1941 roku, ale prototypu nigdy nie zbudowano. Do końca 1941 roku rozwój przekazano do Zakładów Przemysłu Ciężkiego na Uralu, ale nigdy nie zbudowano prototypu.
212A
zsrr
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 252
Wygrał bitew: 116
Krótki opis: Modyfikacja Centuriona uzbrojona w haubicę 140 mm. W roku 1956 powstały 2 prototypy. Prace nad FV3805 przerwano cztery lata później. Pojazd ten nigdy nie wszedł do służby.
FV3805
anglia
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 205
Wygrał bitew: 104
Krótki opis: Rozwój działa samobieżnego opartego na podwoziu czołgu Pz.Kpfw. VIB Tiger II rozpoczął się w 1942 r. Projekt miał na celu stworzenie wspólnej samobieżnej lawety dla działa Kanone 72 kalibru 17 cm oraz haubicy Mörser 18/1 kalibru 21 cm. Koncept tego działa samobieżnego pozwalał na użycie systemów artyleryjskich zarówno z lawety, jak i z ziemi. Prace nad stworzeniem eksperymentalnego prototypu rozpoczęto w 1945 r.
G.W. Tiger
niemcy
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 502
Wygrał bitew: 245
Krótki opis: Stworzony na bazie ciężkiego działa "Long Tom" M43 został najpotężniejszym działem samobieżnym aliantów. M40 brał udział w walkach o Kolonię. Pojazdy tego typu były używane także w wojnie koreańskiej.
M40/M43
usa
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 311
Wygrał bitew: 148
Krótki opis: Wersja działa samobieżnego oparta na А45 Conqueror. Pojazd miał być uzbrojony w haubicę 105 mm, 140 mm albo 152 mm, w zamkniętej, opancerzonej nadbudówce. Przygotowano tylko dokumentację techniczną.
FV207
anglia
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 206
Wygrał bitew: 109
Krótki opis: Działo samobieżne pochodzące z "dużej" rodziny trzech dalekosiężnych broni specjalnego przeznaczenia. Konstrukcję opracowywano w latach 1932-1937. Nie produkowano jej seryjnie. Dwa prototypy zostały zmodernizowane w 1940 roku.
SU-14-2
zsrr
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 190
Wygrał bitew: 94
Krótki opis: Eksperymentalne działo samobieżne oparte na konstrukcji prototypu średniego czołgu Char de Bataille Lorraine 40t. Prototyp skonstruowano w roku 1952. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do czynnej służby.
Lorraine 155 mle. 51
francja
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 451
Wygrał bitew: 224
Krótki opis: Powstało w Rock Island Arsenal. Wyprodukowano 100 egzemplarzy tego pojazdu, który otrzymał od amerykańskich żołnierzy przydomek „King Kong”. M12 odegrało ważną rolę w czasie zmagań na Linii Zygfryda.
M12
usa
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 451
Wygrał bitew: 234
Krótki opis: Zaprojektowany w latach 1943-1944 w firmie Krupp. Stworzono tylko model pojazdu, prototyp nie był wyprodukowany.
G.W. Panther
niemcy
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 274
Wygrał bitew: 140
Krótki opis: Opracowany w roku 1952 prototyp działa samobieżnego oparty na eksperymentalnym czołgu Lorraine 40t. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani tym bardziej do czynnej służby.
Lorraine 155 mle. 50
francja
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 242
Wygrał bitew: 130
Krótki opis: Modyfikacja działa samobieżnego na podwoziu Crusader wyposażona w haubicę 140 mm. Pojazd opracowany tuż po zakończeniu II Wojniy Światowej. Prace nad projektem zatrzymały się w fazie prototypu. Nigdy nie trafił do produkcji seryjnej i nie wszedł do służby.
Crusader 5.5-in. SP
anglia
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 230
Wygrał bitew: 131
Krótki opis: Działo samobieżne projektowane w 1934 roku, po przerwie prace wznowiono w roku 1939. Nie było produkowane seryjnie.
SU-8
zsrr
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 202
Wygrał bitew: 125
Krótki opis: Jesienią 1942 roku firma Alkett rozpoczęła prace nad nowym działem samobieżnym o kalibrze 150mm. By przyspieszyć produkcję pojazdu, zaplanowano użycie dostępnych części z Pz. III i Pz. IV. Działo było produkowane na tym samym podwoziu, co niszczyciel ciężkich czołgów Nashorn. W sumie zbudowano 714 tych pojazdów oraz 150 transporterów amunicji, wykorzystujących to samo nadwozie.
Hummel
niemcy
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 111
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: Prototypowe lekkie działo samobieżne stworzone przez firmę Vickers. Prace rozpoczęły się w roku 1947. Jednak prototyp powstał dopiero w 1950 roku. Do tego czasu konstrukcja działa samobieżnego stała się przestarzała i projekt anulowano.
FV304
anglia
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 237
Wygrał bitew: 131
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne skonstruowane na bazie M24. Pojazd wykorzystano w Koreii przeciwko siłom Chin i Korei Północnej. Służył w armii USA do połowy lat 50 XXw, niektóre sztuki przekazano Francji. Według różnych źródeł, wyprodukowano między 85 a 250 sztuk tego działa.
M41 HMC
usa
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 64
Wygrał bitew: 38
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu Valentine. Standardową wieżę zastąpiono stacjonarną skrzynkową kabiną, w której zamontowano 25-funtową haubicę. Ze względu na niski kąt uniesienia działa (15 stopni), maksymalny zasięg ostrzału wynosił tylko 5800 metrów, czyli tylko połowę zasięgu holowanej haubicy. To działo samobieżne walczyło w Afryce Północnej, na Sycylii i w Południowych Włoszech. Według różnych źródeł, wyprodukowano od 80 do 100 pojazdów.
Bishop
anglia
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 143
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Działo samobieżne pochodzące z "małej" rodziny trzech dalekosiężnych broni specjalnego przeznaczenia. Zaprojektowane i testowane w 1934 roku. Brało udział w defiladzie na Placu Czerwonym. Nie było wytwarzane seryjnie.
SU-5
zsrr
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 115
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Pojazd powstał w 1944 roku na bazie czołgu lekkiego M24 Chaffee. Produkcję rozpoczęto w 1945 roku i wyprodukowano łącznie 150 pojazdów. Pojazdy zostały użyte w wojnie koreańskiej.
M37
usa
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 44
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: W latach dwudziestych brytyjscy inżynierowie badali możliwość umieszczenia działa samobieżnego na podwoziu czołgu. Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w roku 1923 w Arsenale Królewskim w Woolwich. Powstał on na bazie czołgu Vickers Medium Mark II, którego podwozie mogło unieść wymagane moduły. Wyprodukowano siedem prototypów, które włączono do Eksperymentalnych Sił Zmechanizowanych utworzonych 1 maja 1927 roku. Później rozwiązano tę jednostkę i porzucono program dział samobieżnych.
Birch Gun
anglia
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 164
Wygrał bitew: 89
Krótki opis: Produkowane na podwoziu M3 i M4 od kwietnia 1942 do lutego 1945 roku. Przygotowano 4316 egzemplarzy. Pojazdy M7 Priest zostały po raz pierwszy wykorzystane w bitwie pod El Alamein.
M7 Priest
usa
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 33
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Działo samobieżne skonstruowane na podwoziu czołgu T-26, produkowane w Leningradzie pod koniec 1941 roku. Wyprodukowano 12 lub 14 pojazdów. Trzy z nich pozostawały na stanie armii jeszcze w 1944 roku.
SU-26
zsrr
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: T1 Howitzer Motor Carriage został stworzony jesienią 1930 roku na podwoziu T2. Projekt obejmował elementy czołgu T1 Cunningham. Ze względu na Wielki kryzys, prace nad projektem przerwano na etapie prototypu.
T1 HMC
usa
Działa samobieżne
2