logo
Data założenia klanu: 19.03.2014 r. | Stan osobowy: Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wgn/clans/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&clan_id=500041628): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 49
Status: Offline

Goxdzik


Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=502549711): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 107
Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/achievements/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=502549711): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 691 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 779 Warning: sort() expects parameter 1 to be array, null given in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 802 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 804
Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004
Rozegrał bitew: 223
Wygrał bitew: 103
Krótki opis: We wczesnych latach 60. 75-mm działo o prędkości wylotowej 1000 m/s uznano za przestarzałe. Pojazd otrzymał nowe działo 90-mm F3, które używało potężnych pocisków kumulacyjnych. Ta modernizacja nie wymagała żadnych poważnych zmian projektu wieży ani pojazdu. Pierwsze pojazdy wyprodukowano w lutym 1967 roku. W istniejących pojazdach również zmodernizowano działo.
AMX 13 90
francja
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Wariant lekkiego czołgu M41 z większą wieżą i działem kal.90 mm. Jego testy rozpoczęto 5 maja 1954 roku. Chociaż zakończyły się one pomyślnie, czołg nigdy nie wszedł do masowej produkcji, ponieważ nie wzbudził zainteresowania władz wojskowych.
T49
usa
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 209
Wygrał bitew: 97
Krótki opis: Rozbudowana wersja eksperymentalnego czołgu T37. Pojazd przeszedł testy w 1949. Rok później podpisano umowę o produkcji masowej. Czołg był produkowany przez Cadillac Motor Car Division, jeden z działów General Motors.
M41 Walker Bulldog
usa
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 195
Wygrał bitew: 94
Krótki opis: Niemiecki wariant amerykańskiego czołgu lekkiego M41A1 Walker Bulldog. Zmiany głównie objęły działo M32 kal. 76 mm, które rozwiercono do 90 mm i skrócono o 425 mm.
leKpz M 41 90 mm GF
niemcy
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Czołg lekki zaprojektowany w późnych latach czterdziestych przez Batignolles-Châtillon. Pojazd był wyposażony w wieżę oscylacyjną i 75-mm działo. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Bat.-Châtillon 12 t
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 286
Wygrał bitew: 116
Krótki opis: Eksperymentalny lekki czołg z wieżą oscylacyjną i systemem automatycznego ładowania, przeznaczony do transportu drogą powietrzną. Opracowywany w latach 1952-1953 przez Detroit Arsenal w charakterze następcy M41. Uzbrojenie uznano jednak za nieefektywne, a projekt zarzucono. Wybudowano tylko drewniany prototyp.
T71
usa
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 197
Wygrał bitew: 102
Krótki opis: Zwrotny czołg lekki z wieżą oscylacyjną i 75 mm działem wyposażonym w automat ładujący, które mogło wystrzelić do 10 pocisków w ciągu minuty. W tym czasie czołg ten miał lepszą penetrację w porównaniu do innych czołgów średnich.
AMX 13 75
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 123
Wygrał bitew: 54
Krótki opis: Prace nad lekką wersją czołgu Type 59 rozpoczęto w 1957r. Nowy czołg projektowano z myślą o walkach w górskich i bagiennych terenach południowych Chin. Pierwszy prototyp zbudowano w 1962r. W czasie późniejszym pojazd kilkakrotnie modernizowano.
Type 62
chiny
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 100
Wygrał bitew: 52
Krótki opis: W 1957 roku rozpoczęto prace projektowe nad lżejszą wersją wozu Type 59. Pojazd stworzono do walk na górzystych i bagnistych terenach południowych Chin. Pierwszy prototyp powstał w 1962 roku. Później konstrukcja przeszła kilka etapów modernizacyjnych.
WZ-131
chiny
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 173
Wygrał bitew: 82
Krótki opis: Lżejsza wersja średniego czołgu T20 z przedłużonym podwoziem z M7. Pojazd opracowano w pierwszej połowie 1943 roku. W odróżnieniu od czołgu T20, T21 cechował się słabszym pancerzem i lżejszym uzbrojeniem. Wóz nigdy nie trafił do produkcji seryjnej ani do czynnej służby.
T21
usa
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 158
Wygrał bitew: 84
Krótki opis: Na Tajwanie wyprodukowano ponad 50 takich pojazdów. Wszystkie podstawowe części pojazdu wzorowano na amerykańskich maszynach. Wieża Hellcata została zamontowana na podwoziu pojazdu przeciwlotniczego M42, a na uzbrojenie składało się sprawdzone działo M1A1. Do dziś zachował się tylko jeden prototyp Type 64.
Type 64
chiny
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 134
Wygrał bitew: 69
Krótki opis: W roku 1946 opracowano projekt bardzo szybkiego czołgu lekkiego. Posłużył on za wzór dla dobrze znanego pojazdu AMX 13. Pojazd nie wyszedł poza fazę projektu.
AMX 12 t
francja
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 116
Wygrał bitew: 46
Krótki opis: Nowy lekki czołg Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej zaprojektowano w latach 1957-1959 roku. Ten 16-tonowy pojazd miał być wyposażony w czterokołowe zawieszenie z drążkami skrętnymi oraz kołem napędowym umieszczonym z tyłu konstrukcji. Całość wyposażono w działo 57 milimetrów (później zastosowano konstrukcję 76 mm).
59-16
chiny
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 100
Wygrał bitew: 54
Krótki opis: Lekki czołg T37 został zaprojektowany przez Detroit-Arsenal pod koniec lat 40. w celu zastąpienia M24 Chaffee. Zamówiono trzy prototypy. Później wprowadzono innowacje techniczne w projekcie czołgów T41 i M41.
T37
usa
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 24
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Propozycja lekkiego pojazdu kołowo-gąsienicowego. Projekt ukończono w lutym 1943 roku. Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem była konstrukcja podwozia. Koła nachodziły na siebie, a napęd był przekazywany na nie wszystkie. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
MT-25
zsrr
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: T-50 to czołg lekki produkowany w Fabryce Kirowa w Leningradzie. Rozwój nowego czołgu lekkiego mającego zastąpić T-26 rozpoczęto na początku 1940 roku. Jesienią, po przestudiowaniu projektu niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw. III, przedstawiono wszystkie wymagania techniczne. Projekt pojazdu posiadał wieżyczkę dowódcy z możliwością obserwacji na wszystkie strony, a dowódca przestał wypełniać role celowniczego i ładowniczego. Ostateczne wymagania dopracowano do listopada 1940 roku, a nowy czołg otrzymał oznaczenie T-50. Na początku 1941 roku w Fabryce Kirowa zbudowano jeden prototyp, który przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do służby. Projekt przerwano na korzyść czołgu T-50 rozwijanego w Fabryce numer 174.
T-50-2
zsrr
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 135
Wygrał bitew: 61
Krótki opis: Projektowanie tego czołgu rozpoczęto w 1941 roku. Początkowo był on projektowany jako czołg lekki, ale w miarę, jak model otrzymywał dodatkowy pancerz i uzbrojenie, został przemianowany na czołg średni. Produkcja M7 rozpoczęła się jesienią 1942 roku. Jednak przez to, że M7 był słabszy od seryjnie produkowanego Shermana M4 pod względem wszystkich parametrów oprócz prędkości i wymiarów, zaprzestano produkcji. Wyprodukowano łącznie 7 pojazdów.
M7
usa
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 92
Wygrał bitew: 45
Krótki opis: Stworzony w latach 1957-61 z myślą o dostarczeniu francuskim wojskom powietrzno-desantowym pojazdu przenaszalnego drogą lotniczą a jednocześnie zdolnego do walki z ciężkimi czołgami. Pojazd posiadał 90mm działo i bardzo niską sylwetkę. Dwóch członków załogi umieszczono w wieży, która mogła wykonać pełen obrót, ale tylko gdy czołg nie poruszał się. Planowano również warianty wyposażone w inne działa. Wyprodukowano tylko jeden prototyp i nigdy nie wprowadzono go do czynnej służby.
AMX ELC bis
francja
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 62
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Pojazd ten został opracowany z myślą o zastąpieniu wozu M3 Stuart. M24 wszedł do służby we wrześniu 1943 roku. Był produkowany w zakładach Massey-Harris oraz przez General Motors do lipca 1945 roku - wyprodukowano 4731 egzemplarze.
M24 Chaffee
usa
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Projekt VK 16.02, znanego jako Leopart, bazował na opracowanych wcześniej Panzer II Ausf. J (VK 16.01) i Panzer II Ausf. M (VK 13.01). Makieta pojazdu była gotowa w maju-czerwcu, a pierwszy prototyp powstał 1 września 1942 roku. Zgodnie z "Panzerprogramm 41" zakładającym produkcję 339 pojazdów (105 do grudnia 1943 i 150 do połowy 1944 roku), masowa produkcja miała się rozpocząć w kwietniu 1943, lecz nigdy nie wystartowała. W późniejszym okresie wieża z Leoparda była montowana na czołgu Puma - Sd.Kfz.234/2.
VK 16.02 Leopard
niemcy
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 183
Wygrał bitew: 88
Krótki opis: M5 wszedł do produkcji w kwietniu 1942 jako ulepszona wersja pojazdu M3 Stuart Do czerwca 1944 wyprodukowano łącznie 8884 pojazdy w dwóch wariantach. Czołg był wykorzystany na wszystkich frontach.
M5 Stuart
usa
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 57
Wygrał bitew: 33
Krótki opis: Rozwijany przez firmę BMM jako nowy lekki czołg zwiadowczy na podwoziu Pz.Kpfw. 38 (t) od lipca 1940 roku. Zamiast nitowania stali zastosowano spawanie. Nowy silnik i ulepszona skrzynia biegów pozwalały osiągnąć prędkość 64km/h. Rozwój przerwano na korzyść czołgu VK 1303. Wyprodukowano pięć prototypów.
Pz.Kpfw. 38 (t) n.A.
niemcy
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 35
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Prace nad czołgiem A-20 rozpoczęto w Fabryce nr 183 w Charkowie w grudniu 1937 r. Projekt stanowił wersję rozwojową czołgu BT-7 i stał się podstawą dla słynnego T-34. Prace prowadził Michaił Koszkin. 18 maja 1938 r. zatwierdzono parametry techniczne czołgu oznaczonego jako BT-20. Wyprodukowano tylko kilka prototypów z zawieszeniem kołowo-gąsienicowym do celów treningowych.
A-20
zsrr
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 33
Wygrał bitew: 19
Krótki opis: W porównaniu do Pz.Kpfw. II Ausf. C, ten pojazd miał nowe kadłub i wieżę, jak również podwozie z naprzemiennym ułożeniem kół jezdnych. Ten czołg zwiadowczy miał dobre charakterystyki, ale wyprodukowano tylko 131 pojazdów wersji L, po tym jak ich wytwarzanie okazał się zbyt drogie.
Pz.Kpfw. II Luchs
niemcy
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 32
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Prace nad pojazdem rozpoczęto w marcu 1940 roku. Pierwotnie miał on być wyposażony w napęd kołowo-gąsienicowy. Chociaż twórcom udało się ukończyć projekt, prace nad nim zostały przerwane w lipcu tego samego roku.
AMX 40
francja
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Pierwsze czołgi z serii M5 zostały wyprodukowane w kwietniu 1942, spośród kilku wariantów wybrano model M5A1. Po tym jak zaprojektowany został czołg M24 Chaffee, czołgi M5A1 uznano za przestarzałe i rozpoczęto ich eksport do innych krajów, w tym do Chin. W sumie 100 wozów tego typu zostało dostarczonych armii Kuomintangu. Podczas wojny domowej (1946-1949) wiele z tych maszyn zostało przejętych przez Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą.
M5A1 Stuart
chiny
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Czołg ten opracowano w 1938 r., należał on do najlepszych w swej klasie. W latach 1940-1944 wyprodukowano 8275 egzemplarzy różnych wersji tej maszyny.
Valentine
anglia
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Nowy czołg krążowniczy posiadał takie innowacje, jak silnik z przeciwbieżnymi tłokami, czy położone z przodu chłodnice, zaś do jego stworzenia szeroko wykorzystano spawanie. Zamówienie produkcyjne złożono 17 kwietnia 1939 r. W sumie wyprodukowano 1771 czołgów w czterech podstawowych wersjach. Czołgi Covenanter wykorzystywano głównie do celów szkoleniowych w Wielkiej Brytanii od roku 1940 do 1943.
Covenanter
anglia
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 73
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Rozwijany od 1938 do 1941 roku na bazie czołgu M2. Produkowany seryjnie od 1941 roku. Zbudowano ponad 13000 pojazdów w różnych wersjach, od M3 do M3A3, wszystkie dostarczane praktycznie wszystkim narodom alianckim w ramach Lend-Lease. Czołgi M3 zostały oznaczone przez Stuart I przez Brytyjczyków, a wersję M3A1 oznaczyli oni przez Stuart III. Czołgi M3 pierwszy raz weszły do akcji w bitwie pod Sidi Rezegh.
M3 Stuart
usa
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 68
Wygrał bitew: 34
Krótki opis: Pierwsze zamówienie na tę maszynę złożono w 1939 roku. Pierwotnie miał być to bardzo szybki czołg zwiadowczy dla oddziałów powietrzno-desantowych. Masową produkcję rozpoczęto na początku 1942 roku, zaś na początku roku 1943 dwa takie pojazdy zostały włączone do 1 Dywizji Pancernej. Kolejnych 38 maszyn skierowano latem 1944 roku do LVIII Rezerwowego Korpusu Pancernego.
Pz.Kpfw. I Ausf. C
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Rozkaz zaprojektowania 15-tonotwego pojazdu gąsienicowego uzbrojonego w działo został wydany w 1935. Pomimo że waga Pz. Kpfw. III Ausf. E, pierwszego seryjnego pojazdu, osiągnęła 19,5 tony, jego konfigurację przyjęto za udaną, a ilość pojazdów z wolna wzrosła do 96. Dalasze wersje stały się nawet bardziej popularne, a PZ. Kpfw. III stał się najliczniej produkowanym pojazdem Wehrmachtu.
Pz.Kpfw. III Ausf. E
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Opracowany w roku 1937 przez firmę AMX na bazie wozu Renault R-40. Pojazd ten miał większą wieżę niż porównywalne maszyny i wyposażony został w silnik diesla. W roku 1940 dwa takie wozy były gotowe do testów.
AMX 38
francja
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Rozwijany przez firmę ČKD dla czechosłowackiej armii w 1938 roku. Podczas niemieckiej okupacji pojazd wszedł do służby w Wehrmachcie i był używany w kampaniach w Polsce i we Francji, jak również na Froncie Wschodnim. Czołg walczył na linii frontu do połowy 1942 roku. Wyprodukowano łącznie około 1400 pojazdów w ośmiu wersjach (Ausf. A/B/C/D/E/F/S/G).
Pz.Kpfw. 38 (t)
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana przez Mitsubishi w latach 1935-1937. Czołg był w produkcji seryjnej w latach 1938-1942, przez ostatnie dwa lata równolegle produkowano również ulepszony czołg Shinhoto Chi-Ha. W sumie powstało 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były powszechnie wykorzystywane przez japońską armię w Chinach, a po kapitulacji Japonii trafiły do służby zarówno po stronie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej jak i sił Kuomintangu w wojnie domowej w 1946 roku.
Type 2597 Chi-Ha
chiny
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Zaprojektowano go w ramach programu mającego na celu poprawienie zwrotności czołgu lekkiego T-26 poprzez zmianę podwozia na kołowo-gąsienicowe. Prototyp zbudowano w 1935 roku. Pojazd wszedł do służby 29 lutego 1936 roku po serii modyfikacji. Przynajmniej 4 pojazdy z partii eksperymentalnej przeszły próby w 1937 roku, ale produkcję przerwano ze względu na awarie skrzyni biegów i wysoki koszt. Wyprodukowane pojazdy były używane podczas Wojny Zimowej oraz II Wojny Światowej.
T-46
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Radziecki czołg kołowo gąsienicowy używany w latach 30. i 40. Trzeci pojazd w serii radzieckich czołgów lekkich BT. B-7 różnił się od poprzedników spawanym kadłubem o zmienionym kształcie i nowym silnikiem. Wyprodukowano łącznie 5556 pojazdów w różnych wersjach. Weszły one do akcji w bitwach nad Chałchin-Goł, w kampanii w Polsce, w Wojnie Zimowej i w II Wojnie Światowej.
BT-7
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Projekt lekkiego pojazdu, zaproponowany przez porucznika Prowornowa latem 1942 roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
LTP
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: A10 Cruiser Mk. II to kolejna wersja rozwojowa wersji A9 zaprojektowana przez Johna Cardena. A10 posiadał wzmocniony pancerz, a usunięto z niego wieże z karabinami maszynowymi. Prototyp powstał w lipcu 1937 r. i wszedł do służby jako ciężki czołg krążowniczy. W latach 1939-1939 zamówiono 175 pojazdów, które wyprodukowano do września 1940 r. Pojazdy te brały udział w walkach we Francji (1940), Grecji (1941) i Afryce Północnej (1941).
Cruiser Mk. II
anglia
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Wersja czołgu lekkiego 38M Toldi I. Pojazd został tak nazwany na cześć węgierskiego rycerza Miklosa Toldiego. W porównaniu z poprzednimi wersjami, czołg odznaczał się wzmocnionym pancerzem i zwiększoną ilością amunicji. Podczas II Wojny Światowej wyprodukowano około 12 sztuk.
43 M. Toldi III
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Opracowywany razem z T-126 w fabryce #174 od wiosny do końca 1940 roku. Prace zostały zawieszone na wstępnym etapie projektowania z powodu problemów z rozwojem silników wysokoprężnych V-3.
T-127
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 33
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Ostatnia wersja czołgu lekkiego Pz. II. Pojazd odznaczał się wzmocnionym pancerzem, 2 cm działem Kw.K. 38 i lepszymi urządzeniami obserwacyjnymi. Od marca 1941 roku do grudnia 1942 roku wyprodukowano łącznie 524 pojazdy.
Pz.Kpfw. II
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Prace nad pojazdem bazującym na modelu M2A3 rozpoczęły się w grudniu 1938r. Czołg posiadał nową, dwuosobową wieżę z potężniejszym uzbrojeniem. W sumie od maja 1940 do marca 1941r. wyprodukowano 365 pojazdów. W kwietniu 1942 powstało 10 kolejnych jednostek w celach szkoleniowych. Niektóre pojazdy przekazano Wielkiej Brytani w ramach Lend-Leas'u, inne wcielono do korpusu amerykańskiej piechoty morskiej, gdzie brały udział w działaniach wojennych na Pacyfiku.
M2 Light Tank
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana w 1928 roku przez J.V. Cardena i V. Loyda. Czołg nigdy nie trafił do służby w Wielkiej Brytanii, był jednak eksportowany do innych krajów, w tym do Chin. W 1937 roku dwadzieścia takich pojazdów walczyło z wojskami japońskimi pod Szanghajem. Sowieckie czołgi T-26 bazujące na Vickersie również trafiały na eksport do Chin, a 82 pojazdy tego typu trafiły do południowych Chin oraz Birmy w latach 1941-1942.
Vickers Mk. E Type B
chiny
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w 1929 roku. Rok później uruchomiono produkcję seryjną, a do 1935 roku zbudowano 160 takich pojazdów. Podczas kampanii francuskiej w linii znalazły się 152 takie czołgi. Osiemnaście maszyn wpadło w ręce Niemców, którzy wykorzystali je w celach szkoleniowych.
D1
francja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Czołg lekki zbudowany na bazie brytyjskiego czołgu Vickers Mk. E. na początku lat 30. Pojazd przeznaczono do wsparcia piechoty i opracowano w kilku wariantach. Służył również jako baza dla wielu pojazdów specjalnych oraz dział samobieżnych, jednak ich użycie nie było masowe. Od 1931 do 1941 roku wybudowano 9686 pojazdów w różnych wariantach i konfiguracjach.
T-26
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Pojazdy eksperymentalne o nazwach kodowych od T1E4 do T1E6 były silnie wzorowane na brytyjskim czołgu Vickers E. Pierwszy prototyp powstał w warsztatach firmy Cunningham w 1931 roku. Po testach w 1932 roku zbudowano jego ulepszony wariant. Docelowo wybrano jednak inny czołg eksperymentalny - T2.
T1E6
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Maszyna Pz I Ausf. A była pierwszym niemieckim czołgiem produkowanym masowo. W roku 1935 projekt doczekał się ulepszenia w postaci przedłużenia kadłuba i potężniejszego silnika. Masowa produkcja tej wersji, nazwanej Pz I Ausf. B, zamknęła się liczbą 675 czołgów. Ich standardowe uzbrojenie było słabe, ale niektóre wozy doposażono już na polu bitwy w działka kal. 20 mm.
Pz.Kpfw. I
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Opracowany w 1933 roku jako rozbudowana wersja tankietki TK-3. W 1939 roku, aby zwiększyć siłę ognia, 24 pojazdy wyposażono w automatyczne działo wz. 38 FK-A kal. 20 mm. Tankietki wykorzystano jesienią 1939 roku.
TKS z n.k.m. 20 mm
polska
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Ten lekki pojazd kołowo-gąsienicowy wyposażony w karabiny maszynowe został zaprojektowany na potrzeby kawalerii USA. Testy pierwszego prototypu rozpoczęły się w kwietniu 1937 roku i trwały do 1939. Model T7 został jednak porzucony na rzecz pojazdów gąsienicowych.
T7 Combat Car
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Zaprojektowany przez Landsverk AB w 1934 jako kolejna rozbudowa czołgu L-10. Konfiguracja pojazdu posiadała kilka rewolucyjnych rozwiązań. Cztery pojazdy sprzedano Austrii, Węgrom i Irlandii. Po kilku przebudowach pojazd wszedł do służby w Szwecji pod nazwą Strindsvagn m/38.
L-60
szwecja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Powstał na podwoziu czołgu A. Christie M1931. Produkowany w Charkowskiej Fabryce Lokomotyw. W sumie w latach 1932-1935 wyprodukowano 650 BT-2 i 1884 BT-5.
BT-2
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Eksperymentalny czołg lekki T1E1 zaprojektowany przez firmę Cunningham był wersją rozwojową czołgu T1. Do kwietnia 1928 roku wyprodukowano cztery pojazdy. Po przejściu przez pojazd prób w listopadzie 1928 roku, podjęto decyzję o pogrubieniu pancerza, co doprowadziło do stworzenia kolejnej wersji - T1E2.
T1 Cunningham
usa
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: W latach 1930-1934 wyprodukowano 4 prototypy o różnym uzbrojeniu, liczebności załogi, masie i właściwościach trakcyjnych.
Leichttraktor
niemcy
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pierwszy radziecki czołg, który wszedł do produkcji seryjnej. W latach 1928-1931 wyprodukowano 959 pojazdów.
MS-1
zsrr
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Rozwijany od 1925 do 1928 roku we Francji jako ulepszona wersja czołgu Renault FT. Projekt modernizacji zakończono i czołg ujrzał produkcję seryjną. W 1929 roku Japonia zakupiła łącznie 10 pojazdów i oznaczyła jako Otsu-Gata Sensha (Czołg Model B). Japońskie pojazdy były nieco unowocześnione i powszechnie używane zarówno w akcji jak i w celach treningowych.
Renault Otsu
japonia
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pojazd ten wszedł do czynnej służby w roku 1917, a do końca I wojny światowej wyprodukowano 3177 z ogólnej liczby 3800 takich maszyn. Na początku II wojny światowej w służbie pozostawało wciąż 1560 takich pojazdów.
Renault FT
francja
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 369
Wygrał bitew: 185
Krótki opis: Czołg średni z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie czołgu M48 w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Zbudowano dwa prototypy. Jednak podczas prób automatyczny mechanizm ładujący okazał się wadliwy i projekt zarzucono w 1957 roku.
T54E1
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 260
Wygrał bitew: 122
Krótki opis: Opracowany w biurze konstrukcyjnym fabryki numer 73 na początku roku 1953. Od 8 marca do 10 marca 1953 roku ministerstwo transportu i inżynierii ciężkiej rozważało ten projekt wraz z wersją alternatywną czołgu o bardziej konwencjonalnej konfiguracji. Jednakże późniejszy rozwój został przerwany.
Object 430 Version II
zsrr
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 209
Wygrał bitew: 87
Krótki opis: Czołg M46 Patton zaprojektowano w latach 1948-1949 jako zmodernizowanego i ulepszonego następcę modelu M26 Pershing. W latach 1949-51 wyprodukowano łącznie 1168 sztuk w dwóch podstawowych wariantach. Był intensywnie wykorzystywany w wojnie koreańskiej.
M46 Patton
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Prototyp powstał w latach 1960-1961 jako czołg średni dla Bundeswehry - wyprodukowano w sumie 26 prototypów, które testowano do 1963 roku. Pojazd ten był poprzednikiem czołgu średniego Leopard.
Leopard Prototyp A
niemcy
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Zbudowany w ramach konkursu mającego wyłonić zunifikowany czołg europejski. Pojazd posiadał lepszą zwrotność, moc silnika i odległość efektywnych działań przeciwczołgowych od wszystkich innych czołgów z wyłączeniem Leoparda 1. Opancerzenie było relatywnie cienkie, ale ze względu na rozwój amunicji przeciwpancernej zdecydowano, że opancerzenie będzie miało mniejszy wpływ na przetrwanie pojazdu niż jego zwrotność i siła ognia.
AMX 30 1 er prototype
francja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Prototyp wozu powstał w 1944r. Po testowaniu w latach 1945-47 na stan armii został wprowadzony wz. 1947 r. Po wyprodukowaniu 713 pojazdów w 1949 r rozpoczęto produkcję nowego modelu czołgu.
T-54
zsrr
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Początkowo czołg WZ-120 (Type 59) był kopią sowieckiego czołgu średniego T-54A. W późniejszych modyfikacjach wóz ulepszono. W latach 1958-1987 wyprodukowano od 6000 do 9500 sztuk tego pojazdu we wszystkich wariantach.
WZ-120
chiny
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 1068
Wygrał bitew: 545
Krótki opis: Aby zwiększyć siłę ognia, w styczniu 1945 roku w czołgu T26E1 zamontowano nową, długolufową armatę kalibru 90 mm. Tak stworzony prototyp nazwano T26E4. Prace zawieszono w styczniu 1947 roku ze względu na problemy z armatą i mechanizmem ładującym. Do tego czasu powstało 25 egzemplarzy, ale żaden nie trafił do służby.
T26E4 SuperPershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 637
Wygrał bitew: 318
Krótki opis: Czołg średni T-34-3 miał być modyfikacją T-34-2. Od czołgu Type 59 odróżniały go słabszy pancerz i działo 122 mm. Projekt powstał w roku 1957, jednak gdy w 1958 roku rozpoczęła się seryjna produkcja czołgu Type 59, a prace nad projektem T-34-3 został zakończone.
T-34-3
chiny
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 512
Wygrał bitew: 246
Krótki opis: Prace nad czołgiem Object 416 rozpoczęto w biurze konstrukcyjnym fabryki nr 75 jesienią 1949 roku. Do marca projekt był już gotowy. Ze względu na problemy techniczne z wieżą, działający prototyp skonstruowano dopiero w kwietniu 1952 roku. Kolejny powstał po wprowadzeniu ulepszeń latem 1963, ale pojazd nigdy nie trafił do produkcji masowej.
Object 416
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 449
Wygrał bitew: 254
Krótki opis: Ten eksperymentalny czołg francuski był rozwijany w latach czterdziestych XX wieku. W 1952 roku zbudowano dwa prototypy. Oprócz wieży oscylacyjnej, pojazd odznaczał się zawieszeniem z oponami z rdzeniem powietrznym i z „nosem szczupaka”. Projekt przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Lorraine 40 t
francja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 267
Wygrał bitew: 133
Krótki opis: Amerykański czołg średni, nazwany w uznaniu zasług generała Johna Pershinga, głównodowodzącego Amerykańskich Wojsk Ekspedycyjnych w okresie pierwszej wojny światowej. W amerykańskiej armii w latach 1944-46 M26 funkcjonował przejświowo jako czołg ciężki. Od lutego 1945r. brał czynny udział w drugiej wojnie światowej; w latach 1950-51 uczestniczył w wojnie w Korei.
M26 Pershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 250
Wygrał bitew: 129
Krótki opis: Projekt czołgu średniego dla armii indyjskiej. Prace nad nim prowadziły firmy Porsche, Daimler-Benz i Zahnradfabrik AG z Friedrichshafen. Pojazd uznano jednakże za zbyt skomplikowany, by możliwa była jego produkcja w Indiach i projekt anulowano.
Indien-Panzer
niemcy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 141
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: T-34-2 nie był zmodyfikowaną wersją sowieckiego czołgu T-34, tylko zupełnie innym pojazdem. Chińscy inżynierowie uważali T-34-2 za projekt analogiczny do radzieckiego T-54. W okresie późniejszym ZSRR przekazało technologię produkcji T-54 do Chin, co spowodowało przerwanie projektu.
T-34-2
chiny
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 132
Wygrał bitew: 68
Krótki opis: Średni czołg z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie eksperymentalnego czołgu średniego T42 w połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pojazd nigdy nie trafił do produkcji seryjnej.
T69
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 86
Wygrał bitew: 44
Krótki opis:

usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 35
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: W roku 1946 firma AMX przedstawiła projekt nowego pojazdu. Mocny silnik i niska waga miały zapewniać dużą mobilność, a 90mm działo ze zautomatyzowanym podajnikiem amunicji - wysoką szybkostrzelność. Mimo to, duże rozmiary, cienki pancerz, wysoki koszt i złożoność projektu sprawiały, że pomysł nie wydawał się atrakcyjny i nigdy nie przeszedł do fazy prototypowej.
AMX Chasseur de chars
francja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Konkretyzacja szkicu rozwijanego na zamówienie generała Francesco Rossi, który wierzył, że w nowej wojnie sprawdzą się tylko lekkie pojazdy ważące do 35 ton. Nie zatwierdzono tego innowacyjnego projektu; rozwój zarzucono, kiedy Włochy przystąpiły do projektu Czołgu Standardowego.
Progetto M35 mod 46
włochy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Opracowany przez szwedzką firmę dla Szwajcarskich Sił Zbrojnych. Czołg miał być uzbrojony w szwajcarską kopię brytyjskiego 20-funtowego działa czołgowego. Pełnowymiarowy prototyp zbudowano w celu testowania opracowywanych rozwiązań, ale wszelką działalność zarzucono na rzecz pojazdu 30-tonowego. Nie wyprodukowano metalowego prototypu.
Lansen C
szwecja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 19
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Jeden z pierwszych japońskich czołgów pierwszych lat powojennych został zaprojektowany na bazie pojazdów amerykańskich, po uwzględnieniu specyfiki terenu w Japonii, parametrów sieci kolejowej oraz mniejszej postury japońskich czołgistów. Ten wariant prototypu odznaczał się skróconym podwoziem i podniesionym kadłubem. Zbudowano jego dwa prototypy.
STA-2
japonia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Pierwszy japoński czołg powojenny był opracowany na bazie czołgów amerykańskich. Czołg STA-1 opracowano, biorąc pod uwagę ukształtowanie terenu Japonii, specyfikę sieci kolejowej oraz cechy antropometryczne japońskich czołgistów. Zbudowano tylko jeden prototyp: w grudniu 1956 roku.
STA-1
japonia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Wprowadzony na stan armii w 1944 roku. Do końca wojny wyprodukowano 965 pojazdów. Czołg pozostawał w służbie do końca lat 70-tych.
T-44
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 192
Wygrał bitew: 100
Krótki opis: Czołg stworzono jako odpowiedź na radziecki T-34 i pod jego wpływem. Zamówienie na 200 pojazdów anulowano. Pierwszeństwo w produkcji oddano wozowi klasy Pantera.
VK 30.02 (D)
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 160
Wygrał bitew: 89
Krótki opis: W 1954 roku rząd chiński rozważał możliwość uruchomienia produkcji T-34-85 w Chinach. W tym samym czasie chińscy inżynierowie zaproponowali rozwiązanie alternatywne - T-34-1. Bazował on na klasycznym T-34-85, ale zmodyfikowano w nim zawieszenie i system przeniesienia napędu, co dało mniejszą masę i niższy kadłub. W 1954 roku powstało kilka projektów pojazdu z rozmaitymi wieżami i uzbrojeniem, jednak nigdy nie zbudowano prototypu.
T-34-1
chiny
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 160
Wygrał bitew: 65
Krótki opis: Na początku 1945 roku wyprodukowano jeden prototyp. Pojazd przeszedł próby i został zatwierdzony do służby. Jednakże Japonia została pokonana przed rozpoczęciem produkcji seryjnej. Po kapitulacji prototyp został skonfiskowany przez amerykańskie władze okupacyjne i przesłany do Stanów Zjednoczonych.
Type 5 Chi-Ri
japonia
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 140
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Pierwszy z serii amerykańskich projektów z lat 1942–1943 czołgów średnich mających zastąpić Shermana M4. Pierwszy prototyp wyprodukowano w maju 1943 roku, a testy trwały do 1944 roku. Pojazdu nie zatwierdzono do produkcji masowej, ale na bazie tego czołgu stworzono kolejne prototypy: T22 i T23. One z kolei posłużyły za bazę dla T25 i T26. Ostatecznie, na ich bazie powstał M26 Pershing, który wszedł do służby.
T20
usa
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 131
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Projekt pojazdu został opracowany w Fabryce nr 183 przez inżyniera I. S. Bera w kwietniu 1941 roku. Konstrukcja miała być wytwarzana w trzech różnych wersjach o zróżnicowanym opancerzeniu, uzbrojeniu, masie bojowej oraz prędkości. Budowę prototypu zaplanowano na początek roku 1942. Projekt jednak porzucono ze względu na wybuch wojny pomiędzy ZSRR i Niemcami.
A-44
zsrr
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 32
Krótki opis: Kolejna wersja czołgu krążowniczego Cromwell, wykorzystywana przez Brytyjczyków podczas II wojny światowej. Od września 1944 roku końca 1945 wyprodukowano w sumie 1186 pojazdów.
Comet
anglia
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Ten sławny czołg był produkowany między styczniem 1943 a kwietniem 1945 roku. Ogółem powstało 5796 sztuk, plus 8 pojazdów zbudowanych na podwoziu serii F.
Panther
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 310
Wygrał bitew: 158
Krótki opis: Oficjalnie czołg ten został oznaczony jako M4A3(76)W HVSS, ale "Sherman" okazało się łatwiejsze do przyswojenia. Pod koniec sierpnia 1944 roku opracowano nowe zawieszenie dla serii wozów M4. Produkcję seryjną rozpoczęto w marcu 1945 roku i łącznie wyprodukowano 4542 egzemplarze w obu wersjach zawieszenia.
M4A3E8 Sherman
usa
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 193
Wygrał bitew: 90
Krótki opis: Czołg średni Type 4 Chi-To został opracowany w 1943 roku w oparciu o podwozie czołgu Chi-Nu. Miał zastąpić czołg Chi-Ha. Jednakże nie uruchomiono produkcji seryjnej ze względu na braki w częściach i niedobór materiałów. Wyprodukowano łącznie sześć podwozi i zbudowano na nich tylko dwa czołgi.
Type 4 Chi-To
japonia
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 175
Wygrał bitew: 93
Krótki opis: ZSRR wyeksportował do Chin ok. 1800 wozów T-34-76 i T-34-85. W roku 1954 rząd chiński zdecydował o rozpoczęciu własnej produkcji T-34-85 począwszy od roku 1958 - nowy pojazd oznaczono jako Type 58. Produkcji jednakże nigdy nie rozpoczęto, a siły pancerne Chin musiały bazować na modyfikowanych wersjach T-34.
Type 58
chiny
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 127
Wygrał bitew: 65
Krótki opis: Zimą 1941-1942 WaPrüf 6 przedstawił wymagania techniczne dla nowego czołgu trzydziestotonowego. Zamówienia projektowe złożono w firmach MAN i Daimler-Benz. Prototypy miały być gotowe do maja 1942 roku, jednakże 13 maja 1942 roku przedstawiono tylko charakterystyki porównawcze projektów. Wybrano konstrukcję zakładów MAN, a projekt Daimler-Benz anulowano.
VK 30.01 (D)
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 114
Wygrał bitew: 65
Krótki opis: Firma Porsche zaproponowała koncepcję nowego pojazdu w 1939 roku. 5 marca 1941 roku, po licznych zatwierdzeniach, firma przygotowała projekty, a w lipcu 1941 wyprodukowała prototyp ze stali niestopowej. Kadłub i podwozie (z wyposażeniem odczepianym do okopywania) przeszły próby wydajnościowe. Wyprodukowano jeden drewniany prototyp wieży i jeden drewniany prototyp kadłuba. W 1942 roku projekt porzucono na korzyść nowych czołgów ciężkich.
VK 30.01 (P)
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 100
Wygrał bitew: 51
Krótki opis: Cromwell został opracowany w latach 1941-1942 przez firmę BRC&W. Od końca roku 1943 do 1945 wyprodukowano w sumie 1070 egzemplarzy. Szeroko wykorzystywane przez Armię brytyjską podczas kampanii w Europie północno-zachodniej, w latach 1944-1945.
Cromwell
anglia
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 91
Wygrał bitew: 44
Krótki opis: Projekt został opracowany przez Biuro Konstrukcyjne Fabryki Lokomotyw Charkowskiego Kominternu nr 183. Pojazd miał zastąpić T-34. Prace bazowano na wynikach analizy najnowszych maszyn niemieckich tego czasu. Fasadowy komisja zbadała materiały i zaproponowała szereg udoskonaleń. Mimo tego, prace nad pojazdem wstrzymano zaraz po rozpoczęciu wojny.
A-43
zsrr
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 74
Wygrał bitew: 36
Krótki opis: Czołg średni zaprojektowany przez firmę MAN jako wóz trzydziestotonowy. Jednocześnie w zakładach Daimler-Benz powstał konkurencyjny projekt. 13 maja 1942 roku oba projekty przedłożono Ministerstwu Uzbrojenia i Wojny. Wybrano projekt firmy MAN, czołg wszedł do służby jako Pz.Kpfw. V Panther.
VK 30.02 (M)
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany dla Armii Niemieckiej jako kolejne stadium czołgu średniego T-24 w 1942 roku. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 25
czechosłowacja
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 17
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: We wczesnych latach pięćdziesiątych XX wieku do służby w szwedzkiej armii wszedł czołg średni Centurion, ale potrzebny był pojazd lżejszy i o lepszej manewrowości. Zdecydowano się na modernizację starych pojazdów Strv m/42 poprzez wyposażenie ich w nowe wieże i uzbrojenie. Czołg otrzymał nową nazwę, Strv 74. Od 1957 do 1960 roku wyprodukowano łącznie 225 pojazdów. Szwedzka armia używała pojazdów aż do końca 1984 roku.
Strv 74
szwecja
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 217
Wygrał bitew: 107
Krótki opis: Pierwszy model Shermana, który wszedł do produkcji seryjnej. Wyprodukowano łącznie 49234 egzemplarzy tego czołgu. Po raz pierwszy został użyty bojowo w Afryce Północnej.
M4 Sherman
usa
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 172
Wygrał bitew: 101
Krótki opis: Pz IV w wariancie G był produkowany od maja 1942r. W kwietniu 1943 rozpoczęto prace nad wariantem H - ostatecznie najliczniej produkowaną wersją Pz IV. Ausf. H miał to samo ulepszone działo co Ausf. G i posiadał pojedynczą płytę czołową o grubości 80mm zamiast rozwiązania wielowarstwowego. Nowy układ przeniesienia napędu minimalnie zmniejszył prędkość pojazdu, ale był bardziej niezawodny. Czołgi w tym wariancie wyposażano również w ekrany siatkowe o grubości 5-8mm na kadłubie i bokach wieży. W sumie wyprodukowano 3774 sztuki Ausf. H.
Pz.Kpfw. IV Ausf. H
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 146
Wygrał bitew: 74
Krótki opis: Spośród 1,800 czołgów T-34 dostarczonych Chinom przez ZSRR na początku lat 50, była tam grupa T-34-76. Po odbyciu służby w ChALW, prawie wszystkie zostały wysłane do Korei Północnej. Kolejne ulepszenia, m.in. nowy silnik i zmodernizowane zawieszenie, wprowadzone przez Chińczyków, znacznie wpłynęły na przydatność tych czołgów.
Type T-34
chiny
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 89
Wygrał bitew: 52
Krótki opis: Legenda radzieckich sił pancernych. Najliczniej produkowany czołg II wojny światowej. Od 1940 do 1944 roku w różnych zakładach ZSRR wyprodukowano 33805 pojazdów w trzech podstawowych wersjach.
T-34
zsrr
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 85
Wygrał bitew: 43
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu o pochyłych płytach pancerza i komponentach z Pz.Kpfw. III oraz Pz.Kpfw. IV został zatwierdzony 4 stycznia 1944 roku. W marcu tego roku podpisano kontrakt na trzy prototypy, lecz program zakończono 12 lipca. Jedynie niszczyciel czołgów na podobnej bazie wszedł do produkcji seryjnej.
Pz.Kpfw. III/IV
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 69
Wygrał bitew: 34
Krótki opis: Czołg średni Type 3 Chi-Nu jest modyfikacją czołgu Тype 1 Chi-He z nową wieżą i działem. Ten czołg był najpotężniejszym spośród produkowanych seryjnie japońskich czołgów z okresu wojny. Wyprodukowano jednak łącznie tylko 60 pojazdów ze względu na braki części i materiałów.
Type 3 Chi-Nu
japonia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 60
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Rozwijany dla Wehrmachtu w okupowanej Czechosłowacji w 1941 roku. Projekt odznaczał się pochyłymi płytami pancerza i wzmocnionym uzbrojeniem bazującym na radzieckim Т-34. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 24
czechosłowacja
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 46
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Amerykański czołg średni M4A2 był wyposażony w silnik diesla i dostarczany do Wielkiej Brytanii w ramach umowy Lend-Lease, gdzie został ochrzczony jako Sherman III. W ciągu wojny dostarczono do Wielkiej Brytanii 5045 tych czołgów.
Sherman III
anglia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 38
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu średniego Lago w latach trzydziestych XX wieku. 75-mm działo Bofors zamontowano w 22.5-tonowym czołgu. Wyprodukowano łącznie 282 pojazdy w różnych wariantach. Warianty TM, TH i TV używały bliźniaczych silników Scania-Vabis L-603 dostarczających 160 koni mechanicznych mocy, natomiast czołgi Strv m/42 EH były napędzane pojedynczym silnikiem Volvo A8B o mocy 370 koni mechanicznych.
Strv m/42
szwecja
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 16
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Crusader został opracowany przez firmę Nuffield Mechanizations Ltd. w latach 1938-1940. Od roku 1941 do 1943 wyprodukowano ponad 5300 pojazdów. Najliczniej wykorzystywano je podczas kampanii w Afryce Północnej, w latach 1941-1942.
Crusader
anglia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Pojazd został opracowany przez zakłady Skody, w ramach programu rozwoju broni pancernej, zainicjowanego przez Heer (wojska lądowe). Istniał tylko na deskach projektantów.
Pz.Kpfw. T 25
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Rozwój tego czołgu średniego (oznaczenie robocze 20/25TP) rozpoczęto w Polsce w styczniu 1937 roku. Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu Ministerstwa Spraw Wojskowych (KSUS) zaproponował dwie wersje tego pojazdu. Druga z nich miała pancerz o grubości 50 mm i ulepszoną jednostkę napędową. Istniał tylko na papierze.
25TP KSUST II
polska
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 195
Wygrał bitew: 83
Krótki opis: Amerykański czołg średni z czasów II wojny światowej. Pojazd został nazwany na cześć generała wojsk konfederacji z amerykańskiej wojny secesyjnej, Roberta E. Lee. Szeroko znany również pod swoim brytyjskim oznaczeniem—M3 Grant—nadanym na cześć generała Unii, Ulyssessa Granta. M3 powstał w 1940 roku na bazie czołgu M2. Od czerwca 1941 do grudnia 1942 roku był produkowany masowo. Wyprodukowano 6258 egzemplarzy tego pojazdu w różnych wersjach.
M3 Lee
usa
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 74
Wygrał bitew: 35
Krótki opis: Czołg T-28 został opracowany przez Eksperymentalne Biuro Projektowe Maszyn fabryki im. Woroszyłowa. Pojazd wszedł do służby 11 sierpnia 1933r. W sumie między 1933 a 1940 rokiem w fabryce im. Kirowa powstały 503 sztuki. W okresie masowej produkcji T-28 przeszedł wiele zmian projektowych i modyfikacji. Pojazdy wykorzystywano w wojnie z Finlandią w zimie 1939-40 oraz na początku 2 w.św.
T-28
zsrr
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 67
Wygrał bitew: 30
Krótki opis: Prace konstrukcyjne trwały w latach 1936-1938. W sumie do sierpnia 1943 r. wyprodukowano 2987 egzemplarzy. To jedyny czołg brytyjski, wykorzystywany przez całą II wojnę światową.
Matilda
anglia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 36
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Produkcja wariantu J rozpoczęła się w marcu 1941r. Oprócz nowego opancerzenia, pojazdy otrzymały nowe działo 50 mm KwK 38, które okazało się bardzo udaną konstrukcją. 1067 pojazdów otrzymało działo KwK 39, ulepszoną wersję z większą zdolnością penetracji. Próby wykorzystania działa 75 mm (wariant N) uznano za porażkę i najdłuższymi seriami produkcyjnymi były pojazdy w wariantach J, L oraz M (z doskonale radzącymi sobie działami 50 mm). W sumie powstało 5691 pojazdów, z których 1969 wyposażono w działa długolufowe, a 2391 w krótkolufowe działa kal. 50 mm.
Pz.Kpfw. III Ausf. J
niemcy
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 29
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Czołg średni Type 1 Chi-He był wersją rozwojową czołgu Type 97 Chi-Ha. Został opracowany w 1941 roku, jednakże z uwagi na brak stali, produkcja rozpoczęła się dopiero w 1943 roku. Wyprodukowano łącznie tylko 170 czołgów tego typu. Większość z nich zachowano do obrony Japonii i nigdy nie użyto ich w walce.
Type 1 Chi-He
japonia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Ten wariant M3 Lee był produkowany w USA specjalnie w celu wysyłki do Wielkiej Brytanii, gdzie przyjął nazwę General Grant (Grant I).
Grant
anglia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Firma Landsverk rozpoczęła prace nad tym pojazdem w 1936 roku. Nowy pojazd zawierał pewne elementy czołgu lekkiego L-60. W 1939 roku projektem zainteresowały się Węgry. Do czasu powstania pierwszego prototypu w 1940 roku, Węgry zdecydowały się na rozwój własnego czołgu średniego w oparciu o czołg Škoda Т-21. Później, niektóre rozwiązania techniczne zastosowano w procesie rozwijania czołgu Strv m/42.
Lago
szwecja
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Opracowany przez Huberta Clermont w latach 1940-1942 podczas niemieckiej okupacji Francji. Wykorzystano w nim elementy średniego czołgu SOMUA S35 i eksperymentalnego czołgu wsparcia piechoty G1R. Miano nadzieję że prace nad pojazdem będą kontynuowane po wyzwoleniu kraju. Niemniej jednak w 1944 projekt określono jako przestarzały.
SARL 42
francja
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: V-8-H był wersją rozwojową czołgu średniego PS-II-b i lekkiego czołgu piechoty P-II-b. Pojazd przechodził próby od lata 1937 roku do wiosny 1938 roku. Jesienią 1938 roku przetestowano go ponownie. Po usunięciu wszystkich usterek, czołg wszedł do służby pod nazwą ST vz.39. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
ST vz. 39
czechosłowacja
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 58
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Jedyny amerykański czołg średni, który został przyjęty do służby w okresie międzywojennym. Pojazd był wyposażony w działo 37 mm i sześć karabinów maszynowych 7.62 mm, z których cztery były zamontowane na obrotowych jednostkach ogniowych. Dwa nieobrotowe karabiny maszynowe były umieszczone na przodzie kadłuba. Pomimo niezbyt imponujących cech bojowych pojazdu M2A1 stał się kamieniem milowym dla amerykańskiego rozwoju czołgów od czasu wczesnego projektu, dzięki łatwej możliwości zaadaptowania do produkcji seryjnej. W 1940 roku wyprodukowano 94 pojazdy.
M2 Medium Tank
usa
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Kolejna modyfikacja czołgu D1. Opracowano ją w roku 1934 w zakładach Renault. W latach 1936-1940 wyprodukowano w sumie 100 takich pojazdów. Maszyny kolejnej serii oznaczono jako D2bis.
D2
francja
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 150
Wygrał bitew: 62
Krótki opis: Eksperymentalny czołg średni. Projektowany i testowany od 1930 do 1932 roku. Nie był produkowany seryjnie.
T2 Medium Tank
usa
Czołgi średnie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Opracowany w 1929r. Pierwszy czołg japoński z silnikiem Diesla, służył jako główny czołg sił zbrojnych w początku lat 30 XX wieku. W momencie rozpoczęcia 2 w. św. rozwiązania techniczne w pojeździe były już przestarzałe, lecz mimo to był szeroko wykorzystyway do końca wojny. Pojazdy tego typu po raz ostatni wykorzystano w walce w 1944 roku na Filipinach.
Type 89 I-Go/Chi-Ro
japonia
Czołgi średnie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pierwszy czołg brytyjski z działem zamontowanym w ruchomej wieży. Prace rozpoczęto w roku 1922 w zakładach Vickers. W latach 1923-1925 wyprodukowano kilkadziesiąt egzemplarzy. Czołg użytkowano w latach 1924-1938.
Vickers Medium Mk. I
anglia
Czołgi średnie
1
Rozegrał bitew: 313
Wygrał bitew: 137
Krótki opis: Projekt ciężkiego czołgu z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowywany od 1951 roku. Do 1957 roku zbudowano eksperymentalne wieże dla armat kalibru 120 mm i 155 mm. Projekt jednak okazał się nieudany i prace nad nim zostały przerwane.
T57 Heavy Tank
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 228
Wygrał bitew: 103
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto na wiosnę 1945 roku. Prototypy były testowane w 1946 i 1947 roku. Wóz przeszedł pomyślnie serię testów, ale nie został skierowany do seryjnej produkcji.
IS-7
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 119
Wygrał bitew: 60
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęto w 1952r. zakładając mocniejsze uzbrojenie niż w T-43 (M103). Duży nacisk położono na rozmiar maszyny, ponieważ pojazd ten miał przemieszczać się wąskimi tunelami w Alpach szwajcarskich. Rozważano kilka wersji ale projekt został zaniechany. Czołg ten nigdy nie wszedł do produkcji.
T110E5
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 343
Wygrał bitew: 182
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1949 roku. Pojazd wszedł do służby jako T-10 w 1953 roku. Dalszy rozwój zaowocował kilkoma usprawnieniami pojazdu, a najliczniej produkowaną wersją był T-10M. Wyprodukowano około 2500 sztuk tego pojazdu.
T-10
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 323
Wygrał bitew: 166
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w roku 1948. W 1952 pojawiło się zamówienie na 300 takich pojazdów, które miały wziąć udział w wojnie koreańskiej. Czołg oznaczono jako M103.
M103
usa
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Prototyp czołgu AMX 50. Opracowany we wczesnych latach pięćdziesiątych pod wpływem radzieckiego IS-3 i T-10. Posiadał rozbudowane opancerzenie i 120mm działo w wieży oscylacyjnej.
AMX 50 120
francja
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 13
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: W 1945 roku E 75 był projektowany by zastąpić Tygrysa II jako podstawowy czołg ciężki Panzerwaffe. Istniał jedynie na papierze.
E 75
niemcy
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 364
Wygrał bitew: 194
Krótki opis: Masową produkcję pojazdu rozpoczęto w maju 1945 roku. 7 września 1945 roku pojazdy tego typu wzięły udział w paradzie zwycięstwa w Berlinie. Do końca roku 1946 wyprodukowano 1170 pojazdów po czym produkcję przerwano. Od roku 1948 do końca lat 50. pojazdy tego typu wielokrotnie modernizowano.
IS-3
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 293
Wygrał bitew: 145
Krótki opis: Najciężęj opancerzony czołg wyposażony w najpotężniejsze działo przeciwpancerne. Do minusów konstrukcji należy zaliczyć przeciążone zawieszenie i układ przeniesienia napędu, jak również nadmierną masę. W starciu na dystans, Tiger II posiadał przewagę nad każdym innym pojazdem zarówno w ochronie pancerza jak i w sile działa. Mimo to, ze względu na nadmierną masę pojazdu, relatywnie niską wytrzymałość silnika i układu napędowego oraz małą liczbę zbudowanych pojazdów, Tiger II nie wywarł znacznego wpływu na losy wojny.
Tiger II
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 279
Wygrał bitew: 155
Krótki opis: Ciężki czołg AMX 50 100 był kojenym stadium projektu M4. Pierwszy prototyp zbudowano w 1949r. 55 tonowy pojazd posiadał działo 100mm w osadzone w wieży oscylacyjnej. Prototyp testowano zarówno z silnikiem benzynowym jak i Diesla w latach 1950-52. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji ani do służby.
AMX 50 100
francja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 239
Wygrał bitew: 117
Krótki opis: Prototyp tego ciężkiego czołgu, na którego projekt silny wpływ wywarł sowiecki model T-10, powstał we wczesnych latach sześćdziesiątych XX wieku na bazie konstrukcji sowieckich IS-2 i IS-3. Pojazd miał na celu zmodernizowanie sił pancernych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej . Podczas prób pojawiło się wiele usterek, wobec których prace nad pojazdem zostały wstrzymane w 1964 roku.
WZ-111
chiny
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 165
Wygrał bitew: 78
Krótki opis: Eksperymentalny amerykański ciężki czołg z okresu drugiej wojny światowej. Zbudowany na bazie czołgów M26 Pershing i T29. Prototypy powstały w 1946r, lecz T32 nigdy nie wszedł do produkcji masowej.
T32
usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 122
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Od połowy lat czterdziestych aż do lat pięćdziesiątych zeszłego wieku radzieccy inżynierowie starali się zmodernizować czołg IS-2. Wariant IS-2U, zaprojektowany w listopadzie 1944 roku, miał posiadać wzmocniony przedni kadłub z układem płyt przypominającym maszynę IS-3. W połowie lat pięćdziesiątych projekt został przekazany do Chin, gdzie stał się podstawą rozwoju konstrukcji pancernych tego kraju.
110
chiny
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 76
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęto w kwietniu 1942 roku. Firma Krupp otrzymała zlecenie na konstrukcję wież. Jednakże prototyp nigdy nie został wyprodukowany. Wieże zamontowano na pierwszych egzemplarzach czołgu Tiger II.
VK 45.02 (P) Ausf. A
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Projekt N. L. Duchowa opracowany w kwietniu 1941 roku. Prototyp miał zostać skonstruowany w listopadzie tego samego roku, ale wybuch konfliktu sowiecko-niemieckiego przerwał prace.
KV-4
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 32
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem wsparcia piechoty rozpoczęły się w roku 1944. Pierwszy prototyp był gotowy do prób w 1952 r. W sumie wyprodukowano 21 czołgów, ale żaden z nich nie wszedł do służby. Część z tych pojazdów przebudowano później do standardu czołgu ciężkiego Conqueror.
Caernarvon
anglia
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 21
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Szkic czołgu ciężkiego opracowanego przez kadeta Tadeusza Tyszkiewicza z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie na początku lat 50. Nowy pojazd miał ważyć do 50 ton. Istniał tylko w planach.
50TP prototyp
polska
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Francuski czołg ciężki, przedstawiany przez współzawodniczących projektantów jako alternatywa dla AMX 50. Prace nad nim rozpoczęły się w 1946, lecz prototyp nie został opracowany aż do października 1951. W projektowaniu wykorzystano niemieckie technologie z dziedziny budowy czołgów: został wyposażony w działo 100 mm z magazynkowym systemem automatycznego ładowania zainstalowanym w wieży oscylacyjnej. Czołg testowano od stycznia do lipca 1953, lecz nie dało to żadnych obiecujących wyników. W rezultacie projekt zarzucono na rzecz AMX 50.
Somua SM
francja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego zaproponowany przez firmę AMX w 1950. Opracowywany równolegle z AMX 50 100, miał posiadać wzmocniony pancerz z „łbem szczupaka” i nachylonymi płytami. Inne elementy i konfiguracja kadłuba przypominały czołg Royal Tiger. Zaistniał wyłącznie na planach.
AMX 65 t
francja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 381
Wygrał bitew: 181
Krótki opis: Rozwój tego eksperymentalnego czołgu ciężkiego rozpoczęto w 1944 roku. Prototyp zbudowano w 1947 roku. Pojazd był wyposażony w 105 mm działo T5E1. Stworzono tylko kilka prototypów tego pojazdu, bo po wojnie produkcję seryjną czołgów ciężkich uznano za nieracjonalną.
T29
usa
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 275
Wygrał bitew: 147
Krótki opis: Czołg ciężki IS-1 (IS-85) był gruntowną modernizacją czołgu KV-1. Był wyposażony w działo D-5T kalibru 85 mm. IS-1 wszedł do produkcji seryjnej w październiku 1943 r., ale przerwano ją na początku 1944 r., ponieważ w grudniu 1943 r. rozpozczęła się produkcja seryjna czołgu IS-2 (IS-122). Łącznie wyprodukowano 107 pojazdów tego typu.
IS
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 222
Wygrał bitew: 120
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem rozpoczęto w roku 1945. W pojeździe wykorzystano kilka pomysłów z czołgu Pz.Kpfw. VI Ausf. B Tiger II. Zaistniał tylko w projektach. Później, AMX M4 (1945) stał się prototypem dla AMX 50 100.
AMX M4 mle. 45
francja
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 206
Wygrał bitew: 105
Krótki opis: 26 maja 1941 r. Adolf Hitler zlecił Ferdynandowi Porsche i firmie Henschel opracowanie prototypu nowego czołgu. Prototypy pokazano Führerowi 20 kwietnia 1942 roku. Rozpoczęto produkcję, ale przerwano ją ze względu na złożoność systemów napędowych i kierowniczych czołgu, oraz brak potrzebnej miedzi. Później 90 wyprodukowanych kadłubów zaadaptowano na niszczyciele czołgów Ferdinand.
Tiger (P)
niemcy
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 177
Wygrał bitew: 100
Krótki opis: Sowieckie czołgi IS-2 eksportowano do Chin na początku lat pięćdziesiątych zeszłego wieku, a używano ich podczas wojny w Korei w latach 1950-1953. Według amerykańskich danych wywiadowczych, co najmniej cztery chińskie kompanie pancerne stacjonujące w Korei dysponowały tymi maszynami, po pięć sztuk w każdej z nich. IS-2 pozostawał w linii do końca lat 50. Jego produkcja została przerwana z powodu braku części i uruchomienia projektu Type 59. Chiny podarowały niektóre z czołgów IS-2 Wietnamowi, gdzie wzięły udział w końcowej fazie pierwszej wojny indochińskiej w latach 1946-1954.
IS-2
chiny
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 148
Wygrał bitew: 85
Krótki opis: Opracowanie konstrukcji czołgu Tiger I rozpoczęto w firmie Henschel w roku 1937. Masowa produkcja ruszyła w 1942 - łącznie wyprodukowano 1354 egzemplarze. Pierwszy raz użyto bojowo tego czołgu pod Leningradem - wozy tego typu jednakże spotkać można było na froncie od Tunezji po Kursk. Mimo przerwania produkcji w lecie 1944 roku, Tiger I używany był w walce do końca wojny.
Tiger I
niemcy
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 141
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Wersję Black Prince opracowano w latach 1943-1945 w oparciu o czołg typu Churchill. Posiadał on przedłużony kadłub umożliwiający montaż wieży z zainstalowaną armatą siedemnastofuntową. W sumie od roku 1944 do 1945 wyprodukowano sześć prototypów tego pojazdu. Kilka maszyn przeszło próby, ale nigdy nie wzięły udziału w walce.
Black Prince
anglia
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 104
Wygrał bitew: 62
Krótki opis: Ten pojazd, zaprojektowany na bazie czołgu ciężkiego KV, początkowo niewiele różnił się od modelu produkowanego seryjnie. Testy polowe przeszedł w styczniu i lutym 1941 roku. Ostatecznie w projekcie dokonano kilku istotnych zmian, znacznie zwiększając osiągi bojowe tego pojazdu. Do 22 lipca 1941 roku ukończono rozwój podwozia i silnika. Według niektórych źródeł jesienią 1941 roku pojazd wyposażono w seryjną wieżę KV i wysłano na front.
KV-3
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Kolejny etap rozwoju O-I o ulepszonym dziale przeciwczołgowym. Plan dowództwa zakładał ulepszenie wcześniejszych modeli i osiągnięcie lepszych parametrów pancerza. Zaistniał tylko w planach. Nie ukończono żadnego prototypu i pojazd nie wszedł do służby.
O-Ni
japonia
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 308
Wygrał bitew: 151
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu KV-1S. W odróżnieniu do poprzednika KV-85 był lepiej uzbrojony. Pojazd został zaprojektowany wiosną 1943 roku w zakładach Czelabińsk Kirów. Po raz pierwszy wykorzystano go już 8 sierpnia. Czołg był produkowany do września, a łącznie wyprodukowano 148 pojazdów. KV-85 został wykorzystany przez kluczowe dla losów wojny pułki pancerne Armi Czerwonej.
KV-85
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 216
Wygrał bitew: 105
Krótki opis: Czołg ten znajdował się w fazie projektowej od 1940 do 1942 roku. W okresie od listopada 1942 do lutego 1944 roku wyprodukowano zaledwie 40 egzemplarzy tego pojazdu. M6 nie brał udziału w walkach.
M6
usa
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 156
Wygrał bitew: 85
Krótki opis: Zaprojektowany przez biuro projektowe Atelier de Construction de Rueil podczas Drugiej Wojny Światowej. Pojazd bazował na przestarzałym nadwoziu B1 Bis i posiadał nowe i mocne działo. Czołg uważano za nieudany w porównaniu z podobnymi czołgami zagranicznymi. Wyprodukowano ogółem 60 pojazdów.
ARL 44
francja
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 144
Wygrał bitew: 68
Krótki opis: Modyfikacja A22 ze wzmocnionym pancerzem. Pierwsze pojazdy tego typu wyprodukowano tuż przed lądowaniem Aliantów w Normandii. Na tym modelu oparto też czołg z miotaczem ognia, któremu nadano przydomek Crocodile.
Churchill VII
anglia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 114
Wygrał bitew: 61
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się po bitwach nad Chałchin-Goł w 1939r. Pojazd zaprojektowano jako zwrotną jednostkę ogniową o niespotykanych w tym czasie rozmiarach – sam kadłub ważył 100 ton. Wybudowano tylko jeden prototyp ze stali konstrukcyjnej i bez wieży. Próby wstrzymano ze względu na zawodny silnik; pod koniec 1944r. prototyp zezłomowano. W planach czołg miano wyposażyć w 15cm haubicę.
O-I
japonia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 68
Wygrał bitew: 43
Krótki opis: T-150 był kolejnym etapem rozwoju modelu KV-1. Pojazd ważył 50 ton. T-150 trafił do testów w pierwszej połowie 1941 roku, a jego prototyp wziął udział w starciach pod Leningradem. Stał się on później bazą dla zmodyfikowanej wersji czołgu KV-1 ze wzmocnionym pancerzem.
T-150
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 61
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Eksperymentalny niemiecki ciężki czołg drugiej wojny światowej wyprodukowany przez firmę Henshel. Pojazd był efektem dalszego rozwoju projektu VK 30.01 (H) oraz stanowił etap w produkcji modelu Tiger. Ogółem, w 1942 roku wyprodukowano osiem nadwozi i jeden prototyp. W trakcie tworzenia wypróbowywano wiele rozwiązań technicznych. Niektóre z nich przeniesiono do projektów innych niemieckich ciężkich czołgów okresu drugiej wojny światowej. Nadwozia były również wykorzystywane w pancernych pojazdach ewakuacyjnych.
VK 36.01 (H)
niemcy
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 24
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Ciężki czołg szturmowy. Opracowany w styczniu 1940 roku na bazie KV-1, w latach 1940-1941 wyprodukowany w liczbie 334 egz. Czołgi KV-2 trafiły na pole bitwy w 1941 roku i większość z nich została zniszczona przed nadejściem zimy.
KV-2
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Stworzony z myślą o wojnie okopowej. Początkowo uzbrojenie tego pojazdu miało znajdować się w przedniej części kadłuba i w bocznych sponsonach. Jednak później zrezygnowano ze sponsonów i postanowiono zainstalować wieżę. Do roku 1943, kiedy zakończono prace nad TOG 2* i przygotowano go do prób, stał się konstrukcją bardzo przestarzałą. Pojazd nigdy nie wszedł do służby.
TOG II*
anglia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 278
Wygrał bitew: 151
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu został zaproponowany przez inżynierów firmy Baudet-Donon-Rousell w czerwcu 1938 roku. Do dalszych prac jednak nie doszło.
BDR G1 B
francja
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 217
Wygrał bitew: 87
Krótki opis: Prace nad T1E2 rozpoczęto w USA w maju 1940 r. Pojazd został zaprojektowany jako czołg ciężki. Charakteryzował się odlewanym kadłubem i hydromechanicznym przeniesieniem napędu z dwukołowym hydraulicznym konwerterem. Później czołg oznaczono jako M6. Wyprodukowano łącznie 9 pojazdów (w tym 1 eksperymentalny). Czołg nigdy nie uczestniczył w akcji bojowej.
T1 Heavy Tank
usa
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 213
Wygrał bitew: 111
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęły się pod koniec 1938 roku. W sierpniu 1939 roku powstał pierwszy prototyp. Maszyna po raz pierwszy sprawdziła się w boju w grudniu 1939 roku, na Linii Mannerheima. Pojazd produkowano seryjnie od marca 1940 roku do sierpnia 1942 roku, w sumie powstało 2769 sztuk.
KV-1
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 143
Wygrał bitew: 76
Krótki opis: Brytyjski czołg, który był sprowadzany do ZSRR w ramach Lend-Lease’u. W sumie wysłano 301 czołgów, ale niektóre spoczęły na dnie Atlantyku wraz z transportującymi je statkami podczas rejsu do Murmańska.
Churchill III
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 74
Wygrał bitew: 31
Krótki opis: Prototyp A22 powstał jesienią 1940 roku w firmie Vauxhall Motors. Pojazd ten wszedł do produkcji seryjnej latem 1941 r. Wczesne modyfikacje nie posiadały błotników gąsienic, miały inny wentylator i trzycalową haubicę zainstalowaną w kadłubie. W sumie wyprodukowano 300 czołgów typu Churchill I.
Churchill I
anglia
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Zamówienie na opracowanie tego pojazdu zostało złożone 9 września 1939 r. W czasie jego rozwoju inżynierowie firmy Henschel aktywnie używali elementów projektu D.W. II. Pierwsze dwa prototypy były gotowe w marcu 1942 r.; kolejne dwa zbudowano do października tego samego roku. Podwozia prototypów przeszły próby na poligonie fabryki. Po testach dwa prototypy zamieniono na ciężkie niszczyciele czołgów. Sześć wież wyprodukowanych przez firmę Krupp umieszczono na Wale Atlantyckim.
VK 30.01 (H)
niemcy
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 46
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się z inicjatywy pułkownika Iwakuro z japońskiego Ministerstwa Armii. Projekt wykonała firma Mitsubishi, dlatego pojazd był również rozpoznawalny pod nazwą Mi-To. W armii pojazd slużył pod nazwą O-I. Szczegóły projektowe pozostają w znacznej części nieznane.
O-I Experimental
japonia
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 26
Krótki opis: Prace rozpoczęto w roku 1921. Pojazd wszedł do służby w 1934 roku. W fabrykach Renault, FCM, Schneider, FAHM i AMX wyprodukowano łącznie 403 czołgi. Pojazd wielokrotnie ulepszano. Pomimo przestarzałej konfiguracji, w bitwach przeciwko Niemcom w maju i czerwcu 1940 roku zyskał on sobie reputację niepokonanego pojazdu z mocnym pancerzem.
B1
francja
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 25
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Japoński ciężki czołg Type 95 został skonstruowany na bazie Type 91. Ten wielowieżowy pojazd okresu międzywojennego wykorzystywał pewne elementy czołgów niemieckich i włoskich. Główna wieża wyposażona była w działo 70mm. Oprócz tego, pojazd posiadał działo 37mm oraz dwa karabiny maszynowe 6.5mm. Zbudowano cztery prototypy.
Type 95 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Prototyp czołgu ciężkiego opracowany przez firmę Henschel und Sohn. Prototyp skonstruowano w 1938 roku. We wrześniu 1939 roku zdecydowano się wybrać projekt VK 30.01, a program DW został zakończony. Jednak prototypy DW I i DW II wykorzystywano w różnych testach do roku 1941.
Durchbruchswagen 2
niemcy
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Prace nad Type 91, trzywieżowym osiemnastotonowym czołgiem japońskim, rozpoczęły się w 1927 a zakończyły w 1932 roku. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji, zbudowano tylko jeden prototyp.
Type 91 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
3
Rozegrał bitew: 247
Wygrał bitew: 126
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany.
T110E4
usa
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 52
Wygrał bitew: 22
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany.
T110E3
usa
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 399
Wygrał bitew: 205
Krótki opis: Eksperymentalny czołg ciężki. Ten pojazd był wczesną wersją T29 z ulepszonym uzbrojeniem. W latach 1945-1947 wyprodukowano dwa prototypy, które przeszły próby na poligonie w Aberdeen w 1948 roku. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T30
usa
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 190
Wygrał bitew: 104
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto w 1943 roku. Planowano wyprodukować 25 pojazdów w ciągu roku, lecz zostało wyprodukowano tylko 2 pojazdy testowe. Nie był produkowany seryjnie. Nie brał udziału w walkach.
T95
usa
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 296
Wygrał bitew: 142
Krótki opis: Wczesny prototyp czołgu ciężkiego zaprojektowany do szturmowania fortyfikacji niemieckiej Linii Zygfryda. Istniał tylko jako projekt przygotowany w ramach programu rozwoju pojazdów ciężkich zapoczątkowanego we wrześniu 1943 r.
T28 Prototype
usa
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 175
Wygrał bitew: 95
Krótki opis: W marcu 1944, armia amerykańska zamówiła pięć prototypów ciężkich pojazdów oznaczonych jako T28. Tak powstało działo samobieżne T95.
T28
usa
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Wariant niszczyciela czołgów opartego na czołgu średnim Type 59 (oznaczenie fabryczne WZ-120), który wszedł do służby w 1959 roku. Istniał tylko na papierze.
WZ-120-1G FT
chiny
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 239
Wygrał bitew: 117
Krótki opis: Niszczyciel czołgów na bazie T23. Prace nad projektem rozpoczęto w 1943 roku, ale przerwano je ponieważ T23 nie wszedł w końcu do służby. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze.
T25/2
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 237
Wygrał bitew: 133
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w czerwcu 1944 roku w biurze projektowym Uralmasz. Pojazd został oparty na podwoziu T-44 i miał standardową konfigurację - z przedziałem bojowym umieszczonym w przedniej części kadłuba. W październiku Ludowy Komisariat Przemysłu Czołgowego zaopiniował projekt SU-122-44 i w grudniu prace projektowe zostały zakończone. Jednak większą aprobatę uzyskała wersja SU-100-M-2 z przedziałem bojowym położonym w tylnej części kadłuba.
SU-122-44
zsrr
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 143
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Był projektowany na bazie czołgu T23, ale prace nie zostały zakończone.
T25 AT
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 31
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Eksperymentalny model niszczyciela czołgów. Zaprojektowany w oparciu o rozszerzone podwozie czołgu VK 30.01 (H). Pojazd ten był wyposażony w prototypowe przeciwpancerne działo 128-mm. Wyprodukowano tylko dwa pojazdy. Walczyły one na Froncie Południowym od lata do jesieni 1942 roku. Próby wykazały szereg problemów i pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Sturer Emil
niemcy
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 21
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem przełamującym rozpoczęły się we wrześniu 1943 roku. W planie było wykorzystanie w nim pewnych części modelu M6, jak również elektromechanicznej skrzyni biegów i 100 mm działa z T5 montowanego w wieży o ograniczonym zakresie obrotu i 203 mm pancerzu. Pojazd miał w zamierzeniu szturmować niemieckie fortyfikacje "Linii Zygfryda" (nazywanej przez Niemców "Westwall"). Amerykańskie siły lądowe odrzuciły ten projekt w fazie planowania. Czołg został później zmodyfikowany, co zaowocowało stworzeniem ciężkiego czołgu przełamującego T95.
T28 Concept
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 17
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Prace nad tym niszczycielem czołgów opartym na podwoziu VK 30.02 (MAN) rozpoczęły się w 1942 roku. W październiku 1943 roku przystąpiono do testów prototypu. W sumie wyprodukowano 392 pojazdy.
Jagdpanther
niemcy
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 274
Wygrał bitew: 142
Krótki opis: Jeden z najpotężniejszych amerykańskich niszczycieli czołgów. Opracowany z wykorzystaniem kadłuba M10A1 i M10. Od listopada 1943 do września 1945 roku wyprodukowano 2324 sztuki tego pojazdu.
M36 Jackson
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 172
Wygrał bitew: 81
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1942 roku. W kwietniu 1943 roku firma General Motors wyprodukowała pierwsze prototypy. To jeden z niewielu amerykańskich niszczycieli czołgów, dla którego skonstruowano kadłub, nie korzystając z wzorów już istniejących czołgów. Hellcat stał się jednym z najszybszych pojazdów pancernych swojego typu, wyprodukowanych podczas drugiej wojny światowej. Od lipca 1943 roku do października 1944 roku z taśm produkcyjnych zjechało w sumie 2507 egzemplarzy.
M18 Hellcat
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 123
Wygrał bitew: 49
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Nashorn („nosorożec”) występował pod oficjalną nazwą 8.8 cm PaK 43/1 auf Geschützwagen III/IV (Sf). Nazywany był „Hornisse” („szerszeń”) aż do 1944 r. Wyprodukowano go na bazie tego samego podwozia, którego użyto w ciężkim działe samobieżnym typu Hummel. Przeszedł chrzest bojowy na froncie wschodnim latem 1943 roku. Łącznie wyprodukowano 494 pojazdów tego typu.
Nashorn
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 88
Wygrał bitew: 41
Krótki opis: Średni czołg Pz. IV służył jako punkt wyjściowy dla projektów wielu pojazdów, w tym niszczycieli czołgów. Pod koniec 1944r. przygotowano dla niego wersję działa 75mm PaK 42 L/70. Nową wersję pojazdu nazwano JagdPzIV/70. Od października 1944 do marca 1945 roku firma Nibelungwerke wyprodukowała 278 pojazdów tego typu.
Jagdpanzer IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Początkowo planowano wykorzystać ten pojazd do niszczenia umocnień. Dwa prototypy zostały wyprodukowane wiosną 1941 roku. W okresie późniejszym pojazd przekwalifikowano na ciężki niszczyciel czołgów. Oba egzemplarze zostały użyte bojowo na froncie wschodnim. Nie podjęto masowej produkcji.
Dicker Max
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 128
Wygrał bitew: 61
Krótki opis: Prace rozpoczęły się wiosną 1942. Po testach jesienią 1942 roku podjęto decyzję o zmianie działa kal. 57mm na 75 mm. Wyprodukowano dwa prototypy, ale pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T67
usa
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 75
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Pojazd po raz pierwszy użyto w boju we Francji w 1940 roku. Produkowany był w oparciu o czołg Pz. III w kilku wersjach do roku 1945. Do 1944 r. 9346 takich dział samobieżnych zniszczyło około 20 000 wrogich maszyn. Niektóre pojazdy pozostawały w służbie do 1967 r. i brały nawet udział w wojnie sześciodniowej stoczonej między częścią krajów arabskich i Izraelem.
StuG III Ausf. G
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 34
Wygrał bitew: 17
Krótki opis: Skonstruowany na bazie czołgu T-34 i działa ofensywnego SU-122. W produkcji od sierpnia 1943 do października 1944 roku. 85mm działo D-5S umożliwiało SU-85 prowadzenie skutecznego ognia przeciwko średnim czołgom z odległości ponad 1000 metrów, a na mniejszych dystansach przebijało przedni pancerz czołgów ciężkich.
SU-85
zsrr
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 23
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Projekt czołgu szturmowego, przystosowanego do pokonywania linii obronnych wroga. Prace projektowe zakończono 15 maja 1943 roku. Nie powstał co prawda żaden prototyp, ale rozpoczęte działania były pomocne podczas opracowywania innego czołgu ciężkiego - szturmowego A39 Tortoise.
AT 2
anglia
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 21
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: W lutym 1943 roku, za namową ministerstwa zbrojeń, firma Krupp rozpoczęła testy nowego pojazdu o konstrukcji opartej na unowocześnionym Stug III, ale z zawieszeniem z czołgów Pz.Kpfw. IV H oraz J. Pierwsze pojazdy wyprodukowano do grudnia 1943 roku. Od stycznia 1944 roku, po wycofaniu Pz IV z produkcji, firma Krupp skoncentrowała się na produkcji nowych pojazdów. Wyprodukowano łącznie 1108 pojazdów, a dalsze 31 zaadaptowano z już istniejących czołgów.
StuG IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Projekt pojazdu posiadającego na wyposażeniu działo przeciwlotnicze kal. 88 mm. Prace nad nim rozpoczęto w Niemczech w 1941 roku. Konstrukcję pojazdu oparto o podwozie czołgu Pz.Sfl.IVc. Stawiane przed nim wymogi nieustannie ulegały zmianie, a działo FlaK 41 znalazło się na jego wyposażeniu dopiero w 1944 roku. Początkowo w pojeździe miały być zainstalowane różne rodzaje uzbrojenia, ale ten plan nigdy nie doczekał się realizacji. Wyprodukowano tylko trzy prototypy tego modelu.
Pz.Sfl. IVc
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: W 1956 roku rozpoczęto produkcję zmodernizowanej wersji działa samobieżnego Ikv 102, oznaczonego Ikv 103. Te pojazdy zaprojektowano w celu wspierania ogniem piechoty. Wyprodukowano łącznie około 80 pojazdów, które pozostały w służbie do wczesnych lat osiemdziesiątych XX wieku.
Ikv 103
szwecja
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Projekt zakładał przebudowę czołgów w niszczyciele czołgów przez montaż siedemnastofuntowego działa na otwartej, lekkozbrojnej karoserii.
S35 CA
francja
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 97
Wygrał bitew: 51
Krótki opis: W 1943 roku Wehrmacht miał duże braki pod względem niszczycieli czołgów StuG III, bo połączone naloty USA i Wielkiej Brytanii spowodowały duże uszkodzenia fabryki firmy Alkett, która produkowała te pojazdy. W grudniu 1943 roku podjęto decyzję o użyciu możliwości fabryki BMM w Pradze do rozpoczęcia produkcji niszczycieli czołgów. W nowym pojeździe użyto w dużym stopniu części czołgu Pz.Kpfw. 38(t). Pierwsze prototypy powstały w marcu 1944 roku. Do maja 1945 roku powstało ponad 2800 pojazdów.
Jagdpanzer 38(t) Hetzer
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 80
Wygrał bitew: 40
Krótki opis: Rozwijany w latach 1941 i 1942 na bazie lekkiego czołgu M5 Stuart. To działo samobieżne jest przykładem udanego użycia przestarzałego podwozia. Pojazd został wyposażony w krótkolufową haubicę. Podjęto również próby umieszczenia 75 mm działa czołgowego w zmodernizowanej wieży.
M8A1
usa
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 31
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: W kwietniu i maju 1943 roku przeszedł próby niszczyciel czołgów SU-85B zaprojektowany przez Fabrykę Samochodów imienia Gorkiego. Pojazd był wersją rozwojową pojazdu SU-85A i był wyposażony w działo artyleryjskie LB-2, 160-konny silnik oraz podwozie SU-76M. Przeprojektowano kabinę, koła jezdne oraz zestawy części zamiennych. Zbudowano tylko jeden prototyp.
SU-85B
zsrr
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 31
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony na bazie podwozia czołgu Pz.Kpfw. 38 (t). Wyposażony w działo typu Pak 40 lub Pak 36(r) montowane w kabinie z odsłoniętym tyłem i szczytem. Pojazd wszedł do użytku pod koniec 1942 roku. Jego produkcja seryjna trwała do połowy 1944 roku, a niszczyciele czołgów tego typu były wykorzystywane aż do końca wojny.
Marder 38T
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 12
Krótki opis: Eksperymentalny niszczyciel czołgów zaprojektowany na bazie M3 wiosną 1942 roku. Nigdy nie wszedł do produkcji masowej.
T40
usa
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 24
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Szwedzkie samobieżne działo szturmowe. Pojazd był rozwijany w latach 1941–1944. W marcu 1944 roku firma Scania-Vabis otrzymała zamówienie na 36 pojazdów. Pierwsze 18 z nich było przezbrojonymi pojazdami Strv m/41 SII. Początkowo te działa samobieżne wyposażono w armaty 75-mm, ale w marcu 1946 roku we wszystkich pojazdach zamontowano armaty 105-mm. Wyprodukowano łącznie 36 dział samobieżnych, które pozostały w służbie do 1973 roku.
Sav m/43
szwecja
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgów na wzór pojazdu Somua S35. Pozostał wyłącznie na papierze.
Somua SAu 40
francja
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 34
Krótki opis: Ten lekki niszczyciel czołgów został opracowany na początku 1942r. na bazie kadłuba przestarzałego, lecz produkowanego masowo Pz.Kpfw. II i wyposażony w potężne działo. Pojazd był szeroko wykorzystywany na Froncie Wschodnim; od 1944 walczył również we Włoszech i na Froncie Zachodnim. Pozostał w służbie do końca wojny.
Marder II
niemcy
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 39
Wygrał bitew: 20
Krótki opis: Działo tego eksperymentalnego niszczyciela czołgów było zamontowane w centralnej części kadłuba i wyposażone w osłonę pancerną. Skonstruowano prototyp, ale prace nad tym pojazdem zostały przerwane, gdy pojawił się projekt nowego niszczyciela czołgów oparty na modelu Valentine i wyposażony w potężne, 17-funtowe działo.
Valentine AT
anglia
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Program zamontowania 3-calowego działa samobieżnego na podwoziu M3A3 Stuart rozpoczęto we wrześniu 1942 roku. Próby na poligonie w Aberdeen w listopadzie wykazały, że dzało było za ciężkie dla podwozia czołgu lekkiego. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
T56 GMC
usa
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 13
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Pojazd opracowali Brytyjczycy w roku 1943, a projekt zakładał zamontowanie brytyjskiego 6 funtowego działa na podwoziu francuskiej tankietki UE2. Skonstruowano jeden prototyp.
Renault UE 57
francja
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Lekki pojazd z działem 76mm, najpowszechniej produkowane radzieckie działo samobieżne. Pomimo słabego pancerza i uzbrojenia, był wykorzystywany jako wóz wsparcia piechoty i kawalerii.
SU-76M
zsrr
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: W 1943 roku Narodowa Armia Rewolucyjna Kuomintangu otrzymała 48 lekkich czołgów M3A3 i M5A1 w ramach amerykańskiego programu Lend-Lease. Niektóre pojazdy zostały przejęte przez Ludową Armię Wyzwolenia. Po zakończeniu wojny domowej zdecydowano o zwiększeniu siły ognia tych czołgów. Planowano zamontowanie radzieckich dział przeciwczołgowych, ale ze po rozpoczęciu eksportu radzieckich czołgów T-34-85 problem modernizacji przedawnił się. Nie zbudowano żadnych prototypów.
M3G FT
chiny
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 16
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Transporter Universal Carrier został opracowany w okresie międzywojennym i był jednym z najważniejszych pojazdów gąsienicowych używanych przez wojska Wspólnoty Brytyjskiej. Od roku 1937 do 1945 wyprodukowano w sumie 90 000 takich maszyn. Kolejne jej wersje były wykorzystywane do przewozu ludzi oraz sprzętu, służyły jako mobilna platforma dla karabinów maszynowych, a nawet sprawdzały się podczas misji zwiadowczych. W roku 1940 opracowano wersję wyposażoną w działo przeciwpancerne kal. 40 mm.
Universal Carrier 2-pdr
anglia
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne do wsparcia piechoty i czołgów. Rozwijane w 1938 roku na podwoziu M1A3. Zbudowano tylko jeden prototyp. Testy wykazały szereg problemów technicznych i funkcjonalnych, a pojazd nigdy nie wszedł do służby.
T3 HMC
usa
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Prace nad Panzerjäger I, niemieckim niszczycielem czołgów, rozpoczęły się w 1939r. przy wykorzystaniu planów Panzerkampfwagen I Ausf. B. Początkowo na kadłubie Panzerkampfwagen I Ausf. B montowano działo 37mm Pak 36. Niemniej jednak, w trakcie inwazji na Polskę okazało się że to działo było mało skuteczne przeciwko nowym pojazdom. Po zdobyciu przez Niemcy Czechosłowacji w 1940r. na niszczycielu zaczęto montować działo 47mm Pak 36(t) L/43.4 (Škoda 47-mm A-5 KP ÚV vz. 38 Model A5). W sumie wyprodukowano 202 pojazdy, które pozostawały w służbie do 1943r.
Panzerjäger I
niemcy
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 241
Wygrał bitew: 98
Krótki opis: Eksperymentalne działo samobieżne oparte na konstrukcji prototypu średniego czołgu Char de Bataille Lorraine 40t. Prototyp skonstruowano w roku 1952. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do czynnej służby.
Lorraine 155 mle. 51
francja
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 285
Wygrał bitew: 155
Krótki opis: Konstrukcja na bazie SU-14. W 1936 r. wyprodukowano i przetestowano prototyp. W 1937 r. kierownik projektu został usunięty, a projekt anulowano. Prototyp wysłano do magazynu w Kubince. W roku 1941, podczas bitwy o Moskwę, SU-14-1 wykorzystywano do prowadzenia ostrzału z dużych odległości.
SU-14-1
zsrr
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 241
Wygrał bitew: 115
Krótki opis: Opracowany w roku 1952 prototyp działa samobieżnego oparty na eksperymentalnym czołgu Lorraine 40t. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani tym bardziej do czynnej służby.
Lorraine 155 mle. 50
francja
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 143
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Powstało w Rock Island Arsenal. Wyprodukowano 100 egzemplarzy tego pojazdu, który otrzymał od amerykańskich żołnierzy przydomek „King Kong”. M12 odegrało ważną rolę w czasie zmagań na Linii Zygfryda.
M12
usa
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 157
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Skonstruowany pod koniec lat pięćdziesiątych na podwoziu AMX 13. Pojazd był masowo produkowany aż do końca lat sześćdziesiątych i wciąż jest używany przez Francję, Argentynę, Chile, Ekwador, Maroko i inne państwa.
AMX 13 F3 AM
francja
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 150
Wygrał bitew: 67
Krótki opis: Działo samobieżne projektowane w 1934 roku, po przerwie prace wznowiono w roku 1939. Nie było produkowane seryjnie.
SU-8
zsrr
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 124
Wygrał bitew: 59
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm na podwoziu czołgu lekkiego M41. Pojazd był używany w czasie wojny w Korei. We wczesnych latach sześćdziesiątych wprowadzono ulepszone działa samobieżne tego typu z obrotową wieżą, a M44 wycofano ze służby. Wedle różnych źródeł w latach 1953-54 wyprodukowano od 250 do 600 pojazdów tego typu.
M44
usa
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Jesienią 1942 roku firma Alkett rozpoczęła prace nad nowym działem samobieżnym o kalibrze 150mm. By przyspieszyć produkcję pojazdu, zaplanowano użycie dostępnych części z Pz. III i Pz. IV. Działo było produkowane na tym samym podwoziu, co niszczyciel ciężkich czołgów Nashorn. W sumie zbudowano 714 tych pojazdów oraz 150 transporterów amunicji, wykorzystujących to samo nadwozie.
Hummel
niemcy
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 108
Wygrał bitew: 50
Krótki opis: Działo samobieżne skonstruowane na bazie czołgu AMX-B. Prace nad prototypem oraz jego testy trwały od roku 1949. Masową produkcję uruchomiono w roku 1955.
AMX 13 105 AM mle. 50
francja
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 80
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne skonstruowane na bazie M24. Pojazd wykorzystano w Koreii przeciwko siłom Chin i Korei Północnej. Służył w armii USA do połowy lat 50 XXw, niektóre sztuki przekazano Francji. Według różnych źródeł, wyprodukowano między 85 a 250 sztuk tego działa.
M41 HMC
usa
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: Projekt działa samobieżnego kalibru 122 mm opartego na konstrukcji SU-76. Nie zbudowano żadnego prototypu.
SU-122A
zsrr
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 40
Wygrał bitew: 23
Krótki opis: Niemieckie działo samobieżne produkowane na podwoziu czechosłowackiego Pz.Kpfw. 38(t). Wytwarzano go od 1943 do 1944 roku. Łącznie wyprodukowano 282 takie pojazdy.
Grille
niemcy
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 22
Krótki opis: Działo samobieżne 105 mm opracowane przez paryskie biuro projektowe Issy-les-Moulineaux. Szkic został przygotowany we wrześniu 1947 r. Prace jednakże przerwano i anulowano cały projekt.
AMX 105 AM mle. 47
francja
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 38
Wygrał bitew: 20
Krótki opis: Działo samobieżne pochodzące z "małej" rodziny trzech dalekosiężnych broni specjalnego przeznaczenia. Zaprojektowane i testowane w 1934 roku. Brało udział w defiladzie na Placu Czerwonym. Nie było wytwarzane seryjnie.
SU-5
zsrr
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Pojazd powstał w 1944 roku na bazie czołgu lekkiego M24 Chaffee. Produkcję rozpoczęto w 1945 roku i wyprodukowano łącznie 150 pojazdów. Pojazdy zostały użyte w wojnie koreańskiej.
M37
usa
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: W latach dwudziestych brytyjscy inżynierowie badali możliwość umieszczenia działa samobieżnego na podwoziu czołgu. Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w roku 1923 w Arsenale Królewskim w Woolwich. Powstał on na bazie czołgu Vickers Medium Mark II, którego podwozie mogło unieść wymagane moduły. Wyprodukowano siedem prototypów, które włączono do Eksperymentalnych Sił Zmechanizowanych utworzonych 1 maja 1927 roku. Później rozwiązano tę jednostkę i porzucono program dział samobieżnych.
Birch Gun
anglia
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Działo samobieżne na bazie Lorraine 37L. Prace nad tym pojazdem rozpoczęto tuż przed wybuchem II wojny światowej, ale nigdy nie wykroczyły one poza fazę projektową.
Lorraine 39L AM
francja
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Działo samobieżne na podwoziu przestarzałego Pz.Kpfw. II. Ten pojazd zaprojektowano jako mobilną artylerię dla oddziałów pancernych. Opancerzona kabina z ulepszoną haubicą polową 105 mm była montowana na środkowej i tylnej części podwozia. To działo pokazało możliwość dobrego ponownego wykorzystania przestarzałych podwozi. W latach 1943 i 1944 wyprodukowano łącznie 700 takich pojazdów.
Wespe
niemcy
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Modyfikacja czołgu Grizzly (M4A1 Sherman) z zamontowaną brytyjską 25-funtową haubicą polową. Produkcja seryjna została rozpoczęta w kanadyjskim Montreal Locomotive Works - w latach 1943 - 1945 z taśm montażowych zjechało 2150 takich pojazdów.
Sexton II
anglia
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Działo samobieżne skonstruowane na podwoziu czołgu T-26, produkowane w Leningradzie pod koniec 1941 roku. Wyprodukowano 12 lub 14 pojazdów. Trzy z nich pozostawały na stanie armii jeszcze w 1944 roku.
SU-26
zsrr
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Projekt haubicy 75 mm na podwoziu czołgu lekkiego M3. Rozwijany przez firmę Firestone Tire and Rubber Company jesienią 1941 roku. Po zatwierdzeniu projektu zamówiono dwa prototypy. Pierwszy pojazd został wyprodukowany w maju i przeszedł testy w czerwcu 1942 roku na poligonie Aberdeen. Projekt zarzucono na korzyść bardziej obiecujących konstrukcji.
T18 HMC
usa
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: T1 Howitzer Motor Carriage został stworzony jesienią 1930 roku na podwoziu T2. Projekt obejmował elementy czołgu T1 Cunningham. Ze względu na Wielki kryzys, prace nad projektem przerwano na etapie prototypu.
T1 HMC
usa
Działa samobieżne
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Propozycja zamontowania działa 76,2 mm na podwoziu holownika artyleryjskiego Loyd Carrier. Rozwijany od roku 1940 do 1941. Nie powstały żadne prototypy.
Loyd Gun Carriage
anglia
Działa samobieżne
2