Krótki opis: Projekt czołgu lekkiego z uzbrojeniem z czołgu T-100. Projektowany wspólnie przez Instytut Badawczy Nr 100 i GSKB-47 (Państwowe Specjalistyczne Biuro Projektowe) w połowie lat sześćdziesiątych. Pojazd był wyposażony w dobry pancerz, który chronił go przed pociskami 90-mm (w przypadku uderzenia frontalnego) z dowolnej odległości. | |
T-100 LT zsrr Czołgi lekkie 10 |
Krótki opis: Proponowana lekka wersja średniego czołgu typu T-54. Prace nad nim rozpoczęto w maju 1949 r. W porównaniu do swojego poprzednika, czołg wyróżniał się lepszymi osiągami i zwrotnością, w związku z czym planowano wprowadzić go na miejsce T-54 przy okazji skomplikowanych misji. T-54 z 1949 r. został jednak ulepszony i wszedł do masowej produkcji, a prace nad jego lżejszą wersją zostały przerwane w fazie projektowania. | |
T-54 ltwt. zsrr Czołgi lekkie 9 |
Krótki opis: Zamówienie na WZ-132 złożono w roku 1964. Jego rozwiązania bazowały na WZ-131, ale położono nacisk na zwiększenie siły ognia i grubość pancerza. Zbudowano kilka prototypów, lecz cały projekt przerwano pod koniec lat 60. Wszystkie egzemplarze zniszczono podczas prób z bronią atomową. | |
WZ-132 chiny Czołgi lekkie 8 |
Krótki opis: Prace nad tym lekkim czołgiem rozpoczęto na początku 1944 roku w Fabryce nr 174. Zostały one jednak wstrzymane w fazie projektowania oraz wyznaczania wymogów taktycznych i technicznych. | |
LTTB zsrr Czołgi lekkie 8 |
Krótki opis: Eksperymentalny lekki czołg z wieżą oscylacyjną i systemem automatycznego ładowania, przeznaczony do transportu drogą powietrzną. Opracowywany w latach 1952-1953 przez Detroit Arsenal w charakterze następcy M41. Uzbrojenie uznano jednak za nieefektywne, a projekt zarzucono. Wybudowano tylko drewniany prototyp. | |
T71 usa Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Lżejsza wersja średniego czołgu T20 z przedłużonym podwoziem z M7. Pojazd opracowano w pierwszej połowie 1943 roku. W odróżnieniu od czołgu T20, T21 cechował się słabszym pancerzem i lżejszym uzbrojeniem. Wóz nigdy nie trafił do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. | |
T21 usa Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Na Tajwanie wyprodukowano ponad 50 takich pojazdów. Wszystkie podstawowe części pojazdu wzorowano na amerykańskich maszynach. Wieża Hellcata została zamontowana na podwoziu pojazdu przeciwlotniczego M42, a na uzbrojenie składało się sprawdzone działo M1A1. Do dziś zachował się tylko jeden prototyp Type 64. | |
Type 64 chiny Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Propozycja lekkiego pojazdu kołowo-gąsienicowego. Projekt ukończono w lutym 1943 roku. Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem była konstrukcja podwozia. Koła nachodziły na siebie, a napęd był przekazywany na nie wszystkie. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
MT-25 zsrr Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Nowy lekki czołg Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej zaprojektowano w latach 1957-1959 roku. Ten 16-tonowy pojazd miał być wyposażony w czterokołowe zawieszenie z drążkami skrętnymi oraz kołem napędowym umieszczonym z tyłu konstrukcji. Całość wyposażono w działo 57 milimetrów (później zastosowano konstrukcję 76 mm). | |
59-16 chiny Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: T-50 to czołg lekki produkowany w Fabryce Kirowa w Leningradzie. Rozwój nowego czołgu lekkiego mającego zastąpić T-26 rozpoczęto na początku 1940 roku. Jesienią, po przestudiowaniu projektu niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw. III, przedstawiono wszystkie wymagania techniczne. Projekt pojazdu posiadał wieżyczkę dowódcy z możliwością obserwacji na wszystkie strony, a dowódca przestał wypełniać role celowniczego i ładowniczego. Ostateczne wymagania dopracowano do listopada 1940 roku, a nowy czołg otrzymał oznaczenie T-50. Na początku 1941 roku w Fabryce Kirowa zbudowano jeden prototyp, który przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do służby. Projekt przerwano na korzyść czołgu T-50 rozwijanego w Fabryce numer 174. | |
T-50-2 zsrr Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Projektowanie tego czołgu rozpoczęto w 1941 roku. Początkowo był on projektowany jako czołg lekki, ale w miarę, jak model otrzymywał dodatkowy pancerz i uzbrojenie, został przemianowany na czołg średni. Produkcja M7 rozpoczęła się jesienią 1942 roku. Jednak przez to, że M7 był słabszy od seryjnie produkowanego Shermana M4 pod względem wszystkich parametrów oprócz prędkości i wymiarów, zaprzestano produkcji. Wyprodukowano łącznie 7 pojazdów. | |
M7 usa Czołgi lekkie 5 |
Krótki opis: Rozwijany przez firmę BMM jako nowy lekki czołg zwiadowczy na podwoziu Pz.Kpfw. 38 (t) od lipca 1940 roku. Zamiast nitowania stali zastosowano spawanie. Nowy silnik i ulepszona skrzynia biegów pozwalały osiągnąć prędkość 64km/h. Rozwój przerwano na korzyść czołgu VK 1303. Wyprodukowano pięć prototypów. | |
Pz.Kpfw. 38 (t) n.A. niemcy Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Pierwsze czołgi z serii M5 zostały wyprodukowane w kwietniu 1942, spośród kilku wariantów wybrano model M5A1. Po tym jak zaprojektowany został czołg M24 Chaffee, czołgi M5A1 uznano za przestarzałe i rozpoczęto ich eksport do innych krajów, w tym do Chin. W sumie 100 wozów tego typu zostało dostarczonych armii Kuomintangu. Podczas wojny domowej (1946-1949) wiele z tych maszyn zostało przejętych przez Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą. | |
M5A1 Stuart chiny Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: M5 wszedł do produkcji w kwietniu 1942 jako ulepszona wersja pojazdu M3 Stuart Do czerwca 1944 wyprodukowano łącznie 8884 pojazdy w dwóch wariantach. Czołg był wykorzystany na wszystkich frontach. | |
M5 Stuart usa Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Czołg ten opracowano w 1938 r., należał on do najlepszych w swej klasie. W latach 1940-1944 wyprodukowano 8275 egzemplarzy różnych wersji tej maszyny. | |
Valentine anglia Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Ten pojazd miał być wersją rozwojową czołgu krążowniczego 10TP. 14TP również miał być wyposażony w zawieszenie Christie. Ale ten projekt obejmował tylko napęd kołowo-gąsienicowy. Rozwój czołgu 14TP rozpoczęto w 1938 roku. Pierwszy prototyp miał zostać skonstruowany w marcu 1939 roku, ale prace znacznie się opóźniły, bo brakowało odpowiedniego silnika. Nigdy nie zbudowano prototypu, bo Niemcy najechały Polskę we wrześniu 1939 roku. | |
14TP polska Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: W porównaniu do Pz.Kpfw. II Ausf. C, ten pojazd miał nowe kadłub i wieżę, jak również podwozie z naprzemiennym ułożeniem kół jezdnych. Ten czołg zwiadowczy miał dobre charakterystyki, ale wyprodukowano tylko 131 pojazdów wersji L, po tym jak ich wytwarzanie okazał się zbyt drogie. | |
Pz.Kpfw. II Luchs niemcy Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Projekt lekkiego pojazdu, zaproponowany przez porucznika Prowornowa latem 1942 roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
LTP zsrr Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Rozwijany przez firmę ČKD dla czechosłowackiej armii w 1938 roku. Podczas niemieckiej okupacji pojazd wszedł do służby w Wehrmachcie i był używany w kampaniach w Polsce i we Francji, jak również na Froncie Wschodnim. Czołg walczył na linii frontu do połowy 1942 roku. Wyprodukowano łącznie około 1400 pojazdów w ośmiu wersjach (Ausf. A/B/C/D/E/F/S/G). | |
Pz.Kpfw. 38 (t) niemcy Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Zaprojektowano go w ramach programu mającego na celu poprawienie zwrotności czołgu lekkiego T-26 poprzez zmianę podwozia na kołowo-gąsienicowe. Prototyp zbudowano w 1935 roku. Pojazd wszedł do służby 29 lutego 1936 roku po serii modyfikacji. Przynajmniej 4 pojazdy z partii eksperymentalnej przeszły próby w 1937 roku, ale produkcję przerwano ze względu na awarie skrzyni biegów i wysoki koszt. Wyprodukowane pojazdy były używane podczas Wojny Zimowej oraz II Wojny Światowej. | |
T-46 zsrr Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Rozwijany od 1938 do 1941 roku na bazie czołgu M2. Produkowany seryjnie od 1941 roku. Zbudowano ponad 13000 pojazdów w różnych wersjach, od M3 do M3A3, wszystkie dostarczane praktycznie wszystkim narodom alianckim w ramach Lend-Lease. Czołgi M3 zostały oznaczone przez Stuart I przez Brytyjczyków, a wersję M3A1 oznaczyli oni przez Stuart III. Czołgi M3 pierwszy raz weszły do akcji w bitwie pod Sidi Rezegh. | |
M3 Stuart usa Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana przez Mitsubishi w latach 1935-1937. Czołg był w produkcji seryjnej w latach 1938-1942, przez ostatnie dwa lata równolegle produkowano również ulepszony czołg Shinhoto Chi-Ha. W sumie powstało 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były powszechnie wykorzystywane przez japońską armię w Chinach, a po kapitulacji Japonii trafiły do służby zarówno po stronie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej jak i sił Kuomintangu w wojnie domowej w 1946 roku. | |
Type 2597 Chi-Ha chiny Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: A10 Cruiser Mk. II to kolejna wersja rozwojowa wersji A9 zaprojektowana przez Johna Cardena. A10 posiadał wzmocniony pancerz, a usunięto z niego wieże z karabinami maszynowymi. Prototyp powstał w lipcu 1937 r. i wszedł do służby jako ciężki czołg krążowniczy. W latach 1939-1939 zamówiono 175 pojazdów, które wyprodukowano do września 1940 r. Pojazdy te brały udział w walkach we Francji (1940), Grecji (1941) i Afryce Północnej (1941). | |
Cruiser Mk. II anglia Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Powstał na potrzeby sił zbrojnych stacjonujących w holenderskich Indiach Wschodnich. W latach 1941-1942 wyprodukowano 125 pojazdów. Do odbiorcy trafiło tylko 20 sztuk. Nie używano go w walce. | |
MTLS-1G14 usa Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Wersja czołgu lekkiego 38M Toldi I. Pojazd został tak nazwany na cześć węgierskiego rycerza Miklosa Toldiego. W porównaniu z poprzednimi wersjami, czołg odznaczał się wzmocnionym pancerzem i zwiększoną ilością amunicji. Podczas II Wojny Światowej wyprodukowano około 12 sztuk. | |
43 M. Toldi III niemcy Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Projekt kołowo-gąsienicowego czołgu pościgowego rozwijany w późnych latach trzydziestych. Projekt był oparty na czołgu Christie. Jego prototyp przeszedł testy w latach 1938-1939, ale dalszych prac nie podjęto, bo zaczęła się II Wojna Światowa. Prototyp zniszczono. | |
10TP polska Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: W latach 1934-35, biuro projektowe charkowskiej fabryki lokomotyw opracowało modyfikację artyleryjską BT-7. Nowa, eliptyczna wieża została wyposażona w 76.2mm działo CT-28. Dodatkowo, niektóre pojazdy wyposażono w nowe radiostacje. Ogółem wyprodukowano 155 artyleryjskich BT-7. Uczestniczyły w bitwach o Przesmyk Karelski, w Mandżurii i w pierwszym okresie II Wojny Światowej. | |
BT-7 artillery zsrr Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Nowsza wersja lekkiego czołgu typu Mk.VI z ulepszonym uzbrojeniem (karabin maszynowy Besa, kal. 15 mm). W produkcji od grudnia 1939 do lipca 1940. Czołg ten zaprojektowano z myślą o wykorzystaniu go w koloniach. Łącznie wyprodukowano 130 pojazdów typu MK VIC. | |
Light Mk. VIC anglia Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Czołg lekki zbudowany na bazie brytyjskiego czołgu Vickers Mk. E. na początku lat 30. Pojazd przeznaczono do wsparcia piechoty i opracowano w kilku wariantach. Służył również jako baza dla wielu pojazdów specjalnych oraz dział samobieżnych, jednak ich użycie nie było masowe. Od 1931 do 1941 roku wybudowano 9686 pojazdów w różnych wariantach i konfiguracjach. | |
T-26 zsrr Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Opracowany przez Skodę w 1935, służył w armi czechosłowackiej pod nazwą LT vz 35. Podczas okupacji Czechosłowacji przejęte czołgi przemianowano na Pz.Kpfw. 35 (t) i wcielono do Wehrmachtu. Były szeroko wykorzystywane przez Pierwszą Lekką Dywizję (po reorganizacji - Szóstą Dywizję Pancerną) aż do ostatnich miesięcy 1941r. W sumie wyprodukowano 434 tych czołgów. | |
Pz.Kpfw. 35 (t) niemcy Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Prace nad pojazdem bazującym na modelu M2A3 rozpoczęły się w grudniu 1938r. Czołg posiadał nową, dwuosobową wieżę z potężniejszym uzbrojeniem. W sumie od maja 1940 do marca 1941r. wyprodukowano 365 pojazdów. W kwietniu 1942 powstało 10 kolejnych jednostek w celach szkoleniowych. Niektóre pojazdy przekazano Wielkiej Brytani w ramach Lend-Leas'u, inne wcielono do korpusu amerykańskiej piechoty morskiej, gdzie brały udział w działaniach wojennych na Pacyfiku. | |
M2 Light Tank usa Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w 1929 roku. Rok później uruchomiono produkcję seryjną, a do 1935 roku zbudowano 160 takich pojazdów. Podczas kampanii francuskiej w linii znalazły się 152 takie czołgi. Osiemnaście maszyn wpadło w ręce Niemców, którzy wykorzystali je w celach szkoleniowych. | |
D1 francja Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Opracowany w 1933 roku jako rozbudowana wersja tankietki TK-3. W 1939 roku, aby zwiększyć siłę ognia, 24 pojazdy wyposażono w automatyczne działo wz. 38 FK-A kal. 20 mm. Tankietki wykorzystano jesienią 1939 roku. | |
TKS z n.k.m. 20 mm polska Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Pierwszy czołg krążowniczy w arsenale brytyjskim. Prace rozpoczęły się w 1934 r. w zakładach Vickers. W latach 1936-1937 wyprodukowano seryjnie 125 egzemplarzy. | |
Cruiser Mk. I anglia Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana w 1928 roku przez J.V. Cardena i V. Loyda. Czołg nigdy nie trafił do służby w Wielkiej Brytanii, był jednak eksportowany do innych krajów, w tym do Chin. W 1937 roku dwadzieścia takich pojazdów walczyło z wojskami japońskimi pod Szanghajem. Sowieckie czołgi T-26 bazujące na Vickersie również trafiały na eksport do Chin, a 82 pojazdy tego typu trafiły do południowych Chin oraz Birmy w latach 1941-1942. | |
Vickers Mk. E Type B chiny Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Pojazd powstał w na bazie czołgów М1931 Christie, zakupionych przez armię brytyjską w roku 1936. Pojazd ten miał być szybkim, lekko opancerzonym czołgiem przełamującym. Zmodyfikowana konstrukcja okazała się dość udaną i stała się podstawą dla innych czołgów krążowniczych. Wyprodukowano 65 pojazdów tego typu. Brały udział w walkach we Francji i Afryce Północnej w latach 1940-1941. | |
Cruiser Mk. III anglia Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: 7TP był modyfikacją brytyjskiego czołgu Vickers Mk.E produkowanego w Polsce na licencji. W przeciwieństwie do oryginału, ten czołg był wyposażony w mocniejszy silnik PZInż. 235 (Saurer VBLDb), ulepszoną wieżę i lepsze uzbrojenie. Pierwsze wyprodukowane czołgi miały dwie wieże. W 1935 roku szwedzka firma Bofors podpisała porozumienie na produkcję wieży i działa, w które miał być wyposażony model czołgu z jedną wieżą. Pierwszy prototyp czołgu 7TP z jedną wieżą przeszedł testy w lutym 1937 roku i rozpoczęto produkcję seryjną. Do września 1939 roku wyprodukowano łącznie 110 tych pojazdów. | |
7TP polska Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Modyfikacja czołgu Pz. II o wysokiej prędkości przewidziana dla dywizji lekkich utworzonych z kawalerii. Pz.Kpfw.II Ausf. D miał zupełnie nowy kadłub i zawieszenie. Wieżę i działa wzięto z wersji Ausf. C. Zawieszenie złożone było z ośmiu sparowanych kół o dużej średnicy z osobnymi drążkami skrętnymi i bez wałków wspierających. Niektóre czołgi o ulepszonych elementach zawieszenia, wliczając nowe koła napędowe i napinające, zostały oznaczone jako Ausf. E. Według różnych źródeł wyprodukowano około 200–250 pojazdów wersji D i E. | |
Pz.Kpfw. II Ausf. D niemcy Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Czołg na cele eksportowe stworzony przez firmę Krupp. Pierwszy prototyp przeszedł próby w 1940 roku, ale prace nad nim przerwano, a projekt nie zdołał przyciągnąć potencjalnych klientów. Zbudowano tylko jeden prototyp, który został później zezłomowany. | |
MKA niemcy Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Pojazdy eksperymentalne o nazwach kodowych od T1E4 do T1E6 były silnie wzorowane na brytyjskim czołgu Vickers E. Pierwszy prototyp powstał w warsztatach firmy Cunningham w 1931 roku. Po testach w 1932 roku zbudowano jego ulepszony wariant. Docelowo wybrano jednak inny czołg eksperymentalny - T2. | |
T1E6 usa Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Eksperymentalny czołg lekki T1E1 zaprojektowany przez firmę Cunningham był wersją rozwojową czołgu T1. Do kwietnia 1928 roku wyprodukowano cztery pojazdy. Po przejściu przez pojazd prób w listopadzie 1928 roku, podjęto decyzję o pogrubieniu pancerza, co doprowadziło do stworzenia kolejnej wersji - T1E2. | |
T1 Cunningham usa Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: W latach 1930-1934 wyprodukowano 4 prototypy o różnym uzbrojeniu, liczebności załogi, masie i właściwościach trakcyjnych. | |
Leichttraktor niemcy Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Pierwszy radziecki czołg, który wszedł do produkcji seryjnej. W latach 1928-1931 wyprodukowano 959 pojazdów. | |
MS-1 zsrr Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Rozwój nowego czołgu lekkiego na potrzeby Wojska Polskiego rozpoczęto w 1935 roku w Państwowych Zakładach Inżynieryjnych (PZInż) pod kierownictwem inżyniera Edwarda Habicha. Przy projektowaniu tego czołgu lekkiego czerpano obficie z projektów zagranicznych. Był on oparty na 4-tonowym brytyjskim czołgu lekkim Vickers Commercial Carden Loyd . Projekt techniczny wykonano w grudniu 1936 roku i zbudowano pierwszy prototyp czołgu PZInż.140. Pojazd był testowany od jesieni 1937 roku do wiosny 1939 roku, ale ostatecznie nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
4TP polska Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Projekt NC-2 (nazwa komercyjna NC-31) był modyfikacją czołgu Renault FT-17, która charakteryzowała się miękkim zawieszeniem oraz gumowymi, karbowanymi gąsienicami Kegresse-Hinstin. Dzięki tym elementom oraz ulepszonej jednostce napędowej, czołg osiągał wyższą prędkość maksymalną, 16 km/h. W sumie do Chin wyeksportowano 15 pojazdów tego typu. | |
Renault NC-31 chiny Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Czołg LK II został zaprojektowany w Niemczech w 1918 roku. Pojazd przeszedł próby i niemiecka armia zamówiła 1000 czołgów. Jednakże zamówienie nie zostało zrealizowane przed zakończeniem I wojny światowej. W 1920 roku Niemcy sprzedali 10 pojazdów LK II do Szwecji, gdzie weszły one do służby pod nazwą Stridsvagn fm/21. W latach 1929-1932 pojazdy przeszły modernizację i otrzymały mocniejsze silniki i usprawniony pancerz przedni. Wszystkie zmodernizowane pojazdy przemianowano na Stridsvagn m/21-29 i używano ich w celach treningowych do 1940 roku. | |
Strv fm/21 szwecja Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Lekki czołg kołowo-gąsienicowy został zaprojektowany na bazie podwozia ciągnika Hanomag WD-50. Pojazd nigdy nie wszedł do służby, gdyż po wynikach testów został uznany za przestarzały. Wyprodukowano kilka pojazdów w trzech wersjach; trzy wyeksportowano do Włoch i ZSRR. W czasie niemieckiej okupacji jedyny pojazd pozostały w Czechosłowacji przetrwał w formie pomnika. | |
Kolohousenka czechosłowacja Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Pojazd ten wszedł do czynnej służby w roku 1917, a do końca I wojny światowej wyprodukowano 3177 z ogólnej liczby 3800 takich maszyn. Na początku II wojny światowej w służbie pozostawało wciąż 1560 takich pojazdów. | |
Renault FT francja Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany na bazie francuskiego czołgu lekkiego Renault FT. Pierwszy prototyp powstał w 1919 roku. W latach od 1921 do 1930 wyprodukowano łącznie 150 pojazdów z działami wyposażonymi w automatyczne ładowanie i karabiny maszynowe. 26 z tych pojazdów wyeksportowano. Pojazdy służyły do 1943 roku. | |
Fiat 3000 włochy Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Wspólny projekt Škody i ČKD. Rozmowy na temat planowanych cech czołgu rozpoczęły się 14 stycznia 1950 roku, ale Czechosłowackie Ministerstwo Obrony zarzuciło projekt 4 marca tego roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. Istniał tylko na papierze. | |
TVP T 50/51 czechosłowacja Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: Eksperymentalny czołg średni. Opracowywano go od 1953 do 1958 roku w Niżnym Tagile - miał zastąpić T-54. Stworzono dwa prototypy, ale w 1958 roku projekt został zakończony, gdyż do dalszych prac wybrano Object 430. | |
Object 140 zsrr Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: W 1969 roku włoska delegacja wojskowa odwiedziła Niemcy w celu przedyskutowania zakupu czołgów Leopard. Ale nie wszyscy jej członkowie zgadzali się na zakup zagranicznych pojazdów. Włoscy eksperci i inżynierowie wojskowi wyspecyfikowali główne wymagania dla przyszłego czołgu: pochyły kąt płyt pancerza, odlewane wieżę i jarzmo działa, oraz mocny silnik Mitsubishi, co pozwoliłoby na produkcję niewielkiego, lekkiego i zwrotnego, ale doskonale opancerzonego pojazdu. Wzięto pod uwagę plany projektowe Brytyjczyków i Związku Radzieckiego zebrane przez SIFAR-SID. Prace nad projektem przerwano na etapie szkiców i modelowania. | |
Progetto M40 mod. 65 włochy Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: Prototyp kadłuba A-22 zbudowano w 1949 roku. Projekt obejmował między innymi pancerz z rolowanych płyt o maksymalnym nachyleniu. Próby ogniowe wykazały, że kadłub był dobrze zabezpieczony przed pociskami przeciwpancernymi wysokiego kalibru. Kadłuba użyto jako bazy dla projektu czołgu średniego T-22. Prace przerwano po przygotowaniu zawieszenia i ogólnego projektu. Później, wprowadzono lepsze innowacje w ramach projektu Object 907. | |
T-22 medium zsrr Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: Kolejne stadium powojennej koncepcji czechosłowackiego czołgu ogólnego przeznaczenia. Projekt był rozwijany przez Škodę w 1947 roku. W 1948 roku przeszedł duże zmiany. Były plany zamontowania w nim działa 100 mm. Projekt zarzucono po zbudowaniu jednego pełnowymiarowego prototypu z drewna. | |
Škoda T 50 czechosłowacja Czołgi średnie 9 |
Krótki opis: Konkretyzacja szkicu rozwijanego na zamówienie generała Francesco Rossi, który wierzył, że w nowej wojnie sprawdzą się tylko lekkie pojazdy ważące do 35 ton. Nie zatwierdzono tego innowacyjnego projektu; rozwój zarzucono, kiedy Włochy przystąpiły do projektu Czołgu Standardowego. | |
Progetto M35 mod 46 włochy Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: M4 Sherman w różnych wersjach był dostarczany do Francji w latach 50-tych dwudziestego wieku jako część programu o wzajemnej pomocy w działaniach obronnych MDAP. Francuskie biura projektowe rozpoczęły modernizację pojazdu w celu ulepszenia jego siły ognia. Projekt ten doczekał się swojego następcy w postaci programu modernizacyjnego dla Narodowych Sił Obronnych Izraela (Sherman M51). Czołg nigdy nie wszedł do służby we Francji. Liczba zbudowanych prototypów pozostaje nieznana. | |
M4A1 Revalorisé francja Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Opracowany przez szwedzką firmę dla Szwajcarskich Sił Zbrojnych. Czołg miał być uzbrojony w szwajcarską kopię brytyjskiego 20-funtowego działa czołgowego. Pełnowymiarowy prototyp zbudowano w celu testowania opracowywanych rozwiązań, ale wszelką działalność zarzucono na rzecz pojazdu 30-tonowego. Nie wyprodukowano metalowego prototypu. | |
Lansen C szwecja Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem Centurion ruszyły w roku 1943. Zaprojektowano go jako „czołg uniwersalny”, mający zastąpić istniejące czołgi piechoty i pościgowe. Centurion był pierwszym brytyjskim czołgiem z pochyłymi płytami pancerza. Wszedł do służby w roku 1947. W sumie w latach 1945-1946 wyprodukowano 100 pojazdów tej serii. | |
Centurion Mk. I anglia Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Pojazd eksperymentalny oparty na konstrukcji czołgu średniego Centurion. Opracowywano go od roku 1956 do 1959. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. Rozwiązania techniczne i innowacje wprowadzone w FV4202 stały się podstawą dla FV4201 Chieftain. | |
FV4202 (P) anglia Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Średni czołg z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie eksperymentalnego czołgu średniego T42 w połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pojazd nigdy nie trafił do produkcji seryjnej. | |
T69 usa Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Rozwojowa wersja radzieckiego czołgu T-34-85 zaproponowana w kwietniu 1954 roku. Czechosłowacki wariant pojazdu miał otrzymać 100 mm działo i powiększoną wieżę. Rozpoczęcie produkcji planowano na 1955 rok, ale nigdy nie rozpoczęto prac. | |
Konštrukta T-34/100 czechosłowacja Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Kolejna wersja czołgu krążowniczego Cromwell, wykorzystywana przez Brytyjczyków podczas II wojny światowej. Od września 1944 roku końca 1945 wyprodukowano w sumie 1186 pojazdów. | |
Comet anglia Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: W 1954 roku rząd chiński rozważał możliwość uruchomienia produkcji T-34-85 w Chinach. W tym samym czasie chińscy inżynierowie zaproponowali rozwiązanie alternatywne - T-34-1. Bazował on na klasycznym T-34-85, ale zmodyfikowano w nim zawieszenie i system przeniesienia napędu, co dało mniejszą masę i niższy kadłub. W 1954 roku powstało kilka projektów pojazdu z rozmaitymi wieżami i uzbrojeniem, jednak nigdy nie zbudowano prototypu. | |
T-34-1 chiny Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem rozpoczęto w kwietniu 1943 r. Propotyp wyprodukowano w sierpniu 1944 r. W przeciwieństwie do poprzedzającego go T23, ten wariant wyposażono w zawieszenie z drążkami skrętnymi. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji masowej ani do czynnej służby. | |
T23E3 usa Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Podczas ofensywy w Ardenach kilka Panter wchodzących w skład niemieckiej 150. Brygady Pancernej zostało "ucharakteryzowanych" na niszczyciele czołgów M10 Wolverine. Była to część większej operacji, której celem było wywołanie zamętu na tyłach Aliantów. Wszystkie pojazdy utracono w bitwie stoczonej 21 lutego 1945 roku,gdy natknęły się na 120. pułk piechoty Armii USA. | |
Panther/M10 niemcy Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Zmodyfikowana wersja czołgu T-34-85 produkowana w Fabryce nr 183. W porównaniu do poprzednika wzmocniono przedni pancerz i osłabiono tylny, a baki z paliwem zostały przeniesione do tyłu pojazdu. Powstał tylko jeden prototyp. Produkcja została wstrzymana po tym, jak okazało się, że zawieszenie czołgu jest wadliwe. | |
T-34-85M zsrr Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: ZSRR wyeksportował do Chin ok. 1800 wozów T-34-76 i T-34-85. W roku 1954 rząd chiński zdecydował o rozpoczęciu własnej produkcji T-34-85 począwszy od roku 1958 - nowy pojazd oznaczono jako Type 58. Produkcji jednakże nigdy nie rozpoczęto, a siły pancerne Chin musiały bazować na modyfikowanych wersjach T-34. | |
Type 58 chiny Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Firma Porsche zaproponowała koncepcję nowego pojazdu w 1939 roku. 5 marca 1941 roku, po licznych zatwierdzeniach, firma przygotowała projekty, a w lipcu 1941 wyprodukowała prototyp ze stali niestopowej. Kadłub i podwozie (z wyposażeniem odczepianym do okopywania) przeszły próby wydajnościowe. Wyprodukowano jeden drewniany prototyp wieży i jeden drewniany prototyp kadłuba. W 1942 roku projekt porzucono na korzyść nowych czołgów ciężkich. | |
VK 30.01 (P) niemcy Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Cromwell został opracowany w latach 1941-1942 przez firmę BRC&W. Od końca roku 1943 do 1945 wyprodukowano w sumie 1070 egzemplarzy. Szeroko wykorzystywane przez Armię brytyjską podczas kampanii w Europie północno-zachodniej, w latach 1944-1945. | |
Cromwell anglia Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany dla Armii Niemieckiej jako kolejne stadium czołgu średniego T-24 w 1942 roku. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
Škoda T 25 czechosłowacja Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Czołg Thunderbolt VII dowodzony przez podpułkownika Creightona Abramsa, dowódcy 37. batalionu czołgów (a potem generała i głównodowodzącego armii amerykańskiej) Pojazd był po prostu czołgiem M4A3E8 Sherman wyposażonym w dodatkowy pancerz montowany w polu. | |
M4A3E8 Thunderbolt VII usa Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Pz IV w wariancie G był produkowany od maja 1942r. W kwietniu 1943 rozpoczęto prace nad wariantem H - ostatecznie najliczniej produkowaną wersją Pz IV. Ausf. H miał to samo ulepszone działo co Ausf. G i posiadał pojedynczą płytę czołową o grubości 80mm zamiast rozwiązania wielowarstwowego. Nowy układ przeniesienia napędu minimalnie zmniejszył prędkość pojazdu, ale był bardziej niezawodny. Czołgi w tym wariancie wyposażano również w ekrany siatkowe o grubości 5-8mm na kadłubie i bokach wieży. W sumie wyprodukowano 3774 sztuki Ausf. H. | |
Pz.Kpfw. IV Ausf. H niemcy Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Spośród 1,800 czołgów T-34 dostarczonych Chinom przez ZSRR na początku lat 50, była tam grupa T-34-76. Po odbyciu służby w ChALW, prawie wszystkie zostały wysłane do Korei Północnej. Kolejne ulepszenia, m.in. nowy silnik i zmodernizowane zawieszenie, wprowadzone przez Chińczyków, znacznie wpłynęły na przydatność tych czołgów. | |
Type T-34 chiny Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Czołg średni Type 3 Chi-Nu Kai jest połączeniem zawieszenia i wieży z Type 3 Chi-Nu oraz działa z Type 4 Chi-To. Zbudowano tylko jeden prototyp, który był gotowy do prób w marcu 1945 roku. | |
Type 3 Chi-Nu Kai japonia Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Rozwój tego czołgu średniego (oznaczenie robocze 20/25TP) rozpoczęto w Polsce w styczniu 1937 roku. Komitet do Spraw Uzbrojenia i Sprzętu Ministerstwa Spraw Wojskowych (KSUS) zaproponował dwie wersje tego pojazdu. Druga z nich miała pancerz o grubości 50 mm i ulepszoną jednostkę napędową. Istniał tylko na papierze. | |
25TP KSUST II polska Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Ekranowanie T-34 było jednym ze sposobów na poprawienie jakości pancerza czołgów serii T-34. Ten wariant ekranowania został opracowany przez inżynierów 48. Instytutu Badawczego i Fabryki nr 112 pod kierownictwem I. Burcewa. W testach polowych ekranowane burty były w stanie wytrzymać ogień dział przeciwczołgowych kalibru od 37 do 50 mm, ale były przebijane pociskami przeciwpancernymi kal. 88 i 75 mm. Wszystkie wyprodukowane prototypy wysłano na front, gdzie zostały stracone w boju. | |
T-34 shielded zsrr Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Czołg T-28 został opracowany przez Eksperymentalne Biuro Projektowe Maszyn fabryki im. Woroszyłowa. Pojazd wszedł do służby 11 sierpnia 1933r. W sumie między 1933 a 1940 rokiem w fabryce im. Kirowa powstały 503 sztuki. W okresie masowej produkcji T-28 przeszedł wiele zmian projektowych i modyfikacji. Pojazdy wykorzystywano w wojnie z Finlandią w zimie 1939-40 oraz na początku 2 w.św. | |
T-28 zsrr Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Prace konstrukcyjne trwały w latach 1936-1938. W sumie do sierpnia 1943 r. wyprodukowano 2987 egzemplarzy. To jedyny czołg brytyjski, wykorzystywany przez całą II wojnę światową. | |
Matilda anglia Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Ta wersja Pz IV była rozwijana w październiku 1939 roku. Pojazd miał wzmocniony pancerz i ulepszoną zewnętrzną osłonę działa. Czołg był produkowany masowo do maja 1940 roku. Wyprodukowano łącznie 229 pojazdów. | |
Pz.Kpfw. IV Ausf. D niemcy Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Kolejna modyfikacja czołgu D1. Opracowano ją w roku 1934 w zakładach Renault. W latach 1936-1940 wyprodukowano w sumie 100 takich pojazdów. Maszyny kolejnej serii oznaczono jako D2bis. | |
D2 francja Czołgi średnie 3 |
Krótki opis: Brytyjski czołg średni zwany także "szesnasto-tonowcem" Vickersa. W latach od 1926 do 1931 wyprodukowano trzy prototypy. Według niektórych źródeł, kolejne trzy czołgi wyprodukowano w 1933 roku, użytkowano je do roku 1938, ale nigdy nie wzięły udziału w walce. | |
Vickers Medium Mk. III anglia Czołgi średnie 3 |
Krótki opis: Rozwijany w 1934 roku przez biuro czołgów w dziale ekonomicznym Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego. Projekt miał na celu zastąpienie T-28. Działający prototyp zbudowano w 1935 roku w Leningradzie, w Eksperymentalnej Fabryce Kirowa (Fabryka Nr 185), pod kierownictwem inżyniera W. N. Cejna. Pojazd był dostarczony z napędem kołowym i gąsienicowym. Wszedł do służby w lutym 1936 roku, a jego produkcję rozpoczęto w leningradzkiej Fabryce Kirowa. Wyprodukowano tylko kilka pojazdów, zanim zrezygnowano z dalszej produkcji ze względu na skomplikowaną konstrukcję i niesolidne podwozie. | |
T-29 zsrr Czołgi średnie 3 |
Krótki opis: Brytyjski czołg średni stworzony w oparciu o czołg Vickers Medium Mark I, wytwarzany w latach 1924-1925 w zakładach Vickers. Produkcja seryjna nowego pojazdu trwała od roku 1925 do 1934, powstało około 100 czołgów tego typu. | |
Vickers Medium Mk. II anglia Czołgi średnie 2 |
Krótki opis: Opracowany w 1929r. Pierwszy czołg japoński z silnikiem Diesla, służył jako główny czołg sił zbrojnych w początku lat 30 XX wieku. W momencie rozpoczęcia 2 w. św. rozwiązania techniczne w pojeździe były już przestarzałe, lecz mimo to był szeroko wykorzystyway do końca wojny. Pojazdy tego typu po raz ostatni wykorzystano w walce w 1944 roku na Filipinach. | |
Type 89 I-Go/Chi-Ro japonia Czołgi średnie 2 |
Krótki opis: Pierwszy czołg brytyjski z działem zamontowanym w ruchomej wieży. Prace rozpoczęto w roku 1922 w zakładach Vickers. W latach 1923-1925 wyprodukowano kilkadziesiąt egzemplarzy. Czołg użytkowano w latach 1924-1938. | |
Vickers Medium Mk. I anglia Czołgi średnie 1 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto na wiosnę 1945 roku. Prototypy były testowane w 1946 i 1947 roku. Wóz przeszedł pomyślnie serię testów, ale nie został skierowany do seryjnej produkcji. | |
IS-7 zsrr Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: W czerwcu 1943 roku Adlerwerke otrzymało polecenie opracowania czołgu E 100, jednakże w 1944 rozwój czołgów ciężkich został wstrzymany. Do końca wojny ukończono tylko nadwozie, przechwycone później przez British Army. | |
E 100 niemcy Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Opracowany od roku 1951 przez DEFA, państwowe biuro konstrukcji broni. Do roku 1958 AMX50B otrzymał szereg usprawnień, wliczając odlewany kadłub o niskim profilu, oraz zawieszenie oparte na drążkach skrętnych. Na pojeździe zamontowano także nową wieżę oscylacyjną ze 120-mm działem. Mimo faktu, że silnik Maybacha posiadał moc tylko 1000 koni mechanicznych, specjaliści z niemieckiej firmy Gruppe M szukali rozwiązania, które pozwoliłoby pojazdowi osiągnąć prędkość do 65 km/godz. Zbudowano tylko jeden kompletny prototyp tego wariantu. | |
AMX 50 B francja Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Opracowany w latach 1956-58 w leningradzkiej Fabryce Kirowa pod kierownictwem Josepha Kotina. Dwa prototypy wyprodukowano i przetestowano w okresie 1959–60. Kadłub i wieżę wyprodukowano, by zbadać ich odporność na ostrzał. Prace wstrzymano w lecie 1960 z powodu niezadawalających postępów przy niektórych systemach i komponentach. Dodatkowo, pojazd nie miał żadnej przewagi nad czołgiem ciężkim Object 770. | |
Object 277 zsrr Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Wariant czołgu Conqueror z dodatkową osłoną pancerza. Produkowany w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych i używany w testach kierowanych rakiet przeciwpancernych Dart i Malkara. W czasie tych testów, czołg odgrywał rolę czołgu ciężkiego, który mógłby się potencjalnie pojawić w przyszłości. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
Super Conqueror anglia Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego rozwijany w 1956 roku przez Ryszarda Lewandowskiego, który był słuchaczem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. Czołg miał ważyć 60 ton i mieć pancerz o grubości 200mm. Prace przerwano na etapie projektowym. | |
60TP Lewandowskiego polska Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Type 5, znany również jako Type 2605, był jednym z wariantów superciężkiego czołgu O-I, opracowanego w czasie 2 w.św. Pojazd zaprojektowano do przełamywania ufortyfikowanych linii obronnych oraz do obrony wybrzeża. | |
Type 5 Heavy japonia Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Pojazd był projektowany od czerwca 1942 do lipca 1944 roku. Stworzono tylko 2 prototypy i zaledwie jeden z nich dysponował uzbrojoną wieżą. | |
Maus niemcy Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Propozycja czołgu ciężkiego oparta na konstrukcji wozu Conqueror Mk. II. W przeciwieństwie do wersji seryjnej, ta modyfikacja miała przedział bojowy w tylnej części kadłuba. Nie wyprodukowano żadnego prototypu. | |
FV215b anglia Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1949 roku. Pojazd wszedł do służby jako T-10 w 1953 roku. Dalszy rozwój zaowocował kilkoma usprawnieniami pojazdu, a najliczniej produkowaną wersją był T-10M. Wyprodukowano około 2500 sztuk tego pojazdu. | |
T-10 zsrr Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Prototyp czołgu AMX 50. Opracowany we wczesnych latach pięćdziesiątych pod wpływem radzieckiego IS-3 i T-10. Posiadał rozbudowane opancerzenie i 120mm działo w wieży oscylacyjnej. | |
AMX 50 120 francja Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: W 1945 roku E 75 był projektowany by zastąpić Tygrysa II jako podstawowy czołg ciężki Panzerwaffe. Istniał jedynie na papierze. | |
E 75 niemcy Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Czołg ten, opracowany w latach 1949-1952, miał stanowić przeciwwagę dla nowych radzieckich czołgów ciężkich. W sumie w latach 1955-1959 wyprodukowano 185 maszyn tego typu. | |
Conqueror anglia Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Type 4, znany również jako Type 2604, był jednym z wariantów superciężkiego czołgu O-I, opracowanego w czasie 2 w.św. Pojazd zaprojektowano do przełamywania ufortyfikowanych linii obronnych oraz do obrony wybrzeża. | |
Type 4 Heavy japonia Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Dwa prototypy zostały zaprojektowane przez Ferdynanda Porsche. Jeden z nich posiadał wieżę umieszczoną z przodu pojazdu, drugi - z tyłu. Nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
VK 45.02 (P) Ausf. B niemcy Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Masową produkcję pojazdu rozpoczęto w maju 1945 roku. 7 września 1945 roku pojazdy tego typu wzięły udział w paradzie zwycięstwa w Berlinie. Do końca roku 1946 wyprodukowano 1170 pojazdów po czym produkcję przerwano. Od roku 1948 do końca lat 50. pojazdy tego typu wielokrotnie modernizowano. | |
IS-3 zsrr Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Ciężki czołg AMX 50 100 był kojenym stadium projektu M4. Pierwszy prototyp zbudowano w 1949r. 55 tonowy pojazd posiadał działo 100mm w osadzone w wieży oscylacyjnej. Prototyp testowano zarówno z silnikiem benzynowym jak i Diesla w latach 1950-52. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji ani do służby. | |
AMX 50 100 francja Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Najciężęj opancerzony czołg wyposażony w najpotężniejsze działo przeciwpancerne. Do minusów konstrukcji należy zaliczyć przeciążone zawieszenie i układ przeniesienia napędu, jak również nadmierną masę. W starciu na dystans, Tiger II posiadał przewagę nad każdym innym pojazdem zarówno w ochronie pancerza jak i w sile działa. Mimo to, ze względu na nadmierną masę pojazdu, relatywnie niską wytrzymałość silnika i układu napędowego oraz małą liczbę zbudowanych pojazdów, Tiger II nie wywarł znacznego wpływu na losy wojny. | |
Tiger II niemcy Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: O-Ho to kolejne stadium rozwoju pomysłu na superciężki czołg o ulepszonym pancerzu. Pojazd posiadał skuteczny zestaw dział, pozwalający na jednoczesne prowadzenie ognia na wszystkie strony. Projekt wstrzymano ze względu na koniec wojny. Nie ukończono żadnego prototypu a czołg nigdy nie pojawił się w boju. | |
O-Ho japonia Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem wsparcia piechoty rozpoczęły się w roku 1944. Pierwszy prototyp był gotowy do prób w 1952 r. W sumie wyprodukowano 21 czołgów, ale żaden z nich nie wszedł do służby. Część z tych pojazdów przebudowano później do standardu czołgu ciężkiego Conqueror. | |
Caernarvon anglia Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęto w kwietniu 1942 roku. Firma Krupp otrzymała zlecenie na konstrukcję wież. Jednakże prototyp nigdy nie został wyprodukowany. Wieże zamontowano na pierwszych egzemplarzach czołgu Tiger II. | |
VK 45.02 (P) Ausf. A niemcy Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Projekt N. L. Duchowa opracowany w kwietniu 1941 roku. Prototyp miał zostać skonstruowany w listopadzie tego samego roku, ale wybuch konfliktu sowiecko-niemieckiego przerwał prace. | |
KV-4 zsrr Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Szkic projektowy przygotowany podczas rozwoju ciężkiego czołgu IS-6. Szkic ukończono do końca 1944 roku. Później prace nad IS-6 przerwano i zaniechano dalszego rozwoju tego projektu. Pojazd nigdy nie wszedł do służby. | |
Object 252U Defender zsrr Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Proponowany plan czołgu ciężkiego, który miał być rozwijany w 1940 roku. Po rozpoczęciu II Wojny Światowej prace przerwano na etapie projektu. | |
53TP Markowskiego polska Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Wersja Maus z 4 czerwca 1942r. 120-tonowy przodek superciężkiego czołgu istniał tylko w planach i nigdy nie wszedł do służby. Był tylko fazą przejściową w pracach nad Maus. | |
VK 100.01 (P) niemcy Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Wersję Black Prince opracowano w latach 1943-1945 w oparciu o czołg typu Churchill. Posiadał on przedłużony kadłub umożliwiający montaż wieży z zainstalowaną armatą siedemnastofuntową. W sumie od roku 1944 do 1945 wyprodukowano sześć prototypów tego pojazdu. Kilka maszyn przeszło próby, ale nigdy nie wzięły udziału w walce. | |
Black Prince anglia Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem rozpoczęto w roku 1945. W pojeździe wykorzystano kilka pomysłów z czołgu Pz.Kpfw. VI Ausf. B Tiger II. Zaistniał tylko w projektach. Później, AMX M4 (1945) stał się prototypem dla AMX 50 100. | |
AMX M4 mle. 45 francja Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Opracowanie konstrukcji czołgu Tiger I rozpoczęto w firmie Henschel w roku 1937. Masowa produkcja ruszyła w 1942 - łącznie wyprodukowano 1354 egzemplarze. Pierwszy raz użyto bojowo tego czołgu pod Leningradem - wozy tego typu jednakże spotkać można było na froncie od Tunezji po Kursk. Mimo przerwania produkcji w lecie 1944 roku, Tiger I używany był w walce do końca wojny. | |
Tiger I niemcy Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: 26 maja 1941 r. Adolf Hitler zlecił Ferdynandowi Porsche i firmie Henschel opracowanie prototypu nowego czołgu. Prototypy pokazano Führerowi 20 kwietnia 1942 roku. Rozpoczęto produkcję, ale przerwano ją ze względu na złożoność systemów napędowych i kierowniczych czołgu, oraz brak potrzebnej miedzi. Później 90 wyprodukowanych kadłubów zaadaptowano na niszczyciele czołgów Ferdinand. | |
Tiger (P) niemcy Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Ten pojazd, zaprojektowany na bazie czołgu ciężkiego KV, początkowo niewiele różnił się od modelu produkowanego seryjnie. Testy polowe przeszedł w styczniu i lutym 1941 roku. Ostatecznie w projekcie dokonano kilku istotnych zmian, znacznie zwiększając osiągi bojowe tego pojazdu. Do 22 lipca 1941 roku ukończono rozwój podwozia i silnika. Według niektórych źródeł jesienią 1941 roku pojazd wyposażono w seryjną wieżę KV i wysłano na front. | |
KV-3 zsrr Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Kolejny etap rozwoju O-I o ulepszonym dziale przeciwczołgowym. Plan dowództwa zakładał ulepszenie wcześniejszych modeli i osiągnięcie lepszych parametrów pancerza. Zaistniał tylko w planach. Nie ukończono żadnego prototypu i pojazd nie wszedł do służby. | |
O-Ni japonia Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Czołg ciężki IS-1 (IS-85) był gruntowną modernizacją czołgu KV-1. Był wyposażony w działo D-5T kalibru 85 mm. IS-1 wszedł do produkcji seryjnej w październiku 1943 r., ale przerwano ją na początku 1944 r., ponieważ w grudniu 1943 r. rozpozczęła się produkcja seryjna czołgu IS-2 (IS-122). Łącznie wyprodukowano 107 pojazdów tego typu. | |
IS zsrr Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Sowieckie czołgi IS-2 eksportowano do Chin na początku lat pięćdziesiątych zeszłego wieku, a używano ich podczas wojny w Korei w latach 1950-1953. Według amerykańskich danych wywiadowczych, co najmniej cztery chińskie kompanie pancerne stacjonujące w Korei dysponowały tymi maszynami, po pięć sztuk w każdej z nich. IS-2 pozostawał w linii do końca lat 50. Jego produkcja została przerwana z powodu braku części i uruchomienia projektu Type 59. Chiny podarowały niektóre z czołgów IS-2 Wietnamowi, gdzie wzięły udział w końcowej fazie pierwszej wojny indochińskiej w latach 1946-1954. | |
IS-2 chiny Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu KV-1S. W odróżnieniu do poprzednika KV-85 był lepiej uzbrojony. Pojazd został zaprojektowany wiosną 1943 roku w zakładach Czelabińsk Kirów. Po raz pierwszy wykorzystano go już 8 sierpnia. Czołg był produkowany do września, a łącznie wyprodukowano 148 pojazdów. KV-85 został wykorzystany przez kluczowe dla losów wojny pułki pancerne Armi Czerwonej. | |
KV-85 zsrr Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Zaprojektowany przez biuro projektowe Atelier de Construction de Rueil podczas Drugiej Wojny Światowej. Pojazd bazował na przestarzałym nadwoziu B1 Bis i posiadał nowe i mocne działo. Czołg uważano za nieudany w porównaniu z podobnymi czołgami zagranicznymi. Wyprodukowano ogółem 60 pojazdów. | |
ARL 44 francja Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Modyfikacja A22 ze wzmocnionym pancerzem. Pierwsze pojazdy tego typu wyprodukowano tuż przed lądowaniem Aliantów w Normandii. Na tym modelu oparto też czołg z miotaczem ognia, któremu nadano przydomek Crocodile. | |
Churchill VII anglia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: T-150 był kolejnym etapem rozwoju modelu KV-1. Pojazd ważył 50 ton. T-150 trafił do testów w pierwszej połowie 1941 roku, a jego prototyp wziął udział w starciach pod Leningradem. Stał się on później bazą dla zmodyfikowanej wersji czołgu KV-1 ze wzmocnionym pancerzem. | |
T-150 zsrr Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Stworzony z myślą o wojnie okopowej. Początkowo uzbrojenie tego pojazdu miało znajdować się w przedniej części kadłuba i w bocznych sponsonach. Jednak później zrezygnowano ze sponsonów i postanowiono zainstalować wieżę. Do roku 1943, kiedy zakończono prace nad TOG 2* i przygotowano go do prób, stał się konstrukcją bardzo przestarzałą. Pojazd nigdy nie wszedł do służby. | |
TOG II* anglia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się po bitwach nad Chałchin-Goł w 1939r. Pojazd zaprojektowano jako zwrotną jednostkę ogniową o niespotykanych w tym czasie rozmiarach – sam kadłub ważył 100 ton. Wybudowano tylko jeden prototyp ze stali konstrukcyjnej i bez wieży. Próby wstrzymano ze względu na zawodny silnik; pod koniec 1944r. prototyp zezłomowano. W planach czołg miano wyposażyć w 15cm haubicę. | |
O-I japonia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu został zaproponowany przez inżynierów firmy Baudet-Donon-Rousell w czerwcu 1938 roku. Do dalszych prac jednak nie doszło. | |
BDR G1 B francja Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prototyp A22 powstał jesienią 1940 roku w firmie Vauxhall Motors. Pojazd ten wszedł do produkcji seryjnej latem 1941 r. Wczesne modyfikacje nie posiadały błotników gąsienic, miały inny wentylator i trzycalową haubicę zainstalowaną w kadłubie. W sumie wyprodukowano 300 czołgów typu Churchill I. | |
Churchill I anglia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęły się pod koniec 1938 roku. W sierpniu 1939 roku powstał pierwszy prototyp. Maszyna po raz pierwszy sprawdziła się w boju w grudniu 1939 roku, na Linii Mannerheima. Pojazd produkowano seryjnie od marca 1940 roku do sierpnia 1942 roku, w sumie powstało 2769 sztuk. | |
KV-1 zsrr Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Pod koniec 1942 roku uzbrojenie czołgu Churchill uznano za niewystarczające. Nowe czołgi: A31, A32 i A33 zaprojektowano jako czołgi piechoty. A33 powstał w English Electric Company. Firma LMS brała udział w pracach nad zawieszeniem nowego pojazdu. Wyprodukowano dwa, znacznie różniące się od siebie egzemplarze. A33 miał wejść do produkcji, ale w 1943 r. cofnięto decyzję o zaprzestaniu masowej produkcji maszyn klasy Churchill, przez co nie złożono zamówienia na A33. | |
Excelsior anglia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Rozwój KV-220 na bazie czołgu ciężkiego KV rozpoczęto latem 1940 roku. Prototyp zbudowano 5 grudnia. W przeciwieństwie do innych modyfikacji KV, czołg miał wydłużony kadłub, dodatkowy wałek wspierający, wzmocniony pancerz (100 mm) i nową wieżę z działem 85 mm F-30. Jesienią 1941 roku przerwano produkcję KV-1. Pojazd otrzymał seryjnie produkowaną wieżę KV i został wysłany na front. | |
KV-220-2 zsrr Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Kolejna modyfikacja ciężkiego czołgu typu KV-1 zaprojektowana latem 1942 roku. Pojazd został włączony do Armii Czerwonej 20 sierpnia. W porównaniu do poprzedników KV-1S posiadał pewne cechy, które pozwoliły na redukcję wagi czołgu do 42,3 tony. Ponadto, przewyższał ich pod względem prędkości maksymalnej, zwrotności i wytrzymałości. Na jego wyposażeniu pozostało jednak działo ZIS-5 kal. 76 mm. W połączeniu z ograniczonym i mało wydajnym opancerzeniem, pojazd właściwie dorównywał T-34 na polu bitwy. Wyprodukowano łącznie 1083 egzemplarzy tego pojazdu. Czołg ten był często wykorzystywany na każdym froncie II Wojny Światowej. | |
KV-1S zsrr Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się z inicjatywy pułkownika Iwakuro z japońskiego Ministerstwa Armii. Projekt wykonała firma Mitsubishi, dlatego pojazd był również rozpoznawalny pod nazwą Mi-To. W armii pojazd slużył pod nazwą O-I. Szczegóły projektowe pozostają w znacznej części nieznane. | |
O-I Experimental japonia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prace rozpoczęto w roku 1921. Pojazd wszedł do służby w 1934 roku. W fabrykach Renault, FCM, Schneider, FAHM i AMX wyprodukowano łącznie 403 czołgi. Pojazd wielokrotnie ulepszano. Pomimo przestarzałej konfiguracji, w bitwach przeciwko Niemcom w maju i czerwcu 1940 roku zyskał on sobie reputację niepokonanego pojazdu z mocnym pancerzem. | |
B1 francja Czołgi ciężkie 4 |
Krótki opis: E 100 powstawał jako kadłub do działa samobieżnego, działa przeciwlotniczego oraz niszczyciela czołgów. Jego produkcja nie została nigdy rozpoczęta. | |
Jagdpanzer E 100 niemcy Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Latem 1942 roku Waffenamt (Agencja Zbrojeniowa Armii Niemieckiej) zawarła z firmami Krupp i Rheinmetall umowę na opracowanie niszczyciela czołgów na podwoziu czołgu Panther. Planowano w nim zamontować 128-milimetrowe działo K 43 lub 150-milimetrową haubicę sFH 43. Projekty oznaczone jako Grille 12 i Grille 15 odznaczały się tylnym umieszczeniem przedziału bojowego i różniły się tylko typem systemu artylerii. Później Grille 15 otrzymał działo 150 mm o długości 63 kalibrów, które mogło przebić 200 mm pancerza z odległości 4000 metrów. Jednakże prace projektowe przebiegały powoli i Grille 15 pozostał tylko na papierze. | |
Grille 15 niemcy Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Rozwijany od 1969 do 1971 roku jako modernizacja Strv 103. W przeciwieństwie do poprzedniej wersji, Strv 103A, Strv 103B był wyposażony w mocniejszy silnik z turbiną gazową, laserowy dalmierz i urządzenia podczerwieni. Pojazd pozwalał również na zamontowanie dodatkowego wyposażenia zmieniającego go w amfibię. W 1970 roku do służby weszło 220 pojazdów. W tym samym czasie pojazdy wcześniejszych wersji przekształcono na Strv 103B, co do 1971 roku dało łącznie 290 pojazdów. | |
Strv 103B szwecja Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Projekt tego niszczyciela czołgów rozpoczęto na początku lat pięćdziesiątych na bazie czołgu Centurion Mk3. Pojazd początkowo wyposażono w zmechanizowany podajnik amunicji, który jednak nie mieścił się w wieży i został później usunięty. Wyprodukowano jeden prototyp i poddano go testom, ale projekt nigdy nie wszedł do masowej produkcji. | |
FV4005 Stage II anglia Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Plany ciężkiego działa samobieżnego opartego na pojeździe Mk.II Conqueror ze 183 mm działem i umieszczonymi z tyłu obrotową wieżą i przedziałem bojowym. Pojazd był zaprojektowany do zwalczania radzieckich czołgów ciężkich z dużej odległości (do 1829 metrów) i powinien był przetrwać ogień przeciwnika z dział122 mm z odległości do 500 metrów. Po powstaniu 193 mm rakiet przeciwczołgowych Malkara, które były tańszą i efektywniejszą alternatywą do zwalczania czołgów serii IS, ten pojazd stracił na znaczeniu. Projekt został anulowany wkrótce po powstaniu makiety. | |
FV215b (183) anglia Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgów AMX 50 Foch z działem 120 mm zakładał montaż automatycznego systemu ładowania. Niemniej jednak po pracach nad MAX 50 120 o tym samym uzbrojeniu projekt został uznany za potencjalnie nieefektywny. Pozostał wyłącznie w planach. | |
AMX 50 Foch B francja Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Projekt wyposażenia podwozia czołgu E 100 w działo przeciwlotnicze o dużym kalibrze. Pojazd miał mieć na wyposażeniu działa kal. 128 lub 150 mm wraz z systemem automatycznego ładowania, jednak projekt nigdy nie doczekał się realizacji. | |
Waffenträger auf E 100 niemcy Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Prace projektowe zostały rozpoczęte w leningradzkich Zakładach im. Kirowa w roku 1952 pod nadzorem Józefa Kotina. Pojazd został opracowany na podstawie ciężkiego czołgu T-10. Prototyp zbudowano w roku 1956. Pojazd przeszedł cykl prób technicznych, ale nie skierowano go do produkcji seryjnej. | |
Object 268 zsrr Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany. | |
T110E4 usa Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Object 730 Version 4 miał być kolejnym projektem działa samobieżnego zbudowanego na bazie czołgu T-10 (Object 730) do 18 grudnia 1952 roku. W tym samym czasie projekt koncepcyjny był oznaczony jako Object 268. Projekt pozwalał na zamontowanie działa w zamkniętej stacjonarnej kabinie umieszczonej z tyłu kadłuba. Projekt przerwano, bo była w nim potrzebna skomplikowana modyfikacja kadłuba Object 730. | |
Object 268 Version 4 zsrr Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany. | |
T110E3 usa Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgu zbudowany na podwoziu Conqueror został opracowany w późnych latach 40. Zaistniał wyłącznie w planach. | |
FV217 Badger anglia Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Eksperymentalny czołg ciężki. Ten pojazd był wczesną wersją T29 z ulepszonym uzbrojeniem. W latach 1945-1947 wyprodukowano dwa prototypy, które przeszły próby na poligonie w Aberdeen w 1948 roku. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby. | |
T30 usa Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Opracowany od 1942 do 44 roku, ten ciężki niszczyciel czołgów na kadłubie ciężkiego czołgu Tiger II stał się najcięższym pojazdem w produkcji masowej wszechczasów. Według różnych źródeł, wyprodukowano 70-79 tych niszczycieli w latach 1944-45. Służyły w 653 i 512 batalionie Heavy Panzerjäger. | |
Jagdtiger niemcy Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Rozwinięty w 1945 roku na bazie pojazdów IS-2 i IS-3 pod kierownictwem Józefa Kotina. Jedną z charakterystycznych cech były zrównoważone kąty nachylenia płyt pancerza. Pozytywnie przeszedł testy, ale nigdy nie wszedł do służby. | |
Object 704 zsrr Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto w 1943 roku. Planowano wyprodukować 25 pojazdów w ciągu roku, lecz zostało wyprodukowano tylko 2 pojazdy testowe. Nie był produkowany seryjnie. Nie brał udziału w walkach. | |
T95 usa Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony w 1944 na bazie czołgu PzIV. Prace nad nim przerwano na rzecz podobnego projektu opartego o model Krupp Waffentrager 12.8 cm PaK 44 pochodzenia czeskiego. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze. | |
Waffenträger auf Pz. IV niemcy Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Prototyp niszczyciela czołgów został zbudowany na bazie średniego czołgu Centurion. Zbudowany do walki przeciw ciężkim czołgom z tego okresu, włączając w to IS-3. | |
FV4004 Conway anglia Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Kontrakt na produkcję pojazdu bez wieży podpisano z firmą Bofors w 1960 roku. Wyprodukowano łącznie 10 pojazdów „serii zero”. Pojazdy te różniły się od seryjnie produkowanych Strv 103 słabszym pancerzem i silnikiem, jak również pokrywą luku dowódcy. W 1964 roku pojazdy te wykorzystano jako podstawę do produkcji Strv 103A. | |
Strv 103-0 szwecja Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem szturmowym rozpoczęły się w Wielkiej Brytanii w roku 1942. Projekt ukończono w lutym 1944 roku, a złożone zamówienie opiewało na 25 maszyn. Jednak do jesieni roku 1947 wyprodukowano zaledwie pięć egzemplarzy. | |
Tortoise anglia Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Od późnych lat 40. do początku lat 50. XX wieku Francja prowadziła prace nad ciężkimi niszczycielami czołgów. Projekt wzorowano na niemieckich niszczycielach czołgów z okresu II WŚ. Pojazd miał posiadać działo 120 mm. Co najmniej jeden prototyp został zbudowany i wziął udział w paradzie wojskowej 14 lipca 1950 r. w Paryżu. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
AMX 50 Foch francja Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: W roku 1945 wzrosło zapotrzebowanie na maszyny typu Jagdtiger, a zaopatrzenie w pasujące działa okazało się niewystarczające. W efekcie, ok. 20 pojazdów zostało wyposażonych w działa 8,8 cm PaK 43 L/71. | |
8,8 cm Pak 43 Jagdtiger niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Zaprojektowany przez firmę Rheinmetall-Borsig jako specjalny pojazd do przewożenia artylerii, który oprócz tej funkcji był również zdolny do ostrzału z poziomu podwozia. Jego twórcy wykorzystali zawieszenie niszczyciela czołgów typu Hetzer. Projekt trwał od końca 1942 do połowy 1944 roku, jednak przerwano go na rzecz projektu Ardelt ze względu na skomplikowaną budowę, wysokie koszty i bardzo dużą wagę tego modelu. | |
Rhm.-Borsig Waffenträger niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Wariant niszczyciela czołgów opartego na czołgu średnim Type 59 (oznaczenie fabryczne WZ-120), który wszedł do służby w 1959 roku. Istniał tylko na papierze. | |
WZ-120-1G FT chiny Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: SU-130PM jest projektem niszczyciela czołgów z otwartą kabiną opartego na SU-100PM. W przeciwieństwie do swojego poprzednika, ta modyfikacja miała potężniejsze działo 130 mm, które wymagało wprowadzenia konkretnych zmian w projekcie pojazdu. | |
SU-130PM zsrr Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Czołg szturmowy przystosowany do przedzierania się przez ufortyfikowane pozycje. Projekt był gotowy jesienią 1943 roku, ale nie zbudowano żadnego prototypu. Jednak sam pomysł stał się punktem wyjścia dla projektu ciężkiego czołgu szturmowego A39 Tortoise. | |
AT 15 anglia Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Powstał na podwoziu czołgu IS jako następca SU-152 po zakończeniu produkcji KV-1s. Od listopada 1943 do września 1945 roku wyprodukowano 4635 pojazdów. | |
ISU-152 zsrr Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Pojazd stworzony na podwoziu "Tygrysa" konstrukcji Ferdynanda Porsche. Łącznie w kwietniu i maju 1943 r. wyprodukowano 90 pojazdów, które po raz pierwszy zostały użyte podczas bitwy na Łuku Kurskim (operacja "Cytadela"). | |
Ferdinand niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Wczesny prototyp czołgu ciężkiego zaprojektowany do szturmowania fortyfikacji niemieckiej Linii Zygfryda. Istniał tylko jako projekt przygotowany w ramach programu rozwoju pojazdów ciężkich zapoczątkowanego we wrześniu 1943 r. | |
T28 Prototype usa Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: W 1944 roku biuro projektowe Uralmaszu opracowało wersję SU-101 z działem D-10S oraz SU-102 z działem D-25S. Oba pojazdy oznaczono jako Uralmasz-1. Pojazdy nie były produkowane seryjnie i nie weszły do służby liniowej. | |
SU-101 zsrr Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Rozwijany we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku przez grupę badawczą UDES oraz firmy Bofors i Hägglunds. W 1972 roku projekt został dostarczony przez firmę Bofors. Później zdecydowano się powrócić do koncepcji z obrotową wieżą i prace kontynuowano w ramach projektu UDES 14. Projekt firmy Bofors pozostał tylko na papierze. | |
UDES 03 szwecja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: W marcu 1944, armia amerykańska zamówiła pięć prototypów ciężkich pojazdów oznaczonych jako T28. Tak powstało działo samobieżne T95. | |
T28 usa Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu Cromwell. Nowa wieża i dwudziestofuntowe działo kalibru 83.4mm czyniły z tego czołgu silnego przeciwnika. Według różnych źródeł, między 200 a 442 czołgów Cromwell rozbudowano do nowych standardów Charioteer. | |
Charioteer anglia Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Szkicowy projekt ciężkiego niszczyciela czołgów rozwijany w latach 1947–1948 pod wpływem pojazdu Jagdpanther. Jako główne uzbrojenie, pojazd miał posiadać działo 120 mm. Cechą szczególną pojazdu były trzy 20 mm karabiny maszynowe MG 151/20 montowane na szczycie przedziału bojowego i na tyle. Istniał tylko na papierze. | |
AMX AC mle. 48 francja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Prace nad zaawansowanym technicznie czołgiem dla armii szwedzkiej były prowadzone przez Svena Berge. Pierwsze szkice wyjątkowego pojazdu powstały w 1956. Do roku 1961 projekt nowego pojazdu był skończony i wybudowano drewnianą makietę. Następnie powstał pierwszy prototyp Strv S1, wykorzystywany do testów nowego rodzaju zawieszenia, pozwalającego na celowanie w pionie działem umieszczonym na sztywno w kadłubie. Do końca 1962 powstał prototyp Strv S2. Oba prototypy stały się podstawą masowo produkowanego czołgu Strv 103. | |
Strv S1 szwecja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: | |
niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: W czerwcu 1954 roku na konferencji w Detroit zaprezentowano sześć proponowanych projektów ulepszonych czołgów ciężkich i niszczycieli czołgów. Jednym z tych projektów był TS-5 przewidziany jako niszczyciel czołgów o zamkniętej stacjonarnej kabinie. Zbudowano pojazd-makietę, ale dalszych prac zaniechano. | |
TS-5 usa Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Canon d'assaut de 105 jest projektem pojazdu bojowego stworzonym przez firmę AMX w 1958 roku. Zgodnie z zapisami archiwalnymi, ten niszczyciel czołgów miał na celu połączenie wysokiej manewrowości i mobilności z grubym pancerzem (do 100 mm w obszarze przednim) i mocnym 105-mm działem. Później rozwój przerwano. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
AMX Canon d'assaut 105 francja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Działo samobieżne M56 miało w zamierzeniu wspierać oddziały spadochronowe jako lekki niszczyciel czołgów, który można przewozić samolotem transportowym, zrzucić na spadochronie lub dostarczyć szybowcem. Pojazd był produkowany masowo w latach od 1953 do 1959, ale nie zyskał popularności i wkrótce został zastąpiony przez lekki czołg Sheridan. Scorpion był czasem używany jako wsparcie artyleryjskie w Wietnamie. | |
M56 Scorpion usa Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Projekt pojazdu firmy Bofors. Rozwijany w latach 1965-1966 jako część konkursu rozpisanego w ramach poszukiwania czołgu lekkiego przez Szwedzkie Ministerstwo Obrony. Ten lekko opancerzony pojazd miał na celu połączenie wysokiej prędkości, manewrowości i mocnego działa, co zapewniłoby mu na polu bitwy skuteczność przeciwko nowoczesnym czołgom i oddziałom wsparcia. Projekt był gotowy w styczniu 1966 roku. Zaplanowano wtedy dalsze prace, ale nie zbudowano prototypu. | |
Ikv 90 Typ B szwecja Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Rozwój niszczyciela czołgów na bazie czołgu ciężkiego KV-1S rozpoczęto 4 stycznia 1943 roku. Pojazd otrzymał oznaczenie KV-14 (Object 236). Prototyp przeszedł testy polowe na początku lutego 1943 roku i wszedł do służby 14 lutego 1943 roku. W kwietniu KV-14 przemianowano na SU-152. Do grudnia 1943 roku wyprodukowano 670 pojazdów. Dzięki skuteczności w zwalczaniu niemieckich czołgów Tiger I oraz Panther, SU-152 został przez wojsko ochrzczony "Myśliwym". | |
SU-152 zsrr Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów na bazie T23. Prace nad projektem rozpoczęto w 1943 roku, ale przerwano je ponieważ T23 nie wszedł w końcu do służby. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze. | |
T25/2 usa Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Opracowany w Zakładach Przemysłu Ciężkiego na Uralu na bazie maszyny T-34-85. Przedział silnika był umieszczony w przedniej części kadłuba, a przedział bojowy w tylnej, co zapewniało dodatkową ochronę załodze i znacznie zmniejszało grubość pancerza spodniego. Chociaż SU-100M1 nigdy nie był produkowany, był etapem pośrednim pojazdów SU-100 i SU-101, które rzeczywiście zaistniały. | |
SU-100M1 zsrr Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Eksperymentalny model niszczyciela czołgów. Zaprojektowany w oparciu o rozszerzone podwozie czołgu VK 30.01 (H). Pojazd ten był wyposażony w prototypowe przeciwpancerne działo 128-mm. Wyprodukowano tylko dwa pojazdy. Walczyły one na Froncie Południowym od lata do jesieni 1942 roku. Próby wykazały szereg problemów i pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
Sturer Emil niemcy Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Stworzony w 1942 roku, powstał na bazie rozszerzonego podwozia Cromwella. Niezaprzeczalną zaletą tego pojazdu było jego siedemnastofuntowe działo, będące najsilniejszym brytyjskim działem w owym czasie. Pozwalało ono temu niszczycielowi czołgów skutecznie razić wroga na odległość do 1000 metrów. Problemem był dość wysoki profil i przeciążone podwozie. Zbudowano około 200 sztuk. | |
Challenger anglia Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Planowana jako szturmowy czołg przełamujący, maszyna ta opuściła deski kreślarskie 10 czerwca 1943 roku. Nie powstał ani jeden kompletny prototyp, ale niektóre części i komponenty AT7 znalazły zastosowanie w pojeździe A39 Tortoise. | |
AT 7 anglia Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem przełamującym rozpoczęły się we wrześniu 1943 roku. W planie było wykorzystanie w nim pewnych części modelu M6, jak również elektromechanicznej skrzyni biegów i 100 mm działa z T5 montowanego w wieży o ograniczonym zakresie obrotu i 203 mm pancerzu. Pojazd miał w zamierzeniu szturmować niemieckie fortyfikacje "Linii Zygfryda" (nazywanej przez Niemców "Westwall"). Amerykańskie siły lądowe odrzuciły ten projekt w fazie planowania. Czołg został później zmodyfikowany, co zaowocowało stworzeniem ciężkiego czołgu przełamującego T95. | |
T28 Concept usa Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w czerwcu 1944 roku w biurze projektowym Uralmasz. Pojazd został oparty na podwoziu T-44 i miał standardową konfigurację - z przedziałem bojowym umieszczonym w przedniej części kadłuba. W październiku Ludowy Komisariat Przemysłu Czołgowego zaopiniował projekt SU-122-44 i w grudniu prace projektowe zostały zakończone. Jednak większą aprobatę uzyskała wersja SU-100-M-2 z przedziałem bojowym położonym w tylnej części kadłuba. | |
SU-122-44 zsrr Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Pierwszy projekt ciężkiego niszczyciela czołgów opartego na maszynie M4. Prace nad tym pojazdem rozpoczęto w roku 1946. Jego konfiguracja była bardzo podobna do Jagdpanther. Pojazd nie wyszedł poza fazę projektu. | |
AMX AC mle. 46 francja Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Czołg szturmowy przeznaczony do ataków przełamujących umocnione pozycje wroga. Projekt był gotowy 5 października 1943 r. Nie zbudowano żadnych prototypów, ale projekt ten posłużył za podstawę ciężkiego czołgu szturmowego A39 Tortoise. | |
AT 15A anglia Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Ciężkie działo ofensywne ISU-122S, zbudowane na bazie czołgu IS, było skuteczną bronią zarówno przeciwko niemieckim ciężkim czołgom jak i fortyfikacjom. Prototyp zbudowano w czelabińskiej fabryce Kirowa w kwietniu 1944. Został wcielony do służby w sierpniu tego samego roku; w latach 1944-1945 wyprodukowano 675 egzemplarzy. | |
ISU-122S zsrr Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1942 roku. W kwietniu 1943 roku firma General Motors wyprodukowała pierwsze prototypy. To jeden z niewielu amerykańskich niszczycieli czołgów, dla którego skonstruowano kadłub, nie korzystając z wzorów już istniejących czołgów. Hellcat stał się jednym z najszybszych pojazdów pancernych swojego typu, wyprodukowanych podczas drugiej wojny światowej. Od lipca 1943 roku do października 1944 roku z taśm produkcyjnych zjechało w sumie 2507 egzemplarzy. | |
M18 Hellcat usa Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Pojazd ten miał być tzw. czołgiem przełamania. Jego projekt oparto na założeniach pojazdu AT-7 i obie maszyny w tym samym czasie zostały zaprezentowane do akceptacji. Nie powstały jednak żadne prototypy, gdyż ostatecznie zdecydowano się na czołg A39 Tortoise. | |
AT 8 anglia Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Początkowo planowano wykorzystać ten pojazd do niszczenia umocnień. Dwa prototypy zostały wyprodukowane wiosną 1941 roku. W okresie późniejszym pojazd przekwalifikowano na ciężki niszczyciel czołgów. Oba egzemplarze zostały użyte bojowo na froncie wschodnim. Nie podjęto masowej produkcji. | |
Dicker Max niemcy Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Projekt przenoszonego drogą powietrzną amfibijnego niszczyciela czołgów. Zbudowano pełnowymiarowy prototyp, ale dalszych prac zaniechano. | |
Excalibur anglia Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Ten projekt pojazdu używającego zawieszenia czołgu lekkiego T24 zaproponowano w lipcu 1943 roku. Pojazd miał być wyposażony w działo 90 mm z niszczyciela czołgów M36. Siły zbrojne USA zażyczyły sobie zakończenia prób i udoskonalenia zawieszenia przed przerobieniem pojazdu na niszczyciel czołgów, ale program przerwano w sierpniu 1943 roku pomimo udanych prób, które przeszedł czołg T24. Nie zbudowano żadnych prototypów. | |
T78 usa Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Achilles to brytyjski wariant amerykańskiego niszczyciela czołgów M10 GMC. Standardowe działo M10 zmieniono na mocniejsze brytyjskie siedemnastofuntowe OQF. Umożliwiło to niszczycielowi efektywną walkę przeciwko niemieckim pojazdom. W 1944 roku rozpoczęto w nim zmianę uzbrojenia, w ramach której wykonano 1100 przezbrojeń do końca wojny. | |
Achilles anglia Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Nashorn („nosorożec”) występował pod oficjalną nazwą 8.8 cm PaK 43/1 auf Geschützwagen III/IV (Sf). Nazywany był „Hornisse” („szerszeń”) aż do 1944 r. Wyprodukowano go na bazie tego samego podwozia, którego użyto w ciężkim działe samobieżnym typu Hummel. Przeszedł chrzest bojowy na froncie wschodnim latem 1943 roku. Łącznie wyprodukowano 494 pojazdów tego typu. | |
Nashorn niemcy Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Prototyp ARL-40. Pojazd miał pełnić rolę szturmowego działa samobieżnego. Produkcja seryjna miała zostać uruchomiona w roku 1940, ale nigdy do tego nie doszło, ponieważ Francja znalazła się pod okupacją. | |
ARL V39 francja Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku Szwedzkie Ministerstwo Obrony określiło zapotrzebowanie na nowy czołg lekki. Lekko opancerzony pojazd powinien był łączyć dużą prędkość i manewrowość z mocnym uzbrojeniem zdolnym do stawienia czoła nowoczesnym czołgom i zapewnienia wsparcia ogniowego piechocie. Landsverk zaproponowało kilka projektów zarówno z obrotowymi wieżami, jak i działem montowanym w nieruchomej strukturze. W istocie były one niszczycielami czołgów. Rozwój projektu porzucono w fazie rozrysowywania i modelowania. | |
Ikv 65 Alt II szwecja Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Projekt czołgu szturmowego, przystosowanego do pokonywania linii obronnych wroga. Prace projektowe zakończono 15 maja 1943 roku. Nie powstał co prawda żaden prototyp, ale rozpoczęte działania były pomocne podczas opracowywania innego czołgu ciężkiego - szturmowego A39 Tortoise. | |
AT 2 anglia Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Pojazdy tego typu służyły we francuskiej armii pomiędzy 1943 a 1944. W 1944 roku 36 pojazdów z Régiment colonial de chasseurs de chars pod okiem Silvère Seurata, inżyniera artylerii morskiej, otrzymało celowniki dział morskich, pozwalające na zwiększenie ich zasięgu strzału do 3000 metrów. Sławny aktor francuski Jean Gabin (ur. Jean-Alexis Moncorgé) służył jako dowódca tego niszczyciela czołgów. | |
M10 RBFM francja Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Skonstruowany na bazie czołgu T-34 i działa ofensywnego SU-122. W produkcji od sierpnia 1943 do października 1944 roku. 85mm działo D-5S umożliwiało SU-85 prowadzenie skutecznego ognia przeciwko średnim czołgom z odległości ponad 1000 metrów, a na mniejszych dystansach przebijało przedni pancerz czołgów ciężkich. | |
SU-85 zsrr Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Ten potężny, lekko opancerzony niszczyciel czołgów mógł podjąć walkę z czołgami wroga każdego typu na odległość do 1000 metrów. Maksymalną prędkość ograniczały zbyt niska moc silnika i słabe zawieszenie. Mimo tego, Archer to udana próba wskrzeszenia przestarzałego podwozia Valentine. W latach 1943-45 zbudowano łącznie 665 tych czołgów. | |
Archer anglia Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: W lutym 1943 roku, za namową ministerstwa zbrojeń, firma Krupp rozpoczęła testy nowego pojazdu o konstrukcji opartej na unowocześnionym Stug III, ale z zawieszeniem z czołgów Pz.Kpfw. IV H oraz J. Pierwsze pojazdy wyprodukowano do grudnia 1943 roku. Od stycznia 1944 roku, po wycofaniu Pz IV z produkcji, firma Krupp skoncentrowała się na produkcji nowych pojazdów. Wyprodukowano łącznie 1108 pojazdów, a dalsze 31 zaadaptowano z już istniejących czołgów. | |
StuG IV niemcy Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Projekt zakładał przebudowę czołgów w niszczyciele czołgów przez montaż siedemnastofuntowego działa na otwartej, lekkozbrojnej karoserii. | |
S35 CA francja Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Projekt pojazdu posiadającego na wyposażeniu działo przeciwlotnicze kal. 88 mm. Prace nad nim rozpoczęto w Niemczech w 1941 roku. Konstrukcję pojazdu oparto o podwozie czołgu Pz.Sfl.IVc. Stawiane przed nim wymogi nieustannie ulegały zmianie, a działo FlaK 41 znalazło się na jego wyposażeniu dopiero w 1944 roku. Początkowo w pojeździe miały być zainstalowane różne rodzaje uzbrojenia, ale ten plan nigdy nie doczekał się realizacji. Wyprodukowano tylko trzy prototypy tego modelu. | |
Pz.Sfl. IVc niemcy Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Prace rozpoczęły się wiosną 1942. Po testach jesienią 1942 roku podjęto decyzję o zmianie działa kal. 57mm na 75 mm. Wyprodukowano dwa prototypy, ale pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby. | |
T67 usa Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: W 1956 roku rozpoczęto produkcję zmodernizowanej wersji działa samobieżnego Ikv 102, oznaczonego Ikv 103. Te pojazdy zaprojektowano w celu wspierania ogniem piechoty. Wyprodukowano łącznie około 80 pojazdów, które pozostały w służbie do wczesnych lat osiemdziesiątych XX wieku. | |
Ikv 103 szwecja Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgów opartego na radzieckim ciągniku artyleryjskim AT-T, eksportowany do wielu krajów i wielokrotnie kopiowany. Pojazd posłużył za podstawę do rozwoju szerokiego wachlarza pojazdów inżynieryjnych i transportowych. Planowano użyć ciągnika jako podstawy do rozwoju pojazdów bojowych, ale nigdy nie wprowadzono tych planów w życie. | |
60G FT chiny Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Oprócz stworzenia SU-76I, były również próby zamontowania działa 85-mm w zdobytych niemieckich czołgach Pz.Kpfw. III. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby. | |
SU-85I zsrr Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony na bazie podwozia czołgu Pz.Kpfw. 38 (t). Wyposażony w działo typu Pak 40 lub Pak 36(r) montowane w kabinie z odsłoniętym tyłem i szczytem. Pojazd wszedł do użytku pod koniec 1942 roku. Jego produkcja seryjna trwała do połowy 1944 roku, a niszczyciele czołgów tego typu były wykorzystywane aż do końca wojny. | |
Marder 38T niemcy Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgów na wzór pojazdu Somua S35. Pozostał wyłącznie na papierze. | |
Somua SAu 40 francja Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Rozwijany w latach 1941 i 1942 na bazie lekkiego czołgu M5 Stuart. To działo samobieżne jest przykładem udanego użycia przestarzałego podwozia. Pojazd został wyposażony w krótkolufową haubicę. Podjęto również próby umieszczenia 75 mm działa czołgowego w zmodernizowanej wieży. | |
M8A1 usa Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów opracowany w latach 1944-1945 na bazie lekkiego czołgu Tetrarch. Projekt wstrzymano po zakończeniu II wojny światowej. | |
Alecto anglia Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: W kwietniu i maju 1943 roku przeszedł próby niszczyciel czołgów SU-85B zaprojektowany przez Fabrykę Samochodów imienia Gorkiego. Pojazd był wersją rozwojową pojazdu SU-85A i był wyposażony w działo artyleryjskie LB-2, 160-konny silnik oraz podwozie SU-76M. Przeprojektowano kabinę, koła jezdne oraz zestawy części zamiennych. Zbudowano tylko jeden prototyp. | |
SU-85B zsrr Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Szwedzkie samobieżne działo szturmowe. Pojazd był rozwijany w latach 1941–1944. W marcu 1944 roku firma Scania-Vabis otrzymała zamówienie na 36 pojazdów. Pierwsze 18 z nich było przezbrojonymi pojazdami Strv m/41 SII. Początkowo te działa samobieżne wyposażono w armaty 75-mm, ale w marcu 1946 roku we wszystkich pojazdach zamontowano armaty 105-mm. Wyprodukowano łącznie 36 dział samobieżnych, które pozostały w służbie do 1973 roku. | |
Sav m/43 szwecja Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Lekki pojazd z działem 76mm, najpowszechniej produkowane radzieckie działo samobieżne. Pomimo słabego pancerza i uzbrojenia, był wykorzystywany jako wóz wsparcia piechoty i kawalerii. | |
SU-76M zsrr Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Po II wojnie światowej Szwecja miała pilne zapotrzebowanie na lekko opancerzone pojazdy, które mogłyby wspierać ogniem piechotę. Firma Landsverk stworzyła pojazd artylerii piechoty Ikv 72 w celu zaspokojenia tego zapotrzebowania. Przed 1954 rokiem do służby weszło 36 pojazdów. W latach 1956–1958 pojazdy przezbrojono i zamontowano w nich mocniejsze działa 105-mm. Pojazdy te pod nazwą Ikv 102 pozostały w służbie do połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. | |
Ikv 72 szwecja Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Pojazd opracowali Brytyjczycy w roku 1943, a projekt zakładał zamontowanie brytyjskiego 6 funtowego działa na podwoziu francuskiej tankietki UE2. Skonstruowano jeden prototyp. | |
Renault UE 57 francja Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Działo tego eksperymentalnego niszczyciela czołgów było zamontowane w centralnej części kadłuba i wyposażone w osłonę pancerną. Skonstruowano prototyp, ale prace nad tym pojazdem zostały przerwane, gdy pojawił się projekt nowego niszczyciela czołgów oparty na modelu Valentine i wyposażony w potężne, 17-funtowe działo. | |
Valentine AT anglia Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne do wsparcia piechoty i czołgów. Rozwijane w 1938 roku na podwoziu M1A3. Zbudowano tylko jeden prototyp. Testy wykazały szereg problemów technicznych i funkcjonalnych, a pojazd nigdy nie wszedł do służby. | |
T3 HMC usa Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Prace nad Panzerjäger I, niemieckim niszczycielem czołgów, rozpoczęły się w 1939r. przy wykorzystaniu planów Panzerkampfwagen I Ausf. B. Początkowo na kadłubie Panzerkampfwagen I Ausf. B montowano działo 37mm Pak 36. Niemniej jednak, w trakcie inwazji na Polskę okazało się że to działo było mało skuteczne przeciwko nowym pojazdom. Po zdobyciu przez Niemcy Czechosłowacji w 1940r. na niszczycielu zaczęto montować działo 47mm Pak 36(t) L/43.4 (Škoda 47-mm A-5 KP ÚV vz. 38 Model A5). W sumie wyprodukowano 202 pojazdy, które pozostawały w służbie do 1943r. | |
Panzerjäger I niemcy Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: We francuskiej armii służyło wiele pojazdów typu Renault FT, co zmuszało do podejmowania licznych prób unowocześnienia tych przestarzałych maszyn. Jeden z projektów zakładał przerobienie ich na niszczyciele czołgów, ale nigdy do tego nie doszło. | |
Renault FT AC francja Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Transporter Universal Carrier został opracowany w okresie międzywojennym i był jednym z najważniejszych pojazdów gąsienicowych używanych przez wojska Wspólnoty Brytyjskiej. Od roku 1937 do 1945 wyprodukowano w sumie 90 000 takich maszyn. Kolejne jej wersje były wykorzystywane do przewozu ludzi oraz sprzętu, służyły jako mobilna platforma dla karabinów maszynowych, a nawet sprawdzały się podczas misji zwiadowczych. W roku 1940 opracowano wersję wyposażoną w działo przeciwpancerne kal. 40 mm. | |
Universal Carrier 2-pdr anglia Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Stworzony na bazie czołgu ciężkiego IS-7 przez inżynierów z Czelabińska i Leningradu. Prace nad prototypem rozpoczęto w 1947, aczkolwiek zatrzymały się one w fazie projektu. | |
Object 261 zsrr Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Prace nad T92 zostały rozpoczęte w 1945 roku. W czasie prac nad tym działem samobieżnym wspomagano się częściami z M26. Pojazd ten przeszedł pomyślnie testy polowe w marcu 1945 roku w Aberdeen, ale mimo to nigdy nie zdecydowano się na rozpoczęcie produkcji seryjnej. | |
T92 HMC usa Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Propozycja zamontowania haubicy 234 mm na podwoziu czołgu Conqueror. Jednostkę napędową zamontowano z przodu. Przygotowano tylko dokumentację techniczną. | |
Conqueror Gun Carriage anglia Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Projekt 210 mm moździerza na podwoziu E 100. Pojazdu nigdy nie wyprodukowano. | |
G.W. E 100 niemcy Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Modyfikacja Centuriona uzbrojona w haubicę 140 mm. W roku 1956 powstały 2 prototypy. Prace nad FV3805 przerwano cztery lata później. Pojazd ten nigdy nie wszedł do służby. | |
FV3805 anglia Działa samobieżne 9 |
Krótki opis: Działo samobieżne na zmodyfikowanym podwoziu czołgu średniego M47. Prototyp wyprodukowano w 1952 roku, a cztery lata później pojazd wszedł do służby w dwóch wersjach: M55 dla armii i M53 dla piechoty morskiej. | |
M53/M55 usa Działa samobieżne 9 |
Krótki opis: Rozwój działa samobieżnego opartego na podwoziu czołgu Pz.Kpfw. VIB Tiger II rozpoczął się w 1942 r. Projekt miał na celu stworzenie wspólnej samobieżnej lawety dla działa Kanone 72 kalibru 17 cm oraz haubicy Mörser 18/1 kalibru 21 cm. Koncept tego działa samobieżnego pozwalał na użycie systemów artyleryjskich zarówno z lawety, jak i z ziemi. Prace nad stworzeniem eksperymentalnego prototypu rozpoczęto w 1945 r. | |
G.W. Tiger niemcy Działa samobieżne 9 |
Krótki opis: Stworzony na bazie ciężkiego działa "Long Tom" M43 został najpotężniejszym działem samobieżnym aliantów. M40 brał udział w walkach o Kolonię. Pojazdy tego typu były używane także w wojnie koreańskiej. | |
M40/M43 usa Działa samobieżne 8 |
Krótki opis: Wersja działa samobieżnego oparta na А45 Conqueror. Pojazd miał być uzbrojony w haubicę 105 mm, 140 mm albo 152 mm, w zamkniętej, opancerzonej nadbudówce. Przygotowano tylko dokumentację techniczną. | |
FV207 anglia Działa samobieżne 8 |
Krótki opis: Projekt ciężkiego działa samobieżnego opartego na wydłużonym podwoziu pojazdu klasy Tiger w wersji prof. Porsche. Wiadomym jest, że Ferdynand Porsche chciał stworzyć działo samobieżne, ale prace nigdy nie zostały rozpoczęte. | |
G.W. Tiger (P) niemcy Działa samobieżne 8 |
Krótki opis: Modyfikacja działa samobieżnego na podwoziu Crusader wyposażona w haubicę 140 mm. Pojazd opracowany tuż po zakończeniu II Wojniy Światowej. Prace nad projektem zatrzymały się w fazie prototypu. Nigdy nie trafił do produkcji seryjnej i nie wszedł do służby. | |
Crusader 5.5-in. SP anglia Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Zaprojektowany w latach 1943-1944 w firmie Krupp. Stworzono tylko model pojazdu, prototyp nie był wyprodukowany. | |
G.W. Panther niemcy Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Powstało w Rock Island Arsenal. Wyprodukowano 100 egzemplarzy tego pojazdu, który otrzymał od amerykańskich żołnierzy przydomek „King Kong”. M12 odegrało ważną rolę w czasie zmagań na Linii Zygfryda. | |
M12 usa Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Prototypowe lekkie działo samobieżne stworzone przez firmę Vickers. Prace rozpoczęły się w roku 1947. Jednak prototyp powstał dopiero w 1950 roku. Do tego czasu konstrukcja działa samobieżnego stała się przestarzała i projekt anulowano. | |
FV304 anglia Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Jesienią 1942 roku firma Alkett rozpoczęła prace nad nowym działem samobieżnym o kalibrze 150mm. By przyspieszyć produkcję pojazdu, zaplanowano użycie dostępnych części z Pz. III i Pz. IV. Działo było produkowane na tym samym podwoziu, co niszczyciel ciężkich czołgów Nashorn. W sumie zbudowano 714 tych pojazdów oraz 150 transporterów amunicji, wykorzystujących to samo nadwozie. | |
Hummel niemcy Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm na podwoziu czołgu lekkiego M41. Pojazd był używany w czasie wojny w Korei. We wczesnych latach sześćdziesiątych wprowadzono ulepszone działa samobieżne tego typu z obrotową wieżą, a M44 wycofano ze służby. Wedle różnych źródeł w latach 1953-54 wyprodukowano od 250 do 600 pojazdów tego typu. | |
M44 usa Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Działo samobieżne projektowane w 1934 roku, po przerwie prace wznowiono w roku 1939. Nie było produkowane seryjnie. | |
SU-8 zsrr Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Niemieckie działo samobieżne produkowane na podwoziu czechosłowackiego Pz.Kpfw. 38(t). Wytwarzano go od 1943 do 1944 roku. Łącznie wyprodukowano 282 takie pojazdy. | |
Grille niemcy Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne skonstruowane na bazie M24. Pojazd wykorzystano w Koreii przeciwko siłom Chin i Korei Północnej. Służył w armii USA do połowy lat 50 XXw, niektóre sztuki przekazano Francji. Według różnych źródeł, wyprodukowano między 85 a 250 sztuk tego działa. | |
M41 HMC usa Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu Valentine. Standardową wieżę zastąpiono stacjonarną skrzynkową kabiną, w której zamontowano 25-funtową haubicę. Ze względu na niski kąt uniesienia działa (15 stopni), maksymalny zasięg ostrzału wynosił tylko 5800 metrów, czyli tylko połowę zasięgu holowanej haubicy. To działo samobieżne walczyło w Afryce Północnej, na Sycylii i w Południowych Włoszech. Według różnych źródeł, wyprodukowano od 80 do 100 pojazdów. | |
Bishop anglia Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Czołgi ciężkie B1 zdobyte przez armię niemiecką podczas kampanii francuskiej przeszły modyfikacje i były aktywnie używane przez Wehrmacht. Niektóre pojazdy przebudowano na działa samobieżne o oznaczeniu 10.5 cm leFH18/3 auf Geschützwagen B2 (f). | |
105 leFH18B2 francja Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Projekt działa samobieżnego kalibru 122 mm opartego na konstrukcji SU-76. Nie zbudowano żadnego prototypu. | |
SU-122A zsrr Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Pojazd powstał w 1944 roku na bazie czołgu lekkiego M24 Chaffee. Produkcję rozpoczęto w 1945 roku i wyprodukowano łącznie 150 pojazdów. Pojazdy zostały użyte w wojnie koreańskiej. | |
M37 usa Działa samobieżne 4 |
Krótki opis: Zaprojektowany w 1941 roku na bazie czołgu Pz.Kpfw. II Ausf. Wszystkie wyprodukowane pojazdy zostały wysłane na front i stracone. Działa samobieżne były używane przez Dywizję Afrika w Libii i Tunezji. | |
Sturmpanzer II niemcy Działa samobieżne 4 |
Krótki opis: Działo samobieżne pochodzące z "małej" rodziny trzech dalekosiężnych broni specjalnego przeznaczenia. Zaprojektowane i testowane w 1934 roku. Brało udział w defiladzie na Placu Czerwonym. Nie było wytwarzane seryjnie. | |
SU-5 zsrr Działa samobieżne 4 |
Krótki opis: Działo samobieżne skonstruowane na podwoziu czołgu T-26, produkowane w Leningradzie pod koniec 1941 roku. Wyprodukowano 12 lub 14 pojazdów. Trzy z nich pozostawały na stanie armii jeszcze w 1944 roku. | |
SU-26 zsrr Działa samobieżne 3 |
Krótki opis: Produkowane na podwoziu M3 i M4 od kwietnia 1942 do lutego 1945 roku. Przygotowano 4316 egzemplarzy. Pojazdy M7 Priest zostały po raz pierwszy wykorzystane w bitwie pod El Alamein. | |
M7 Priest usa Działa samobieżne 3 |
Krótki opis: Działo samobieżne rozwijane od roku 1939 do 1940 na podwoziu Panzerkampfwagen I. Wyposażone w działo 150 mm s.I.G. 33, montowane na lawecie. Szybkostrzelność wynosiła trzy strzały na minutę; liczba pocisków na pokładzie sięgała ośmiu. Ten pojazd potrzebował wsparcia transportera amunicji. Działo było używane od roku 1940 do 1943 podczas kampanii we Francji, na Bałkanach i na Froncie Wschodnim. Potem zastąpił go Sturmpanzer II z podobnym działem. | |
Sturmpanzer I Bison niemcy Działa samobieżne 3 |
Krótki opis: Działo samobieżne na podwoziu MS-1. Ten model istniał tylko na papierze, nie stworzono nawet prototypu. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
SU-18 zsrr Działa samobieżne 2 |
Krótki opis: T1 Howitzer Motor Carriage został stworzony jesienią 1930 roku na podwoziu T2. Projekt obejmował elementy czołgu T1 Cunningham. Ze względu na Wielki kryzys, prace nad projektem przerwano na etapie prototypu. | |
T1 HMC usa Działa samobieżne 2 |