logo
Data założenia klanu: 19.03.2014 r. | Stan osobowy: Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wgn/clans/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&clan_id=500041628): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 49
Status: Offline

McKing23


Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/info/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=509683697): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 107
Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/account/achievements/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&account_id=509683697): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 42 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 691 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 779 Warning: sort() expects parameter 1 to be array, null given in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 802 Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 804
Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Notice: Undefined variable: info in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1003 Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1407742E:SSL routines:func(119):reason(1070) in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004 Warning: file_get_contents(https://api.worldoftanks.eu/wot/encyclopedia/vehicles/?application_id=af10c1240e686e4a8df5bc5dcc5d8703&language=pl&tank_id=): failed to open stream: operation failed in /home/gaashak/www/strona/gracz.php on line 1004
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Prace nad projektem rozpoczęto w styczniu 1959 roku pod kryptonimem AR/AAV (Armored Reconnaissance/Airborne Assault Vehicle – opancerzony pojazd zwiadowczy / desantu powietrznego). W czerwcu 1962 roku Cadillac Motor Car Division przekazało pierwszy prototyp pojazdu klientowi. Pierwsza generacja składała się z trzech prototypów. Prace kontynuowano, a pojazd w końcu wszedł do służby pod nazwą M551 Sheridan w 1966 roku.
XM551 Sheridan
usa
Czołgi lekkie
10
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Wariant czołgu AMX 13 zaprojektowany w późnych latach pięćdziesiątych. W pojeździe zamontowano wieżę FL 12 przystosowaną do 105-mm działa. Nowa wersja czołgu AMX 13 nie weszła do służby w armii francuskiej, ale była eksportowana do innych krajów. Pojazd był produkowany na licencji w Argentynie. Chociaż wzmocniono siłę ognia, nowy projekt miał kilka wad. Na przykład mocniejszy odrzut czasem powodował pękanie wieży.
AMX 13 105
francja
Czołgi lekkie
10
Rozegrał bitew: 798
Wygrał bitew: 400
Krótki opis: Wariant lekkiego czołgu M41 z większą wieżą i działem kal.90 mm. Jego testy rozpoczęto 5 maja 1954 roku. Chociaż zakończyły się one pomyślnie, czołg nigdy nie wszedł do masowej produkcji, ponieważ nie wzbudził zainteresowania władz wojskowych.
T49
usa
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 180
Wygrał bitew: 87
Krótki opis: We wczesnych latach 60. 75-mm działo o prędkości wylotowej 1000 m/s uznano za przestarzałe. Pojazd otrzymał nowe działo 90-mm F3, które używało potężnych pocisków kumulacyjnych. Ta modernizacja nie wymagała żadnych poważnych zmian projektu wieży ani pojazdu. Pierwsze pojazdy wyprodukowano w lutym 1967 roku. W istniejących pojazdach również zmodernizowano działo.
AMX 13 90
francja
Czołgi lekkie
9
Rozegrał bitew: 510
Wygrał bitew: 261
Krótki opis: Rozbudowana wersja eksperymentalnego czołgu T37. Pojazd przeszedł testy w 1949. Rok później podpisano umowę o produkcji masowej. Czołg był produkowany przez Cadillac Motor Car Division, jeden z działów General Motors.
M41 Walker Bulldog
usa
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 110
Wygrał bitew: 49
Krótki opis: Czołg lekki zaprojektowany w późnych latach czterdziestych przez Batignolles-Châtillon. Pojazd był wyposażony w wieżę oscylacyjną i 75-mm działo. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Bat.-Châtillon 12 t
francja
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: We wczesnych latach sześćdziesiątych Instytut Naukowy numer 100 rozwijał kilka projektów opartych na pojeździe Object 432. Oprócz załogi pojazd miał przenosić dodatkowy oddział żołnierzy. Istniał tylko na papierze.
LT-432
zsrr
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Projekt czołgu lekkiego do desantu lotniczego. Opracowany przez Aircraft Armaments jako następca M41. Projekt zawierał wiele nowości. Wyprodukowano dwa prototypy, które poddano testom na poligonie Aberdeen. Projekt zamknięto w czerwcu 1958 roku.
T92
usa
Czołgi lekkie
8
Rozegrał bitew: 202
Wygrał bitew: 114
Krótki opis: Ten lekki czołg był oryginalnie zaprojektowany przez firmę AMX z działem 57mm L/100. Problemy z budową spowolniły projekt do tego stopnia, że w latach pięćdziesiątych pojazd nie był jeszcze gotowy. Do tego czasu produkcja zmodyfikowanego podwozia z wieżą wyposażoną w działo 75 mm stała się priorytetem i produkcja wersji 57 mm została wstrzymana.
AMX 13 57
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 132
Wygrał bitew: 66
Krótki opis: Zwrotny czołg lekki z wieżą oscylacyjną i 75 mm działem wyposażonym w automat ładujący, które mogło wystrzelić do 10 pocisków w ciągu minuty. W tym czasie czołg ten miał lepszą penetrację w porównaniu do innych czołgów średnich.
AMX 13 75
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem opancerzonym były częścią celowego programu zatwierdzonego przez władze wojskowe w 1945. W 1949 firma Hotchkiss przedstawiła trzyosiowy prototyp. Po próbach projekt wstrzymano. Nie zachował się żaden prototyp.
Hotchkiss EBR
francja
Czołgi lekkie
7
Rozegrał bitew: 228
Wygrał bitew: 108
Krótki opis: Lekki czołg T37 został zaprojektowany przez Detroit-Arsenal pod koniec lat 40. w celu zastąpienia M24 Chaffee. Zamówiono trzy prototypy. Później wprowadzono innowacje techniczne w projekcie czołgów T41 i M41.
T37
usa
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 93
Wygrał bitew: 46
Krótki opis: W roku 1946 opracowano projekt bardzo szybkiego czołgu lekkiego. Posłużył on za wzór dla dobrze znanego pojazdu AMX 13. Pojazd nie wyszedł poza fazę projektu.
AMX 12 t
francja
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 82
Wygrał bitew: 46
Krótki opis: T-50 to czołg lekki produkowany w Fabryce Kirowa w Leningradzie. Rozwój nowego czołgu lekkiego mającego zastąpić T-26 rozpoczęto na początku 1940 roku. Jesienią, po przestudiowaniu projektu niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw. III, przedstawiono wszystkie wymagania techniczne. Projekt pojazdu posiadał wieżyczkę dowódcy z możliwością obserwacji na wszystkie strony, a dowódca przestał wypełniać role celowniczego i ładowniczego. Ostateczne wymagania dopracowano do listopada 1940 roku, a nowy czołg otrzymał oznaczenie T-50. Na początku 1941 roku w Fabryce Kirowa zbudowano jeden prototyp, który przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do służby. Projekt przerwano na korzyść czołgu T-50 rozwijanego w Fabryce numer 174.
T-50-2
zsrr
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Nowy lekki czołg Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej zaprojektowano w latach 1957-1959 roku. Ten 16-tonowy pojazd miał być wyposażony w czterokołowe zawieszenie z drążkami skrętnymi oraz kołem napędowym umieszczonym z tyłu konstrukcji. Całość wyposażono w działo 57 milimetrów (później zastosowano konstrukcję 76 mm).
59-16
chiny
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Na Tajwanie wyprodukowano ponad 50 takich pojazdów. Wszystkie podstawowe części pojazdu wzorowano na amerykańskich maszynach. Wieża Hellcata została zamontowana na podwoziu pojazdu przeciwlotniczego M42, a na uzbrojenie składało się sprawdzone działo M1A1. Do dziś zachował się tylko jeden prototyp Type 64.
Type 64
chiny
Czołgi lekkie
6
Rozegrał bitew: 228
Wygrał bitew: 115
Krótki opis: Pojazd ten został opracowany z myślą o zastąpieniu wozu M3 Stuart. M24 wszedł do służby we wrześniu 1943 roku. Był produkowany w zakładach Massey-Harris oraz przez General Motors do lipca 1945 roku - wyprodukowano 4731 egzemplarze.
M24 Chaffee
usa
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 77
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Stworzony w latach 1957-61 z myślą o dostarczeniu francuskim wojskom powietrzno-desantowym pojazdu przenaszalnego drogą lotniczą a jednocześnie zdolnego do walki z ciężkimi czołgami. Pojazd posiadał 90mm działo i bardzo niską sylwetkę. Dwóch członków załogi umieszczono w wieży, która mogła wykonać pełen obrót, ale tylko gdy czołg nie poruszał się. Planowano również warianty wyposażone w inne działa. Wyprodukowano tylko jeden prototyp i nigdy nie wprowadzono go do czynnej służby.
AMX ELC bis
francja
Czołgi lekkie
5
Rozegrał bitew: 25
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: M5 wszedł do produkcji w kwietniu 1942 jako ulepszona wersja pojazdu M3 Stuart Do czerwca 1944 wyprodukowano łącznie 8884 pojazdy w dwóch wariantach. Czołg był wykorzystany na wszystkich frontach.
M5 Stuart
usa
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Brytyjski czołg, który był sprowadzany do ZSRR w ramach Lend-Lease’u. W sumie wysłano 3782 czołgi, ale niektóre spoczęły na dnie Atlantyku wraz z transportującymi je do Murmańska statkami.
Valentine II
zsrr
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: W porównaniu do Pz.Kpfw. II Ausf. C, ten pojazd miał nowe kadłub i wieżę, jak również podwozie z naprzemiennym ułożeniem kół jezdnych. Ten czołg zwiadowczy miał dobre charakterystyki, ale wyprodukowano tylko 131 pojazdów wersji L, po tym jak ich wytwarzanie okazał się zbyt drogie.
Pz.Kpfw. II Luchs
niemcy
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Pierwsze czołgi z serii M5 zostały wyprodukowane w kwietniu 1942, spośród kilku wariantów wybrano model M5A1. Po tym jak zaprojektowany został czołg M24 Chaffee, czołgi M5A1 uznano za przestarzałe i rozpoczęto ich eksport do innych krajów, w tym do Chin. W sumie 100 wozów tego typu zostało dostarczonych armii Kuomintangu. Podczas wojny domowej (1946-1949) wiele z tych maszyn zostało przejętych przez Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą.
M5A1 Stuart
chiny
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Prace nad pojazdem rozpoczęto w marcu 1940 roku. Pierwotnie miał on być wyposażony w napęd kołowo-gąsienicowy. Chociaż twórcom udało się ukończyć projekt, prace nad nim zostały przerwane w lipcu tego samego roku.
AMX 40
francja
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Prace nad czołgiem A-20 rozpoczęto w Fabryce nr 183 w Charkowie w grudniu 1937 r. Projekt stanowił wersję rozwojową czołgu BT-7 i stał się podstawą dla słynnego T-34. Prace prowadził Michaił Koszkin. 18 maja 1938 r. zatwierdzono parametry techniczne czołgu oznaczonego jako BT-20. Wyprodukowano tylko kilka prototypów z zawieszeniem kołowo-gąsienicowym do celów treningowych.
A-20
zsrr
Czołgi lekkie
4
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Opracowywany razem z T-126 w fabryce #174 od wiosny do końca 1940 roku. Prace zostały zawieszone na wstępnym etapie projektowania z powodu problemów z rozwojem silników wysokoprężnych V-3.
T-127
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: W latach 1934-35, biuro projektowe charkowskiej fabryki lokomotyw opracowało modyfikację artyleryjską BT-7. Nowa, eliptyczna wieża została wyposażona w 76.2mm działo CT-28. Dodatkowo, niektóre pojazdy wyposażono w nowe radiostacje. Ogółem wyprodukowano 155 artyleryjskich BT-7. Uczestniczyły w bitwach o Przesmyk Karelski, w Mandżurii i w pierwszym okresie II Wojny Światowej.
BT-7 artillery
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 14
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Powstał na potrzeby sił zbrojnych stacjonujących w holenderskich Indiach Wschodnich. W latach 1941-1942 wyprodukowano 125 pojazdów. Do odbiorcy trafiło tylko 20 sztuk. Nie używano go w walce.
MTLS-1G14
usa
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Opracowany w roku 1937 przez firmę AMX na bazie wozu Renault R-40. Pojazd ten miał większą wieżę niż porównywalne maszyny i wyposażony został w silnik diesla. W roku 1940 dwa takie wozy były gotowe do testów.
AMX 38
francja
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Ten eksperymentalny czołg lekki opracowano w fabrykach Skody w latach 1941-1943. Powstało w sumie 5 prototypów, ale czołg ten nigdy nie wszedł do masowej produkcji, nie został też użyty na polu bitwy.
Pz.Kpfw. T 15
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Pierwsze zamówienie na tę maszynę złożono w 1939 roku. Pierwotnie miał być to bardzo szybki czołg zwiadowczy dla oddziałów powietrzno-desantowych. Masową produkcję rozpoczęto na początku 1942 roku, zaś na początku roku 1943 dwa takie pojazdy zostały włączone do 1 Dywizji Pancernej. Kolejnych 38 maszyn skierowano latem 1944 roku do LVIII Rezerwowego Korpusu Pancernego.
Pz.Kpfw. I Ausf. C
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Zaprojektowano go w ramach programu mającego na celu poprawienie zwrotności czołgu lekkiego T-26 poprzez zmianę podwozia na kołowo-gąsienicowe. Prototyp zbudowano w 1935 roku. Pojazd wszedł do służby 29 lutego 1936 roku po serii modyfikacji. Przynajmniej 4 pojazdy z partii eksperymentalnej przeszły próby w 1937 roku, ale produkcję przerwano ze względu na awarie skrzyni biegów i wysoki koszt. Wyprodukowane pojazdy były używane podczas Wojny Zimowej oraz II Wojny Światowej.
T-46
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Zapotrzebowanie na lekki czołg nadający się do desantu powietrznego określono zimą 1941 roku. Pojazd został zaprojektowany przez firmę Marmon-Herrington. Od kwietnia 1943 do lutego 1944 wyprodukowano łącznie 830 pojazdów, z których 260 dostarczono do Wielkiej Brytanii w ramach Lend-Lease.
M22 Locust
usa
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Czołg lekki rozwijany przez grupę projektową ČKD w 1938 roku, wszedł do służby w Wehrmachcie pod nazwą Pz.Kpfw. 38 (t). Jest uznawany za najlepszy pojazd czechosłowacki: wyprodukowano łącznie 1400 pojazdów w 8 wersjach.
LT vz. 38
czechosłowacja
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: W 1940 roku szwedzka armia pilnie potrzebowała pojazdów opancerzonych. Jednym z rozwiązań problemu była modernizacja czołgów L-60. Pierwsze 100 zmodernizowanych pojazdów otrzymało ulepszony pancerz i nową automatyczną skrzynię biegów. Modernizacja została wykonana przez AB Landsverk i dlatego pojazdy weszły do służby pod nazwą Strv m/40L. Pojazdy wyprodukowane później w fabryce w Karlstad były wyposażone w mocniejsze silniki, ulepszone zawieszenie i pancerz. Były one oznaczone przez Strv m/40K.
Strv m/40L
szwecja
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Rozwijany od 1938 do 1941 roku na bazie czołgu M2. Produkowany seryjnie od 1941 roku. Zbudowano ponad 13000 pojazdów w różnych wersjach, od M3 do M3A3, wszystkie dostarczane praktycznie wszystkim narodom alianckim w ramach Lend-Lease. Czołgi M3 zostały oznaczone przez Stuart I przez Brytyjczyków, a wersję M3A1 oznaczyli oni przez Stuart III. Czołgi M3 pierwszy raz weszły do akcji w bitwie pod Sidi Rezegh.
M3 Stuart
usa
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana przez Mitsubishi w latach 1935-1937. Czołg był w produkcji seryjnej w latach 1938-1942, przez ostatnie dwa lata równolegle produkowano również ulepszony czołg Shinhoto Chi-Ha. W sumie powstało 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były powszechnie wykorzystywane przez japońską armię w Chinach, a po kapitulacji Japonii trafiły do służby zarówno po stronie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej jak i sił Kuomintangu w wojnie domowej w 1946 roku.
Type 2597 Chi-Ha
chiny
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Wersja czołgu lekkiego 38M Toldi I. Pojazd został tak nazwany na cześć węgierskiego rycerza Miklosa Toldiego. W porównaniu z poprzednimi wersjami, czołg odznaczał się wzmocnionym pancerzem i zwiększoną ilością amunicji. Podczas II Wojny Światowej wyprodukowano około 12 sztuk.
43 M. Toldi III
niemcy
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Radziecki czołg kołowo gąsienicowy używany w latach 30. i 40. Trzeci pojazd w serii radzieckich czołgów lekkich BT. B-7 różnił się od poprzedników spawanym kadłubem o zmienionym kształcie i nowym silnikiem. Wyprodukowano łącznie 5556 pojazdów w różnych wersjach. Weszły one do akcji w bitwach nad Chałchin-Goł, w kampanii w Polsce, w Wojnie Zimowej i w II Wojnie Światowej.
BT-7
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Projekt lekkiego pojazdu, zaproponowany przez porucznika Prowornowa latem 1942 roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
LTP
zsrr
Czołgi lekkie
3
Rozegrał bitew: 46
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Prototyp pojazdu został opracowany i zbudowany przez Rock Island Arsenal w 1933. Wykorzystano kadłub i elementy zawieszenia czołgu Vickers Mk. E (Vickers "sześciotonowiec"). Próby prototypu T2 były udane, ale wybrano wariant T2E1 z racji jego lepszej zdolności pokonywania terenu.
T2 Light Tank
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Te-Ke został opracowany przez Tokyo Gasu Denki, aby zastąpić przestarzały czołg lekki Type 94. Produkowano go w latach 1937–1942. Pojazd był wykorzystywany do zwiadu, łączności, patroli i wsparcia piechoty. Służył również jako opancerzony ciągnik. Łącznie wyprodukowano około 600 egzemplarzy.
Type 97 Te-Ke
japonia
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Poprawiona wersja czołgu T-60. W przeciwieństwie do oryginału, T-45 odznaczał się lepszym pancerzem i wieżą wyposażoną w 45-mm działo z 1938 roku oraz współosiowym karabinem maszynowym DT. Pojazd uznano za przestarzały w czerwcu 1942 roku, szczególnie w porównaniu do T-70. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej, ale jeden wyprodukowany prototyp wysłano na front.
T-45
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Opracowany przez Skodę w 1935, służył w armi czechosłowackiej pod nazwą LT vz 35. Podczas okupacji Czechosłowacji przejęte czołgi przemianowano na Pz.Kpfw. 35 (t) i wcielono do Wehrmachtu. Były szeroko wykorzystywane przez Pierwszą Lekką Dywizję (po reorganizacji - Szóstą Dywizję Pancerną) aż do ostatnich miesięcy 1941r. W sumie wyprodukowano 434 tych czołgów.
Pz.Kpfw. 35 (t)
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Czołg na cele eksportowe stworzony przez firmę Krupp. Pierwszy prototyp przeszedł próby w 1940 roku, ale prace nad nim przerwano, a projekt nie zdołał przyciągnąć potencjalnych klientów. Zbudowano tylko jeden prototyp, który został później zezłomowany.
MKA
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Ten lekki pojazd kołowo-gąsienicowy wyposażony w karabiny maszynowe został zaprojektowany na potrzeby kawalerii USA. Testy pierwszego prototypu rozpoczęły się w kwietniu 1937 roku i trwały do 1939. Model T7 został jednak porzucony na rzecz pojazdów gąsienicowych.
T7 Combat Car
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Zaprojektowany przez firmę Škoda. Wszedł do służby w armii czechosłowackiej jako pojazd wsparcia kawalerii i piechoty. W latach 1936 i 1937 wyprodukowano łącznie 298 pojazdów.
LT vz. 35
czechosłowacja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Pojazdy eksperymentalne o nazwach kodowych od T1E4 do T1E6 były silnie wzorowane na brytyjskim czołgu Vickers E. Pierwszy prototyp powstał w warsztatach firmy Cunningham w 1931 roku. Po testach w 1932 roku zbudowano jego ulepszony wariant. Docelowo wybrano jednak inny czołg eksperymentalny - T2.
T1E6
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Powstał na podwoziu czołgu A. Christie M1931. Produkowany w Charkowskiej Fabryce Lokomotyw. W sumie w latach 1932-1935 wyprodukowano 650 BT-2 i 1884 BT-5.
BT-2
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Opracowany w 1933 roku jako rozbudowana wersja tankietki TK-3. W 1939 roku, aby zwiększyć siłę ognia, 24 pojazdy wyposażono w automatyczne działo wz. 38 FK-A kal. 20 mm. Tankietki wykorzystano jesienią 1939 roku.
TKS z n.k.m. 20 mm
polska
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Modyfikacja czołgu Pz. II o wysokiej prędkości przewidziana dla dywizji lekkich utworzonych z kawalerii. Pz.Kpfw.II Ausf. D miał zupełnie nowy kadłub i zawieszenie. Wieżę i działa wzięto z wersji Ausf. C. Zawieszenie złożone było z ośmiu sparowanych kół o dużej średnicy z osobnymi drążkami skrętnymi i bez wałków wspierających. Niektóre czołgi o ulepszonych elementach zawieszenia, wliczając nowe koła napędowe i napinające, zostały oznaczone jako Ausf. E. Według różnych źródeł wyprodukowano około 200–250 pojazdów wersji D i E.
Pz.Kpfw. II Ausf. D
niemcy
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Zaprojektowany przez Landsverk AB w 1934 jako kolejna rozbudowa czołgu L-10. Konfiguracja pojazdu posiadała kilka rewolucyjnych rozwiązań. Cztery pojazdy sprzedano Austrii, Węgrom i Irlandii. Po kilku przebudowach pojazd wszedł do służby w Szwecji pod nazwą Strindsvagn m/38.
L-60
szwecja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Najliczniej produkowany francuski czołg lekki Drugiej Wojny Światowej. Opracowany na zamówienie armii w 1934r. jako czołg wsparcia piechoty. W latach 1936-40 wyprodukowano 1630 pojazdów.
Renault R35
francja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Prace nad pojazdem bazującym na modelu M2A3 rozpoczęły się w grudniu 1938r. Czołg posiadał nową, dwuosobową wieżę z potężniejszym uzbrojeniem. W sumie od maja 1940 do marca 1941r. wyprodukowano 365 pojazdów. W kwietniu 1942 powstało 10 kolejnych jednostek w celach szkoleniowych. Niektóre pojazdy przekazano Wielkiej Brytani w ramach Lend-Leas'u, inne wcielono do korpusu amerykańskiej piechoty morskiej, gdzie brały udział w działaniach wojennych na Pacyfiku.
M2 Light Tank
usa
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu lekkiego L-60 przez firmę Landsverk AB. W czasie produkcji seryjnej pojazd przeszedł kilka modernizacji. Od 1939 do 1944 roku wyprodukowano łącznie 216 pojazdów w różnych wariantach. Pojazd pozostał w służbie w armii szwedzkiej do lat sześćdziesiątych XX wieku.
Strv m/38
szwecja
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Czołg lekki zbudowany na bazie brytyjskiego czołgu Vickers Mk. E. na początku lat 30. Pojazd przeznaczono do wsparcia piechoty i opracowano w kilku wariantach. Służył również jako baza dla wielu pojazdów specjalnych oraz dział samobieżnych, jednak ich użycie nie było masowe. Od 1931 do 1941 roku wybudowano 9686 pojazdów w różnych wariantach i konfiguracjach.
T-26
zsrr
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pierwszy czołg krążowniczy w arsenale brytyjskim. Prace rozpoczęły się w 1934 r. w zakładach Vickers. W latach 1936-1937 wyprodukowano seryjnie 125 egzemplarzy.
Cruiser Mk. I
anglia
Czołgi lekkie
2
Rozegrał bitew: 47
Wygrał bitew: 26
Krótki opis: Eksperymentalny czołg lekki T1E1 zaprojektowany przez firmę Cunningham był wersją rozwojową czołgu T1. Do kwietnia 1928 roku wyprodukowano cztery pojazdy. Po przejściu przez pojazd prób w listopadzie 1928 roku, podjęto decyzję o pogrubieniu pancerza, co doprowadziło do stworzenia kolejnej wersji - T1E2.
T1 Cunningham
usa
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pierwszy radziecki czołg, który wszedł do produkcji seryjnej. W latach 1928-1931 wyprodukowano 959 pojazdów.
MS-1
zsrr
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Lekki czołg kołowo-gąsienicowy został zaprojektowany na bazie podwozia ciągnika Hanomag WD-50. Pojazd nigdy nie wszedł do służby, gdyż po wynikach testów został uznany za przestarzały. Wyprodukowano kilka pojazdów w trzech wersjach; trzy wyeksportowano do Włoch i ZSRR. W czasie niemieckiej okupacji jedyny pojazd pozostały w Czechosłowacji przetrwał w formie pomnika.
Kolohousenka
czechosłowacja
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Pojazd ten wszedł do czynnej służby w roku 1917, a do końca I wojny światowej wyprodukowano 3177 z ogólnej liczby 3800 takich maszyn. Na początku II wojny światowej w służbie pozostawało wciąż 1560 takich pojazdów.
Renault FT
francja
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Czołg LK II został zaprojektowany w Niemczech w 1918 roku. Pojazd przeszedł próby i niemiecka armia zamówiła 1000 czołgów. Jednakże zamówienie nie zostało zrealizowane przed zakończeniem I wojny światowej. W 1920 roku Niemcy sprzedali 10 pojazdów LK II do Szwecji, gdzie weszły one do służby pod nazwą Stridsvagn fm/21. W latach 1929-1932 pojazdy przeszły modernizację i otrzymały mocniejsze silniki i usprawniony pancerz przedni. Wszystkie zmodernizowane pojazdy przemianowano na Stridsvagn m/21-29 i używano ich w celach treningowych do 1940 roku.
Strv fm/21
szwecja
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: W latach 1930-1934 wyprodukowano 4 prototypy o różnym uzbrojeniu, liczebności załogi, masie i właściwościach trakcyjnych.
Leichttraktor
niemcy
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Rozwijany od 1925 do 1928 roku we Francji jako ulepszona wersja czołgu Renault FT. Projekt modernizacji zakończono i czołg ujrzał produkcję seryjną. W 1929 roku Japonia zakupiła łącznie 10 pojazdów i oznaczyła jako Otsu-Gata Sensha (Czołg Model B). Japońskie pojazdy były nieco unowocześnione i powszechnie używane zarówno w akcji jak i w celach treningowych.
Renault Otsu
japonia
Czołgi lekkie
1
Rozegrał bitew: 418
Wygrał bitew: 218
Krótki opis: Najbardziej udany amerykański czołg średni okresu bezpośrednio po wojnie. Prace koncepcyjne rozpoczęto w 1950 roku a w kwietniu 1953 pojazd rozpoczął służbę. Między 1952 a 1959 rokiem wyprodukowano 11703 pojazdów w różnych wariantach.
M48A1 Patton
usa
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 366
Wygrał bitew: 173
Krótki opis: Wspólny projekt Škody i ČKD. Rozmowy na temat planowanych cech czołgu rozpoczęły się 14 stycznia 1950 roku, ale Czechosłowackie Ministerstwo Obrony zarzuciło projekt 4 marca tego roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. Istniał tylko na papierze.
TVP T 50/51
czechosłowacja
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 194
Wygrał bitew: 98
Krótki opis: Czołg eksperymentalny. Efekt kolejnych prac nad rozwojem pojazdu AMX-13. Maszyna została poddana testom, ale nigdy nie weszła do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. Skonstruowano jedynie dwa pojazdy.
Bat.-Châtillon 25 t
francja
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Object 430U jest wersją czołgu średniego Object 430 z przedziałem przeniesienia napędu z silnika umieszczonym z tyłu. Ta wersja miała charakteryzować się poprzecznie ułożonym silnikiem i dwoma przekładniami planetarnymi. To rozwiązanie techniczne pozwoliło powiększyć przestrzeń w środku i zmniejszyć masę pojazdu. Pojazd był rozwijany w latach 1953-1957 w celu zastąpienia T-54, ale prace przerwano w 1961 roku na korzyść Object 432.
Object 430U
zsrr
Czołgi średnie
10
Rozegrał bitew: 321
Wygrał bitew: 166
Krótki opis: Czołg średni z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie czołgu M48 w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Zbudowano dwa prototypy. Jednak podczas prób automatyczny mechanizm ładujący okazał się wadliwy i projekt zarzucono w 1957 roku.
T54E1
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 300
Wygrał bitew: 144
Krótki opis: Ulepszona wersja czołgu T-55. Wóz T 55A charakteryzował się wyższym poziomem zabezpieczeń jądrowych oraz brakiem karabinu maszynowego. Od roku 1962 do 1970 ZSRR dostarczył Niemcom Wschodnim około 1800 czołgów T-55 i T 55A.
T 55A
niemcy
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 270
Wygrał bitew: 118
Krótki opis: Czołg M46 Patton zaprojektowano w latach 1948-1949 jako zmodernizowanego i ulepszonego następcę modelu M26 Pershing. W latach 1949-51 wyprodukowano łącznie 1168 sztuk w dwóch podstawowych wariantach. Był intensywnie wykorzystywany w wojnie koreańskiej.
M46 Patton
usa
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 233
Wygrał bitew: 122
Krótki opis: Kolejne stadium powojennej koncepcji czechosłowackiego czołgu ogólnego przeznaczenia. Projekt był rozwijany przez Škodę w 1947 roku. W 1948 roku przeszedł duże zmiany. Były plany zamontowania w nim działa 100 mm. Projekt zarzucono po zbudowaniu jednego pełnowymiarowego prototypu z drewna.
Škoda T 50
czechosłowacja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 111
Wygrał bitew: 56
Krótki opis: W latach 1950–1951 inżynierowie firmy FAMH (Compagnie des forges et aciéries de la marine et d'Homécourt) pracowali nad rozwojem czołgu średniego z działem 90 mm i obrotową wieżą. Prace przerwano na wczesnym etapie projektowym. Później wszystkie części pojazdu włączono do czołgu Batignolles-Châtillon 25 t.
Bat.-Châtillon 25 t AP
francja
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 103
Wygrał bitew: 56
Krótki opis: Prototyp tego czołgu średniego rozwijano od 1953 do 1957 roku, aby zastąpić czołg T-54. Władze radzieckie potrzebowały czołgu o większej odporności nuklearnej i sile ognia. W rezultacie, w 1961 roku projekt został porzucony na korzyść czołgu Object 432. Wyprodukowano kilka prototypów tego pojazdu.
Object 430
zsrr
Czołgi średnie
9
Rozegrał bitew: 1807
Wygrał bitew: 966
Krótki opis: Aby zwiększyć siłę ognia, w styczniu 1945 roku w czołgu T26E1 zamontowano nową, długolufową armatę kalibru 90 mm. Tak stworzony prototyp nazwano T26E4. Prace zawieszono w styczniu 1947 roku ze względu na problemy z armatą i mechanizmem ładującym. Do tego czasu powstało 25 egzemplarzy, ale żaden nie trafił do służby.
T26E4 SuperPershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 705
Wygrał bitew: 376
Krótki opis: Ten eksperymentalny czołg francuski był rozwijany w latach czterdziestych XX wieku. W 1952 roku zbudowano dwa prototypy. Oprócz wieży oscylacyjnej, pojazd odznaczał się zawieszeniem z oponami z rdzeniem powietrznym i z „nosem szczupaka”. Projekt przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
Lorraine 40 t
francja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 260
Wygrał bitew: 142
Krótki opis: Amerykański czołg średni, nazwany w uznaniu zasług generała Johna Pershinga, głównodowodzącego Amerykańskich Wojsk Ekspedycyjnych w okresie pierwszej wojny światowej. W amerykańskiej armii w latach 1944-46 M26 funkcjonował przejświowo jako czołg ciężki. Od lutego 1945r. brał czynny udział w drugiej wojnie światowej; w latach 1950-51 uczestniczył w wojnie w Korei.
M26 Pershing
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 211
Wygrał bitew: 115
Krótki opis:

usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 171
Wygrał bitew: 86
Krótki opis: Konkretyzacja szkicu rozwijanego na zamówienie generała Francesco Rossi, który wierzył, że w nowej wojnie sprawdzą się tylko lekkie pojazdy ważące do 35 ton. Nie zatwierdzono tego innowacyjnego projektu; rozwój zarzucono, kiedy Włochy przystąpiły do projektu Czołgu Standardowego.
Progetto M35 mod 46
włochy
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 82
Wygrał bitew: 41
Krótki opis: Wprowadzony na stan armii w 1944 roku. Do końca wojny wyprodukowano 965 pojazdów. Czołg pozostawał w służbie do końca lat 70-tych.
T-44
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 31
Krótki opis: Wariant brytyjskiego powojennego czołgu Centurion Mk. 5 ze wzmocnionym pancerzem przednim, karabinami maszynowymi i mocniejszym silnikiem. Pojazd był wyposażony w dodatkowy opancerzony zbiornik na paliwo o pojemności 100 galonów umieszczony z tyłu i nie miał osłon bocznych. Pojazd wszedł do służby w australijskich oddziałach pancernych w Wietnamie.
Centurion Mk. 5/1 RAAC
anglia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 47
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Pierwsze czołgi M46, które wylądowały w Korei, należały do Szóstego Batalionu Czołgów Średnich. Pojazdy znane jako "Pattony Rozpruwacze" zostały później przydzielone do Ósmej Armii i używane przez siły piechoty jako pojazdy wsparcia. Jednakże w latach 1950 i 1951 M46 weszły do akcji również w kilku bitwach pancernych. Do czerwca 1951 roku linia frontu ustabilizowała się i zakończyła się ruchoma faza akcji zbrojnej, więc armia zaczęła używać tych pojazdów w roli artylerii. Podobnie do innych czołgów amerykańskich walczących w Korei, czołgi M46 miały malowanie tygrysa (Tiger Face).
M46 Patton KR
usa
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Projekt czołgu średniego zaproponowany przez firmę Škoda jako część rozwijanej w Czechosłowacji koncepcji pojazdu ogólnego przeznaczenia. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
TVP VTU Koncept
czechosłowacja
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Opracowany w Fabryce nr 183 w 1944 roku. Był oparty na czołgu T-44, z wieloma elementami zmienionymi w celu usprawnienia pancerza i uzbrojenia nowego pojazdu. Według jednego źródła, pierwszy prototyp ukończono pod koniec 1944 roku. Jednakże inne źródła wspominają inną datę—styczeń 1945 r. Czołg przeszedł próby w marcu i kwietniu 1945 roku, ale nigdy nie wszedł do produkcji masowej.
T-54 first prototype
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Pojazd eksperymentalny oparty na konstrukcji czołgu średniego Centurion. Opracowywano go od roku 1956 do 1959. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. Rozwiązania techniczne i innowacje wprowadzone w FV4202 stały się podstawą dla FV4201 Chieftain.
FV4202 (P)
anglia
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Rozwijany przez Akademię im. Stalina w ramach programu mechanizacji i motoryzacji WPRA. Według różnych źródeł projekt rozpoczął się po 1949 roku. Pojazd cechował się położeniem przedziału maszynowego z przodu, a bojowego z tyłu, co było niespotykane w pojazdach radzieckiej szkoły konstrukcji czołgów. Prace przerwano na etapie projektu.
STG
zsrr
Czołgi średnie
8
Rozegrał bitew: 191
Wygrał bitew: 98
Krótki opis: Pierwszy z serii amerykańskich projektów z lat 1942–1943 czołgów średnich mających zastąpić Shermana M4. Pierwszy prototyp wyprodukowano w maju 1943 roku, a testy trwały do 1944 roku. Pojazdu nie zatwierdzono do produkcji masowej, ale na bazie tego czołgu stworzono kolejne prototypy: T22 i T23. One z kolei posłużyły za bazę dla T25 i T26. Ostatecznie, na ich bazie powstał M26 Pershing, który wszedł do służby.
T20
usa
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 67
Wygrał bitew: 36
Krótki opis: Podczas ofensywy w Ardenach kilka Panter wchodzących w skład niemieckiej 150. Brygady Pancernej zostało "ucharakteryzowanych" na niszczyciele czołgów M10 Wolverine. Była to część większej operacji, której celem było wywołanie zamętu na tyłach Aliantów. Wszystkie pojazdy utracono w bitwie stoczonej 21 lutego 1945 roku,gdy natknęły się na 120. pułk piechoty Armii USA.
Panther/M10
niemcy
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 62
Wygrał bitew: 33
Krótki opis: Rozwojowa wersja radzieckiego czołgu T-34-85 zaproponowana w kwietniu 1954 roku. Czechosłowacki wariant pojazdu miał otrzymać 100 mm działo i powiększoną wieżę. Rozpoczęcie produkcji planowano na 1955 rok, ale nigdy nie rozpoczęto prac.
Konštrukta T-34/100
czechosłowacja
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 15
Krótki opis: Ten wóz był projektowany wiosną 1942 roku jako następca T-34. T-43 został rekomendowany do służby, ale prace nad projektem wstrzymano na korzyść rozwoju T-34. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
T-43
zsrr
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 23
Wygrał bitew: 13
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem zaczęto na przełomie 1941 roku pod inicjatywą S. Ginsburga. Po zakończonych sukcesem testach zaczęto prace nad drugim prototypem w 1942 roku.
KV-13
zsrr
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: W późnych latach czterdziestych XX wieku firma Landsverk rozwinęła serię czołgów przeznaczonych głównie na eksport. Czołg średni Strv Leo był najcięższy w tej serii. Zainteresowała się nim armia, ale nie miał on do zaoferowania żadnych znaczących korzyści nad zagranicznymi odpowiednikami dostępnymi w sprzedaży. W końcu armia zdecydowała się na inny projekt.
Leo
szwecja
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Czołg dowodzony przez sierżanta Boba Early'ego, o numerze seryjnym 26, działający w 32. regimencie pancernym 3. dywizji pancernej. Był to jeden z pilotowych T26E3, który uczestniczył w operacji „Zebra” (mającej na celu przetestowanie pojazdów Pershing w Europie). W bitwie o Kolonię 6 maja 1945 załoga Early'ego zniszczyła trzema strzałami przed katedrą kolońską niemiecką Panterę.
T26E3 Eagle 7
usa
Czołgi średnie
7
Rozegrał bitew: 318
Wygrał bitew: 148
Krótki opis: Oficjalnie czołg ten został oznaczony jako M4A3(76)W HVSS, ale "Sherman" okazało się łatwiejsze do przyswojenia. Pod koniec sierpnia 1944 roku opracowano nowe zawieszenie dla serii wozów M4. Produkcję seryjną rozpoczęto w marcu 1945 roku i łącznie wyprodukowano 4542 egzemplarze w obu wersjach zawieszenia.
M4A3E8 Sherman
usa
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 154
Wygrał bitew: 73
Krótki opis: Ciężko opancerzony szturmowy wariant czołgu M4A3 (75)W. Pojazd posiadał dodatkowe płyty pancerne o grubości 38mm, ulepszony właz do luku silnikowego oraz nową wieżę z rozbydowanym pancerzem, bazującą na modelu T23.
M4A3E2 Sherman Jumbo
usa
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 132
Wygrał bitew: 65
Krótki opis: Czołg Thunderbolt VII dowodzony przez podpułkownika Creightona Abramsa, dowódcy 37. batalionu czołgów (a potem generała i głównodowodzącego armii amerykańskiej) Pojazd był po prostu czołgiem M4A3E8 Sherman wyposażonym w dodatkowy pancerz montowany w polu.
M4A3E8 Thunderbolt VII
usa
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 103
Wygrał bitew: 48
Krótki opis: Zmodyfikowana wersja czołgu T-34-85 produkowana w Fabryce nr 183. W porównaniu do poprzednika wzmocniono przedni pancerz i osłabiono tylny, a baki z paliwem zostały przeniesione do tyłu pojazdu. Powstał tylko jeden prototyp. Produkcja została wstrzymana po tym, jak okazało się, że zawieszenie czołgu jest wadliwe.
T-34-85M
zsrr
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 65
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany dla Armii Niemieckiej jako kolejne stadium czołgu średniego T-24 w 1942 roku. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 25
czechosłowacja
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Firma Porsche zaproponowała koncepcję nowego pojazdu w 1939 roku. 5 marca 1941 roku, po licznych zatwierdzeniach, firma przygotowała projekty, a w lipcu 1941 wyprodukowała prototyp ze stali niestopowej. Kadłub i podwozie (z wyposażeniem odczepianym do okopywania) przeszły próby wydajnościowe. Wyprodukowano jeden drewniany prototyp wieży i jeden drewniany prototyp kadłuba. W 1942 roku projekt porzucono na korzyść nowych czołgów ciężkich.
VK 30.01 (P)
niemcy
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Ostateczna wersja czołgu T-34 z 1943 roku. Wprowadzenie nowej, trzyosobowej wieży pozwoliło na instalację mocniejszego działa kal. 85 mm. Ta innowacja znacząco podniosła skuteczność bojową czołgu w porównaniu do jego poprzednika, T-34-76. Wyprodukowano łącznie 35 000 pojazdów tego typu w różnych wariantach. Niektóre z nich pełnią służbę w kilku krajach aż do dziś.
T-34-85
zsrr
Czołgi średnie
6
Rozegrał bitew: 381
Wygrał bitew: 207
Krótki opis: Pierwszy model Shermana, który wszedł do produkcji seryjnej. Wyprodukowano łącznie 49234 egzemplarzy tego czołgu. Po raz pierwszy został użyty bojowo w Afryce Północnej.
M4 Sherman
usa
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 56
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Spośród 1,800 czołgów T-34 dostarczonych Chinom przez ZSRR na początku lat 50, była tam grupa T-34-76. Po odbyciu służby w ChALW, prawie wszystkie zostały wysłane do Korei Północnej. Kolejne ulepszenia, m.in. nowy silnik i zmodernizowane zawieszenie, wprowadzone przez Chińczyków, znacznie wpłynęły na przydatność tych czołgów.
Type T-34
chiny
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 37
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Rozwijany dla Wehrmachtu w okupowanej Czechosłowacji w 1941 roku. Projekt odznaczał się pochyłymi płytami pancerza i wzmocnionym uzbrojeniem bazującym na radzieckim Т-34. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
Škoda T 24
czechosłowacja
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 16
Krótki opis: Pz IV w wariancie G był produkowany od maja 1942r. W kwietniu 1943 rozpoczęto prace nad wariantem H - ostatecznie najliczniej produkowaną wersją Pz IV. Ausf. H miał to samo ulepszone działo co Ausf. G i posiadał pojedynczą płytę czołową o grubości 80mm zamiast rozwiązania wielowarstwowego. Nowy układ przeniesienia napędu minimalnie zmniejszył prędkość pojazdu, ale był bardziej niezawodny. Czołgi w tym wariancie wyposażano również w ekrany siatkowe o grubości 5-8mm na kadłubie i bokach wieży. W sumie wyprodukowano 3774 sztuki Ausf. H.
Pz.Kpfw. IV Ausf. H
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 24
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Czołg średni Type 3 Chi-Nu Kai jest połączeniem zawieszenia i wieży z Type 3 Chi-Nu oraz działa z Type 4 Chi-To. Zbudowano tylko jeden prototyp, który był gotowy do prób w marcu 1945 roku.
Type 3 Chi-Nu Kai
japonia
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Legenda radzieckich sił pancernych. Najliczniej produkowany czołg II wojny światowej. Od 1940 do 1944 roku w różnych zakładach ZSRR wyprodukowano 33805 pojazdów w trzech podstawowych wersjach.
T-34
zsrr
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Pojazd został opracowany przez zakłady Skody, w ramach programu rozwoju broni pancernej, zainicjowanego przez Heer (wojska lądowe). Istniał tylko na deskach projektantów.
Pz.Kpfw. T 25
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Wariant czołgu średniego M4 o pochyłym pancerzu kadłuba i wieży. Był opracowany w Detroit Arsenal w sierpniu 1942 roku. Zmiany miały na celu zwiększenie ochrony czołgu bez zmiany jego wagi i zmniejszenia innych jego osiągów. Nie wyszedł poza fazę projektu.
M4 Improved
usa
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Ten czołg był rozwijany na bazie późniejszego podwozia Pz.Kpfw.III Ausf. J połączonego z wieżą Pz.Kpfw.IV Ausf. F2 i działem 75-mm. Pierwsze plany projektowe ukończono przed końcem grudnia 1941 roku. Rozpoczęto produkcję, ale pojazd okazał się nadmiernie skomplikowany i wkrótce jej zaniechano. Wyprodukowano łącznie 50 pojazdów, które były używane jako pojazdy dowództwa. Miały one działa 50-mm; nigdy nie zamontowano dział 75-mm.
Pz.Kpfw. III Ausf. K
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: Prototyp węgierskiego czołgu średniego z okresu II Wojny Światowej. Był uzbrojony w długolufowe działo 75 mm 43.M i pancerz wzmocniony względem poprzednich wersji. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ze względu na zakończenie produkcji na Węgrzech do lata 1944 roku.
Turán III prototípus
niemcy
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Ekranowanie T-34 było jednym ze sposobów na poprawienie jakości pancerza czołgów serii T-34. Ten wariant ekranowania został opracowany przez inżynierów 48. Instytutu Badawczego i Fabryki nr 112 pod kierownictwem I. Burcewa. W testach polowych ekranowane burty były w stanie wytrzymać ogień dział przeciwczołgowych kalibru od 37 do 50 mm, ale były przebijane pociskami przeciwpancernymi kal. 88 i 75 mm. Wszystkie wyprodukowane prototypy wysłano na front, gdzie zostały stracone w boju.
T-34 shielded
zsrr
Czołgi średnie
5
Rozegrał bitew: 118
Wygrał bitew: 59
Krótki opis: Amerykański czołg średni z czasów II wojny światowej. Pojazd został nazwany na cześć generała wojsk konfederacji z amerykańskiej wojny secesyjnej, Roberta E. Lee. Szeroko znany również pod swoim brytyjskim oznaczeniem—M3 Grant—nadanym na cześć generała Unii, Ulyssessa Granta. M3 powstał w 1940 roku na bazie czołgu M2. Od czerwca 1941 do grudnia 1942 roku był produkowany masowo. Wyprodukowano 6258 egzemplarzy tego pojazdu w różnych wersjach.
M3 Lee
usa
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Czołg T-28 został opracowany przez Eksperymentalne Biuro Projektowe Maszyn fabryki im. Woroszyłowa. Pojazd wszedł do służby 11 sierpnia 1933r. W sumie między 1933 a 1940 rokiem w fabryce im. Kirowa powstały 503 sztuki. W okresie masowej produkcji T-28 przeszedł wiele zmian projektowych i modyfikacji. Pojazdy wykorzystywano w wojnie z Finlandią w zimie 1939-40 oraz na początku 2 w.św.
T-28
zsrr
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Czołg T-28 z działem F-30 85mm został opracowany w 1941r. Zbudowano jeden prototyp i poddano go próbom. W odróżnieniu od masowo produkowanego T-28, ten pojazd posiadał inne uzbrojenie. Nie isnieją źródła potwierdzające jego masową produkcję lub wykorzystanie w walce.
T-28E with F-30
zsrr
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Firma Landsverk rozpoczęła prace nad tym pojazdem w 1936 roku. Nowy pojazd zawierał pewne elementy czołgu lekkiego L-60. W 1939 roku projektem zainteresowały się Węgry. Do czasu powstania pierwszego prototypu w 1940 roku, Węgry zdecydowały się na rozwój własnego czołgu średniego w oparciu o czołg Škoda Т-21. Później, niektóre rozwiązania techniczne zastosowano w procesie rozwijania czołgu Strv m/42.
Lago
szwecja
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Zaprojektowany w 1941 roku w ramach programu australijskich czołgów krążowniczych. Planowano wyprodukowanie 2000 takich pojazdów, ale w latach 1942 i 43 wyprodukowano tylko 65 pojazdów o numerach seryjnych od 8001 do 8065. W lipcu 1943 roku zdecydowano o zatrzymaniu rozwoju i odwołaniu programu. Pojazdy nigdy nie ujrzały pola walki i były używane tylko w celach treningowych. W 1946 roku wycofano te pojazdy ze służby.
AC 1 Sentinel
anglia
Czołgi średnie
4
Rozegrał bitew: 70
Wygrał bitew: 38
Krótki opis: Jedyny amerykański czołg średni, który został przyjęty do służby w okresie międzywojennym. Pojazd był wyposażony w działo 37 mm i sześć karabinów maszynowych 7.62 mm, z których cztery były zamontowane na obrotowych jednostkach ogniowych. Dwa nieobrotowe karabiny maszynowe były umieszczone na przodzie kadłuba. Pomimo niezbyt imponujących cech bojowych pojazdu M2A1 stał się kamieniem milowym dla amerykańskiego rozwoju czołgów od czasu wczesnego projektu, dzięki łatwej możliwości zaadaptowania do produkcji seryjnej. W 1940 roku wyprodukowano 94 pojazdy.
M2 Medium Tank
usa
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: Z 400 pojazdów, które były na stanie armii francuskiej, część została zdobyta przez Niemców w 1940 roku. Były wykorzystywane do szkolenia i na drugorzędnych odcinkach frontu.
Pz.Kpfw. S35 739 (f)
niemcy
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Kolejna modyfikacja czołgu D1. Opracowano ją w roku 1934 w zakładach Renault. W latach 1936-1940 wyprodukowano w sumie 100 takich pojazdów. Maszyny kolejnej serii oznaczono jako D2bis.
D2
francja
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Rozwijany przez Mitsubishi od 1935 do 1937 r. Pojazd ten był produkowany seryjnie od 1938 do 1942 r., równolegle do ulepszonego Shinhoto Chi-Ha, który produkowano od 1941 do 1942 r. Powstało łącznie 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były licznie używane przez siły japońskie w Chinach, na wyspach Pacyfiku i na Wyspach Kurylskich. Po kapitulacji Japonii pojazdy te służyły zarówno w siłach PLA, jak i Kuomintangu w Chińskiej Wojnie Domowej od 1946 do 1949 r.
Type 97 Chi-Ha
japonia
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Rozwijany w 1934 roku przez biuro czołgów w dziale ekonomicznym Zjednoczonego Państwowego Zarządu Politycznego. Projekt miał na celu zastąpienie T-28. Działający prototyp zbudowano w 1935 roku w Leningradzie, w Eksperymentalnej Fabryce Kirowa (Fabryka Nr 185), pod kierownictwem inżyniera W. N. Cejna. Pojazd był dostarczony z napędem kołowym i gąsienicowym. Wszedł do służby w lutym 1936 roku, a jego produkcję rozpoczęto w leningradzkiej Fabryce Kirowa. Wyprodukowano tylko kilka pojazdów, zanim zrezygnowano z dalszej produkcji ze względu na skomplikowaną konstrukcję i niesolidne podwozie.
T-29
zsrr
Czołgi średnie
3
Rozegrał bitew: 26
Wygrał bitew: 8
Krótki opis: Eksperymentalny czołg średni. Projektowany i testowany od 1930 do 1932 roku. Nie był produkowany seryjnie.
T2 Medium Tank
usa
Czołgi średnie
2
Rozegrał bitew: 1015
Wygrał bitew: 516
Krótki opis: Projekt ciężkiego czołgu z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowywany od 1951 roku. Do 1957 roku zbudowano eksperymentalne wieże dla armat kalibru 120 mm i 155 mm. Projekt jednak okazał się nieudany i prace nad nim zostały przerwane.
T57 Heavy Tank
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 431
Wygrał bitew: 230
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęto w 1952r. zakładając mocniejsze uzbrojenie niż w T-43 (M103). Duży nacisk położono na rozmiar maszyny, ponieważ pojazd ten miał przemieszczać się wąskimi tunelami w Alpach szwajcarskich. Rozważano kilka wersji ale projekt został zaniechany. Czołg ten nigdy nie wszedł do produkcji.
T110E5
usa
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 128
Wygrał bitew: 54
Krótki opis: Wersja ciężkiego czołgu Obiekt 260. Plany projektowe ukończono we wrześniu 1945 roku, ale nie wyprodukowano prototypów tego pojazdu.
Object 260
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 119
Wygrał bitew: 55
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto na wiosnę 1945 roku. Prototypy były testowane w 1946 i 1947 roku. Wóz przeszedł pomyślnie serię testów, ale nie został skierowany do seryjnej produkcji.
IS-7
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 83
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Opracowany w latach 1956-58 w leningradzkiej Fabryce Kirowa pod kierownictwem Josepha Kotina. Dwa prototypy wyprodukowano i przetestowano w okresie 1959–60. Kadłub i wieżę wyprodukowano, by zbadać ich odporność na ostrzał. Prace wstrzymano w lecie 1960 z powodu niezadawalających postępów przy niektórych systemach i komponentach. Dodatkowo, pojazd nie miał żadnej przewagi nad czołgiem ciężkim Object 770.
Object 277
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 78
Wygrał bitew: 43
Krótki opis: Czołg superciężki z wieżą umieszczoną z tyłu. Opracowany przez firmę Krupp w 1942 roku. Projekt zarzucono na korzyść czołgów ciężkich. Nie wyprodukowano ani jednego pojazdu.
Pz.Kpfw. VII
niemcy
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 48
Wygrał bitew: 30
Krótki opis: Type 5, znany również jako Type 2605, był jednym z wariantów superciężkiego czołgu O-I, opracowanego w czasie 2 w.św. Pojazd zaprojektowano do przełamywania ufortyfikowanych linii obronnych oraz do obrony wybrzeża.
Type 5 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 19
Krótki opis: Pojazd był projektowany od czerwca 1942 do lipca 1944 roku. Stworzono tylko 2 prototypy i zaledwie jeden z nich dysponował uzbrojoną wieżą.
Maus
niemcy
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 19
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu dla szwedzkiej armii rozpoczęty w 1949 roku. Ze względu na poufność, pojazd oznaczono niezwykłą nazwą KRV oznaczającą samobieżnego żurawia (po szwedzku). Projekt był oparty na francuskim AMX 50. Zbudowano i przetestowano lekkie zawieszenie. Wyprodukowano również makietę z wieżą. Nigdy nie zbudowano prototypu.
Kranvagn
szwecja
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Projekt opracowywało Biuro Projektowe czelabińskiej fabryki Kirowa od grudnia 1943r. W kwietniu 1944r. zbudowano dwa prototypy Object 701, ich testy wymusiły wprowadzenie ulepszoń do projektu. Pod koniec 1944r. i na początku 1945r. poddano testom kolejne dwa prototypy. Rekomendację do służby uzyskał Object 701 No. 5., lecz produkcja została odwołana ze względu na rozpoczęcie montażu IS-3. Po zawieszeniu w 1946r. produkcji IS-3, rozpoczęła się produkcja IS-4 i trwała aż do 1949r. W 1951r. zbudowano łącznie 25 sztuk IS-4M. Później, wszystkie dotychczas zbudowane pojazdy zmodernizowano do poziomu IS-4M. Według różnych źródeł wyprodukowano między 235 a 258 pojazdów, wszystkie rozlokowano na Dalekim Wschodzie.
IS-4
zsrr
Czołgi ciężkie
10
Rozegrał bitew: 508
Wygrał bitew: 248
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1949 roku. Pojazd wszedł do służby jako T-10 w 1953 roku. Dalszy rozwój zaowocował kilkoma usprawnieniami pojazdu, a najliczniej produkowaną wersją był T-10M. Wyprodukowano około 2500 sztuk tego pojazdu.
T-10
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 448
Wygrał bitew: 216
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w roku 1948. W 1952 pojawiło się zamówienie na 300 takich pojazdów, które miały wziąć udział w wojnie koreańskiej. Czołg oznaczono jako M103.
M103
usa
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 147
Wygrał bitew: 77
Krótki opis: Type 4, znany również jako Type 2604, był jednym z wariantów superciężkiego czołgu O-I, opracowanego w czasie 2 w.św. Pojazd zaprojektowano do przełamywania ufortyfikowanych linii obronnych oraz do obrony wybrzeża.
Type 4 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 135
Wygrał bitew: 75
Krótki opis: Projekt opracowali w fabryce nr 92 inżynierowie W. A. Ganin i A. S. Czasownikow. Nowa maszyna miała być ulepszoną wersją niedoskonałych ciężkich czołgów tamtego okresu. Pozostała jednak wyłącznie na papierze.
ST-I
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 129
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Dwa prototypy zostały zaprojektowane przez Ferdynanda Porsche. Jeden z nich posiadał wieżę umieszczoną z przodu pojazdu, drugi - z tyłu. Nie wszedł do produkcji seryjnej.
VK 45.02 (P) Ausf. B
niemcy
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 66
Wygrał bitew: 31
Krótki opis: Latem 1942 roku firma Porsche otrzymała zamówienie na projekt czołgu szturmowego z jak najgrubszym pancerzem i potężnym działem. Jednym z wyników projektu superciężkiego czołgu Maus był czołg Typ 205 Mäuschen, projekt czołgu o podobnym wnętrzu. Istniał tylko na papierze.
Mäuschen
niemcy
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 48
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: Wariant czołgu ciężkiego zaprojektowanego w 1949 roku. W 1952 roku zaproponowano trzy projekty czołgów ciężkich. EMIL 1952 E2 był drugim wariantem. W zależności od pancerza i zamontowanego silnika, jego waga wynosiła od 34 do 39 ton. Jednakże pod koniec 1952 roku przerwano rozwój wersji E2 na korzyść wersji E3, która miała podobne osiągi, ale ulepszony pancerz.
Emil II
szwecja
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Projekt czołgu ciężkiego oznaczonego jako IS-7 rozwijany w 1945 roku. Pojazd miał być wyposażony w elektromechaniczne przeniesienie napędu. Prace przerwano na etapie spisywania dokumentacji. Istniał tylko na papierze.
Object 257
zsrr
Czołgi ciężkie
9
Rozegrał bitew: 1294
Wygrał bitew: 714
Krótki opis: Sukces bojowy ofensywnego czołgu M4A3E2 z rozbudowanym pancerzem wywołał decyzję o stworzeniu podobnej modyfikacji dla M26. Chrysler rozpoczął produkcję ulepszonych pojazdów w lipcu 1945. Próby wykazały potrzebę ograniczenia jego prędkości w terenie, aby uniknąć zniszczenia zawieszenia. Ogółem wyprodukowano 27 pojazdów, które wykorzystywano w próbach I eksperymentach.
T26E5 Patriot
usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 576
Wygrał bitew: 295
Krótki opis: Eksperymentalny amerykański ciężki czołg z okresu drugiej wojny światowej. Zbudowany na bazie czołgów M26 Pershing i T29. Prototypy powstały w 1946r, lecz T32 nigdy nie wszedł do produkcji masowej.
T32
usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 323
Wygrał bitew: 179
Krótki opis: Szkic projektowy przygotowany podczas rozwoju ciężkiego czołgu IS-6. Szkic ukończono do końca 1944 roku. Później prace nad IS-6 przerwano i zaniechano dalszego rozwoju tego projektu. Pojazd nigdy nie wszedł do służby.
Object 252U Defender
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 276
Wygrał bitew: 153
Krótki opis: Masową produkcję pojazdu rozpoczęto w maju 1945 roku. 7 września 1945 roku pojazdy tego typu wzięły udział w paradzie zwycięstwa w Berlinie. Do końca roku 1946 wyprodukowano 1170 pojazdów po czym produkcję przerwano. Od roku 1948 do końca lat 50. pojazdy tego typu wielokrotnie modernizowano.
IS-3
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 153
Wygrał bitew: 69
Krótki opis: Rozwijany w 1945 roku jako modernizacja czołgu ciężkiego T30. Pojazd wyposażono w działo 120 mm T53 oraz nowy silnik Continental AV-1790. Koniec II Wojny Światowej zmniejszył zainteresowanie rozwojem czołgów ciężkich, więc T34 nigdy nie wszedł do służby. Prototypy wykorzystano w próbach ogniowych.
T34 B
usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 101
Wygrał bitew: 51
Krótki opis: Projekt N. L. Duchowa opracowany w kwietniu 1941 roku. Prototyp miał zostać skonstruowany w listopadzie tego samego roku, ale wybuch konfliktu sowiecko-niemieckiego przerwał prace.
KV-4
zsrr
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 94
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: Wersja Maus z 4 czerwca 1942r. 120-tonowy przodek superciężkiego czołgu istniał tylko w planach i nigdy nie wszedł do służby. Był tylko fazą przejściową w pracach nad Maus.
VK 100.01 (P)
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 83
Wygrał bitew: 43
Krótki opis: Projekt siedemdziesięciotonowego superciężkiego czołgu rozpoczęto 1 listopada 1941 roku. W lutym 1942, przedsiębiorstwo Kruppa przedstawiło zarys projektu VK 70.01, później przemianowanego na Löwe, czyli lew. Powstało kilka projektów, różniących się konfiguracją, uzbrojeniem i opancerzeniem. Mimo to, projekt został zamknięty po decyzji Führera o budowie jeszcze cięższych czołgów. Nie powstał nawet żaden prototyp.
Löwe
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 55
Wygrał bitew: 30
Krótki opis: O-Ho to kolejne stadium rozwoju pomysłu na superciężki czołg o ulepszonym pancerzu. Pojazd posiadał skuteczny zestaw dział, pozwalający na jednoczesne prowadzenie ognia na wszystkie strony. Projekt wstrzymano ze względu na koniec wojny. Nie ukończono żadnego prototypu a czołg nigdy nie pojawił się w boju.
O-Ho
japonia
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 50
Wygrał bitew: 30
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęto w kwietniu 1942 roku. Firma Krupp otrzymała zlecenie na konstrukcję wież. Jednakże prototyp nigdy nie został wyprodukowany. Wieże zamontowano na pierwszych egzemplarzach czołgu Tiger II.
VK 45.02 (P) Ausf. A
niemcy
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Wariant ciężkiego czołgu rozwijanego dla szwedzkiej armii w ramach projektu EMIL w latach pięćdziesiątych XX wieku. Na projekt miały wpływ rozwiązania z projektu francuskiego czołgu AMX 13, co jest oczywiste, gdy się spojrzy na projekt wieży. W 1951 roku przygotowano szkic, ale dalszego rozwoju zaniechano na korzyść późniejszych wersji.
Emil I
szwecja
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 8
Krótki opis:

usa
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Prototyp tego ciężkiego czołgu, na którego projekt silny wpływ wywarł sowiecki model T-10, powstał we wczesnych latach sześćdziesiątych XX wieku na bazie konstrukcji sowieckich IS-2 i IS-3. Pojazd miał na celu zmodernizowanie sił pancernych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej . Podczas prób pojawiło się wiele usterek, wobec których prace nad pojazdem zostały wstrzymane w 1964 roku.
WZ-111 Alpine Tiger
chiny
Czołgi ciężkie
8
Rozegrał bitew: 796
Wygrał bitew: 377
Krótki opis: Rozwój tego eksperymentalnego czołgu ciężkiego rozpoczęto w 1944 roku. Prototyp zbudowano w 1947 roku. Pojazd był wyposażony w 105 mm działo T5E1. Stworzono tylko kilka prototypów tego pojazdu, bo po wojnie produkcję seryjną czołgów ciężkich uznano za nieracjonalną.
T29
usa
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 127
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Czołg ciężki IS-1 (IS-85) był gruntowną modernizacją czołgu KV-1. Był wyposażony w działo D-5T kalibru 85 mm. IS-1 wszedł do produkcji seryjnej w październiku 1943 r., ale przerwano ją na początku 1944 r., ponieważ w grudniu 1943 r. rozpozczęła się produkcja seryjna czołgu IS-2 (IS-122). Łącznie wyprodukowano 107 pojazdów tego typu.
IS
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 74
Wygrał bitew: 42
Krótki opis: 26 maja 1941 r. Adolf Hitler zlecił Ferdynandowi Porsche i firmie Henschel opracowanie prototypu nowego czołgu. Prototypy pokazano Führerowi 20 kwietnia 1942 roku. Rozpoczęto produkcję, ale przerwano ją ze względu na złożoność systemów napędowych i kierowniczych czołgu, oraz brak potrzebnej miedzi. Później 90 wyprodukowanych kadłubów zaadaptowano na niszczyciele czołgów Ferdinand.
Tiger (P)
niemcy
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 34
Krótki opis: Ten pojazd, zaprojektowany na bazie czołgu ciężkiego KV, początkowo niewiele różnił się od modelu produkowanego seryjnie. Testy polowe przeszedł w styczniu i lutym 1941 roku. Ostatecznie w projekcie dokonano kilku istotnych zmian, znacznie zwiększając osiągi bojowe tego pojazdu. Do 22 lipca 1941 roku ukończono rozwój podwozia i silnika. Według niektórych źródeł jesienią 1941 roku pojazd wyposażono w seryjną wieżę KV i wysłano na front.
KV-3
zsrr
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Kolejny etap rozwoju O-I o ulepszonym dziale przeciwczołgowym. Plan dowództwa zakładał ulepszenie wcześniejszych modeli i osiągnięcie lepszych parametrów pancerza. Zaistniał tylko w planach. Nie ukończono żadnego prototypu i pojazd nie wszedł do służby.
O-Ni
japonia
Czołgi ciężkie
7
Rozegrał bitew: 195
Wygrał bitew: 91
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu KV-1S. W odróżnieniu do poprzednika KV-85 był lepiej uzbrojony. Pojazd został zaprojektowany wiosną 1943 roku w zakładach Czelabińsk Kirów. Po raz pierwszy wykorzystano go już 8 sierpnia. Czołg był produkowany do września, a łącznie wyprodukowano 148 pojazdów. KV-85 został wykorzystany przez kluczowe dla losów wojny pułki pancerne Armi Czerwonej.
KV-85
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: T-150 był kolejnym etapem rozwoju modelu KV-1. Pojazd ważył 50 ton. T-150 trafił do testów w pierwszej połowie 1941 roku, a jego prototyp wziął udział w starciach pod Leningradem. Stał się on później bazą dla zmodyfikowanej wersji czołgu KV-1 ze wzmocnionym pancerzem.
T-150
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 45
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Ciężki czołg szturmowy. Opracowany w styczniu 1940 roku na bazie KV-1, w latach 1940-1941 wyprodukowany w liczbie 334 egz. Czołgi KV-2 trafiły na pole bitwy w 1941 roku i większość z nich została zniszczona przed nadejściem zimy.
KV-2
zsrr
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 42
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się po bitwach nad Chałchin-Goł w 1939r. Pojazd zaprojektowano jako zwrotną jednostkę ogniową o niespotykanych w tym czasie rozmiarach – sam kadłub ważył 100 ton. Wybudowano tylko jeden prototyp ze stali konstrukcyjnej i bez wieży. Próby wstrzymano ze względu na zawodny silnik; pod koniec 1944r. prototyp zezłomowano. W planach czołg miano wyposażyć w 15cm haubicę.
O-I
japonia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 33
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: Stworzony z myślą o wojnie okopowej. Początkowo uzbrojenie tego pojazdu miało znajdować się w przedniej części kadłuba i w bocznych sponsonach. Jednak później zrezygnowano ze sponsonów i postanowiono zainstalować wieżę. Do roku 1943, kiedy zakończono prace nad TOG 2* i przygotowano go do prób, stał się konstrukcją bardzo przestarzałą. Pojazd nigdy nie wszedł do służby.
TOG II*
anglia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 28
Wygrał bitew: 20
Krótki opis: Zaprojektowany przez biuro projektowe Atelier de Construction de Rueil podczas Drugiej Wojny Światowej. Pojazd bazował na przestarzałym nadwoziu B1 Bis i posiadał nowe i mocne działo. Czołg uważano za nieudany w porównaniu z podobnymi czołgami zagranicznymi. Wyprodukowano ogółem 60 pojazdów.
ARL 44
francja
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 18
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: W 1943, japoński ambasador w Niemczech uczestniczył w polowych próbach w Henschela modelu "Tiger". Po tym wydarzeniu, firma otrzymała rozkaz przesłania całej dokumentacji czołgu do Japonii. Jeden rozmontowany czołg przesłano 14 października 1943 do Bordeaux w celu przetransportowania do Japonii na pokładzie okrętu podwodnego. Pomimo tego, wschodni sojusznik Wehrmachtu nie był w stanie uruchomić własnej produkcji Tygrysów. Japonia nie dostarczyła ani jednego czołgu, a cała operacja kosztowała kraj 645 000 marek niemieckich, wobec początkowych szacunków w wysokości 300 000 marek.
Heavy Tank No. VI
japonia
Czołgi ciężkie
6
Rozegrał bitew: 101
Wygrał bitew: 53
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęły się pod koniec 1938 roku. W sierpniu 1939 roku powstał pierwszy prototyp. Maszyna po raz pierwszy sprawdziła się w boju w grudniu 1939 roku, na Linii Mannerheima. Pojazd produkowano seryjnie od marca 1940 roku do sierpnia 1942 roku, w sumie powstało 2769 sztuk.
KV-1
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 85
Wygrał bitew: 39
Krótki opis: Kolejna modyfikacja ciężkiego czołgu typu KV-1 zaprojektowana latem 1942 roku. Pojazd został włączony do Armii Czerwonej 20 sierpnia. W porównaniu do poprzedników KV-1S posiadał pewne cechy, które pozwoliły na redukcję wagi czołgu do 42,3 tony. Ponadto, przewyższał ich pod względem prędkości maksymalnej, zwrotności i wytrzymałości. Na jego wyposażeniu pozostało jednak działo ZIS-5 kal. 76 mm. W połączeniu z ograniczonym i mało wydajnym opancerzeniem, pojazd właściwie dorównywał T-34 na polu bitwy. Wyprodukowano łącznie 1083 egzemplarzy tego pojazdu. Czołg ten był często wykorzystywany na każdym froncie II Wojny Światowej.
KV-1S
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 83
Wygrał bitew: 45
Krótki opis: Brytyjski czołg, który był sprowadzany do ZSRR w ramach Lend-Lease’u. W sumie wysłano 301 czołgów, ale niektóre spoczęły na dnie Atlantyku wraz z transportującymi je statkami podczas rejsu do Murmańska.
Churchill III
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 60
Wygrał bitew: 32
Krótki opis: Prace nad T1E2 rozpoczęto w USA w maju 1940 r. Pojazd został zaprojektowany jako czołg ciężki. Charakteryzował się odlewanym kadłubem i hydromechanicznym przeniesieniem napędu z dwukołowym hydraulicznym konwerterem. Później czołg oznaczono jako M6. Wyprodukowano łącznie 9 pojazdów (w tym 1 eksperymentalny). Czołg nigdy nie uczestniczył w akcji bojowej.
T1 Heavy Tank
usa
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 34
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu został zaproponowany przez inżynierów firmy Baudet-Donon-Rousell w czerwcu 1938 roku. Do dalszych prac jednak nie doszło.
BDR G1 B
francja
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się z inicjatywy pułkownika Iwakuro z japońskiego Ministerstwa Armii. Projekt wykonała firma Mitsubishi, dlatego pojazd był również rozpoznawalny pod nazwą Mi-To. W armii pojazd slużył pod nazwą O-I. Szczegóły projektowe pozostają w znacznej części nieznane.
O-I Experimental
japonia
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Rozwój KV-220 na bazie czołgu ciężkiego KV rozpoczęto latem 1940 roku. Prototyp zbudowano 5 grudnia. W przeciwieństwie do innych modyfikacji KV, czołg miał wydłużony kadłub, dodatkowy wałek wspierający, wzmocniony pancerz (100 mm) i nową wieżę z działem 85 mm F-30. Jesienią 1941 roku przerwano produkcję KV-1. Pojazd otrzymał seryjnie produkowaną wieżę KV i został wysłany na front.
KV-220-2
zsrr
Czołgi ciężkie
5
Rozegrał bitew: 15
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Prace rozpoczęto w roku 1921. Pojazd wszedł do służby w 1934 roku. W fabrykach Renault, FCM, Schneider, FAHM i AMX wyprodukowano łącznie 403 czołgi. Pojazd wielokrotnie ulepszano. Pomimo przestarzałej konfiguracji, w bitwach przeciwko Niemcom w maju i czerwcu 1940 roku zyskał on sobie reputację niepokonanego pojazdu z mocnym pancerzem.
B1
francja
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 13
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Japoński ciężki czołg Type 95 został skonstruowany na bazie Type 91. Ten wielowieżowy pojazd okresu międzywojennego wykorzystywał pewne elementy czołgów niemieckich i włoskich. Główna wieża wyposażona była w działo 70mm. Oprócz tego, pojazd posiadał działo 37mm oraz dwa karabiny maszynowe 6.5mm. Zbudowano cztery prototypy.
Type 95 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: W trakcie kampanii europejskiej, niemieccy żołnierze przejęli 161 ciężkich czołgów B1 bis, które nazwano później Pz.Kpfw. B2 740 (f). Wszystkie pojazdy rozbudowano i wyposażono w niemiecki sprzęt radiokomunikacyjny oraz dwuczęściową pokrywę luku dowódcy. Część z nich, ze zdemontowanym uzbrojeniem, była wykorzystywana do szkolenia, a 16 przerobiono na samobieżne haubice. Większość pojazdów przerobiono na czołgi-miotacze ognia.
Pz.Kpfw. B2 740 (f)
niemcy
Czołgi ciężkie
4
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Prace nad Type 91, trzywieżowym osiemnastotonowym czołgiem japońskim, rozpoczęły się w 1927 a zakończyły w 1932 roku. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji, zbudowano tylko jeden prototyp.
Type 91 Heavy
japonia
Czołgi ciężkie
3
Rozegrał bitew: 356
Wygrał bitew: 209
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany.
T110E3
usa
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 228
Wygrał bitew: 117
Krótki opis: Plany ciężkiego działa samobieżnego opartego na pojeździe Mk.II Conqueror ze 183 mm działem i umieszczonymi z tyłu obrotową wieżą i przedziałem bojowym. Pojazd był zaprojektowany do zwalczania radzieckich czołgów ciężkich z dużej odległości (do 1829 metrów) i powinien był przetrwać ogień przeciwnika z dział122 mm z odległości do 500 metrów. Po powstaniu 193 mm rakiet przeciwczołgowych Malkara, które były tańszą i efektywniejszą alternatywą do zwalczania czołgów serii IS, ten pojazd stracił na znaczeniu. Projekt został anulowany wkrótce po powstaniu makiety.
FV215b (183)
anglia
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 221
Wygrał bitew: 116
Krótki opis: W 1954 roku w Detroit zorganizowano konferencję dotyczącą przyszłości czołgów ciężkich. Poza innymi zaawansowanymi projektami, firma Chrysler Corporation zaproponowała produkcję nowego czołgu na bazie projektu TS-31. Podstawowym założeniem dotyczącym gabarytów maszyny była możliwość odbycia swobodnej jazdy tunelem berneńskim. Rozważano kilka wariantów konstrukcji, ale projekt został anulowany.
T110E4
usa
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 116
Wygrał bitew: 64
Krótki opis: Prace projektowe zostały rozpoczęte w leningradzkich Zakładach im. Kirowa w roku 1952 pod nadzorem Józefa Kotina. Pojazd został opracowany na podstawie ciężkiego czołgu T-10. Prototyp zbudowano w roku 1956. Pojazd przeszedł cykl prób technicznych, ale nie skierowano go do produkcji seryjnej.
Object 268
zsrr
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 84
Wygrał bitew: 36
Krótki opis: Projekt tego niszczyciela czołgów rozpoczęto na początku lat pięćdziesiątych na bazie czołgu Centurion Mk3. Pojazd początkowo wyposażono w zmechanizowany podajnik amunicji, który jednak nie mieścił się w wieży i został później usunięty. Wyprodukowano jeden prototyp i poddano go testom, ale projekt nigdy nie wszedł do masowej produkcji.
FV4005 Stage II
anglia
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 24
Krótki opis: Object 730 Version 4 miał być kolejnym projektem działa samobieżnego zbudowanego na bazie czołgu T-10 (Object 730) do 18 grudnia 1952 roku. W tym samym czasie projekt koncepcyjny był oznaczony jako Object 268. Projekt pozwalał na zamontowanie działa w zamkniętej stacjonarnej kabinie umieszczonej z tyłu kadłuba. Projekt przerwano, bo była w nim potrzebna skomplikowana modyfikacja kadłuba Object 730.
Object 268 Version 4
zsrr
Niszczyciele czołgów
10
Rozegrał bitew: 360
Wygrał bitew: 175
Krótki opis: Rozwinięty w 1945 roku na bazie pojazdów IS-2 i IS-3 pod kierownictwem Józefa Kotina. Jedną z charakterystycznych cech były zrównoważone kąty nachylenia płyt pancerza. Pozytywnie przeszedł testy, ale nigdy nie wszedł do służby.
Object 704
zsrr
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 288
Wygrał bitew: 150
Krótki opis: Eksperymentalny czołg ciężki. Ten pojazd był wczesną wersją T29 z ulepszonym uzbrojeniem. W latach 1945-1947 wyprodukowano dwa prototypy, które przeszły próby na poligonie w Aberdeen w 1948 roku. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T30
usa
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 235
Wygrał bitew: 119
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto w 1943 roku. Planowano wyprodukować 25 pojazdów w ciągu roku, lecz zostało wyprodukowano tylko 2 pojazdy testowe. Nie był produkowany seryjnie. Nie brał udziału w walkach.
T95
usa
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 52
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Prace nad ciężkim niszczycielem czołgów opartym na konstrukcji czołgu ciężkiego IS-7 rozpoczęły się w roku 1950. Przygotowano trzy projekty, z których jeden zaowocował pełnowymiarowym, drewnianym prototypem. Jednak dalsze prace zostały zarzucone, ponieważ IS-7 nie wszedł do produkcji seryjnej.
Object 263
zsrr
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 22
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Prototyp niszczyciela czołgów został zbudowany na bazie średniego czołgu Centurion. Zbudowany do walki przeciw ciężkim czołgom z tego okresu, włączając w to IS-3.
FV4004 Conway
anglia
Niszczyciele czołgów
9
Rozegrał bitew: 316
Wygrał bitew: 169
Krótki opis: Powstał na podwoziu czołgu IS jako następca SU-152 po zakończeniu produkcji KV-1s. Od listopada 1943 do września 1945 roku wyprodukowano 4635 pojazdów.
ISU-152
zsrr
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 217
Wygrał bitew: 118
Krótki opis: Wczesny prototyp czołgu ciężkiego zaprojektowany do szturmowania fortyfikacji niemieckiej Linii Zygfryda. Istniał tylko jako projekt przygotowany w ramach programu rozwoju pojazdów ciężkich zapoczątkowanego we wrześniu 1943 r.
T28 Prototype
usa
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 169
Wygrał bitew: 93
Krótki opis: Prace nad zaawansowanym technicznie czołgiem dla armii szwedzkiej były prowadzone przez Svena Berge. Pierwsze szkice wyjątkowego pojazdu powstały w 1956. Do roku 1961 projekt nowego pojazdu był skończony i wybudowano drewnianą makietę. Następnie powstał pierwszy prototyp Strv S1, wykorzystywany do testów nowego rodzaju zawieszenia, pozwalającego na celowanie w pionie działem umieszczonym na sztywno w kadłubie. Do końca 1962 powstał prototyp Strv S2. Oba prototypy stały się podstawą masowo produkowanego czołgu Strv 103.
Strv S1
szwecja
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 91
Wygrał bitew: 54
Krótki opis: W marcu 1944, armia amerykańska zamówiła pięć prototypów ciężkich pojazdów oznaczonych jako T28. Tak powstało działo samobieżne T95.
T28
usa
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 66
Wygrał bitew: 36
Krótki opis: Wariant niszczyciela czołgów opartego na czołgu średnim Type 59 (oznaczenie fabryczne WZ-120), który wszedł do służby w 1959 roku. Istniał tylko na papierze.
WZ-120-1G FT
chiny
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 30
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu Cromwell. Nowa wieża i dwudziestofuntowe działo kalibru 83.4mm czyniły z tego czołgu silnego przeciwnika. Według różnych źródeł, między 200 a 442 czołgów Cromwell rozbudowano do nowych standardów Charioteer.
Charioteer
anglia
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 10
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: W 1944 roku biuro projektowe Uralmaszu opracowało wersję SU-101 z działem D-10S oraz SU-102 z działem D-25S. Oba pojazdy oznaczono jako Uralmasz-1. Pojazdy nie były produkowane seryjnie i nie weszły do służby liniowej.
SU-101
zsrr
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Canon d'assaut de 105 jest projektem pojazdu bojowego stworzonym przez firmę AMX w 1958 roku. Zgodnie z zapisami archiwalnymi, ten niszczyciel czołgów miał na celu połączenie wysokiej manewrowości i mobilności z grubym pancerzem (do 100 mm w obszarze przednim) i mocnym 105-mm działem. Później rozwój przerwano. Nie wyprodukowano żadnych prototypów.
AMX Canon d'assaut 105
francja
Niszczyciele czołgów
8
Rozegrał bitew: 274
Wygrał bitew: 140
Krótki opis: Prace nad E 25 stanowiły część programu „E” mającego na celu ujednolicenie produkcji niemieckich sił zbrojnych. Program był nadzorowany przez komitet Waffenprüfamt 6 kierowany przez generała Kniepkampa. E 25 został stworzony przez firmę Argus z Karlsruhe. Nie stworzono prototypów, pojazd nigdy nie przeszedł testów, ani nie wszedł do służby. Jednakże, według niektórych źródeł, do 23 stycznia 1945 r. w Katowicach wyprodukowano kilka kadłubów, które oczekiwały tam na testy.
E 25
niemcy
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 201
Wygrał bitew: 108
Krótki opis: Rozwój niszczyciela czołgów na bazie czołgu ciężkiego KV-1S rozpoczęto 4 stycznia 1943 roku. Pojazd otrzymał oznaczenie KV-14 (Object 236). Prototyp przeszedł testy polowe na początku lutego 1943 roku i wszedł do służby 14 lutego 1943 roku. W kwietniu KV-14 przemianowano na SU-152. Do grudnia 1943 roku wyprodukowano 670 pojazdów. Dzięki skuteczności w zwalczaniu niemieckich czołgów Tiger I oraz Panther, SU-152 został przez wojsko ochrzczony "Myśliwym".
SU-152
zsrr
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 139
Wygrał bitew: 85
Krótki opis: Był projektowany na bazie czołgu T23, ale prace nie zostały zakończone.
T25 AT
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 119
Wygrał bitew: 69
Krótki opis: Niszczyciel czołgów na bazie T23. Prace nad projektem rozpoczęto w 1943 roku, ale przerwano je ponieważ T23 nie wszedł w końcu do służby. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze.
T25/2
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 67
Wygrał bitew: 38
Krótki opis: Działo samobieżne M56 miało w zamierzeniu wspierać oddziały spadochronowe jako lekki niszczyciel czołgów, który można przewozić samolotem transportowym, zrzucić na spadochronie lub dostarczyć szybowcem. Pojazd był produkowany masowo w latach od 1953 do 1959, ale nie zyskał popularności i wkrótce został zastąpiony przez lekki czołg Sheridan. Scorpion był czasem używany jako wsparcie artyleryjskie w Wietnamie.
M56 Scorpion
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 52
Wygrał bitew: 25
Krótki opis: Stworzony w 1942 roku, powstał na bazie rozszerzonego podwozia Cromwella. Niezaprzeczalną zaletą tego pojazdu było jego siedemnastofuntowe działo, będące najsilniejszym brytyjskim działem w owym czasie. Pozwalało ono temu niszczycielowi czołgów skutecznie razić wroga na odległość do 1000 metrów. Problemem był dość wysoki profil i przeciążone podwozie. Zbudowano około 200 sztuk.
Challenger
anglia
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 31
Wygrał bitew: 18
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem przełamującym rozpoczęły się we wrześniu 1943 roku. W planie było wykorzystanie w nim pewnych części modelu M6, jak również elektromechanicznej skrzyni biegów i 100 mm działa z T5 montowanego w wieży o ograniczonym zakresie obrotu i 203 mm pancerzu. Pojazd miał w zamierzeniu szturmować niemieckie fortyfikacje "Linii Zygfryda" (nazywanej przez Niemców "Westwall"). Amerykańskie siły lądowe odrzuciły ten projekt w fazie planowania. Czołg został później zmodyfikowany, co zaowocowało stworzeniem ciężkiego czołgu przełamującego T95.
T28 Concept
usa
Niszczyciele czołgów
7
Rozegrał bitew: 130
Wygrał bitew: 70
Krótki opis: Jeden z najpotężniejszych amerykańskich niszczycieli czołgów. Opracowany z wykorzystaniem kadłuba M10A1 i M10. Od listopada 1943 do września 1945 roku wyprodukowano 2324 sztuki tego pojazdu.
M36 Jackson
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 59
Wygrał bitew: 27
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1942 roku. W kwietniu 1943 roku firma General Motors wyprodukowała pierwsze prototypy. To jeden z niewielu amerykańskich niszczycieli czołgów, dla którego skonstruowano kadłub, nie korzystając z wzorów już istniejących czołgów. Hellcat stał się jednym z najszybszych pojazdów pancernych swojego typu, wyprodukowanych podczas drugiej wojny światowej. Od lipca 1943 roku do października 1944 roku z taśm produkcyjnych zjechało w sumie 2507 egzemplarzy.
M18 Hellcat
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 51
Wygrał bitew: 28
Krótki opis: Achilles to brytyjski wariant amerykańskiego niszczyciela czołgów M10 GMC. Standardowe działo M10 zmieniono na mocniejsze brytyjskie siedemnastofuntowe OQF. Umożliwiło to niszczycielowi efektywną walkę przeciwko niemieckim pojazdom. W 1944 roku rozpoczęto w nim zmianę uzbrojenia, w ramach której wykonano 1100 przezbrojeń do końca wojny.
Achilles
anglia
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 46
Wygrał bitew: 21
Krótki opis: Początkowo planowano wykorzystać ten pojazd do niszczenia umocnień. Dwa prototypy zostały wyprodukowane wiosną 1941 roku. W okresie późniejszym pojazd przekwalifikowano na ciężki niszczyciel czołgów. Oba egzemplarze zostały użyte bojowo na froncie wschodnim. Nie podjęto masowej produkcji.
Dicker Max
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 21
Wygrał bitew: 11
Krótki opis: Pojazd opracowany na podstawie projektu czołgu ciężkiego T-100. Jego przeznaczeniem miało być niszczenie wrogich umocnień i pojazdów. Był wyposażony w ulepszone działo morskie B-13-S2. Wyprodukowano tylko jeden prototyp (w marcu 1940 roku). Pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej.
SU-100Y
zsrr
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku Szwedzkie Ministerstwo Obrony określiło zapotrzebowanie na nowy czołg lekki. Lekko opancerzony pojazd powinien był łączyć dużą prędkość i manewrowość z mocnym uzbrojeniem zdolnym do stawienia czoła nowoczesnym czołgom i zapewnienia wsparcia ogniowego piechocie. Landsverk zaproponowało kilka projektów zarówno z obrotowymi wieżami, jak i działem montowanym w nieruchomej strukturze. W istocie były one niszczycielami czołgów. Rozwój projektu porzucono w fazie rozrysowywania i modelowania.
Ikv 65 Alt II
szwecja
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Ten projekt pojazdu używającego zawieszenia czołgu lekkiego T24 zaproponowano w lipcu 1943 roku. Pojazd miał być wyposażony w działo 90 mm z niszczyciela czołgów M36. Siły zbrojne USA zażyczyły sobie zakończenia prób i udoskonalenia zawieszenia przed przerobieniem pojazdu na niszczyciel czołgów, ale program przerwano w sierpniu 1943 roku pomimo udanych prób, które przeszedł czołg T24. Nie zbudowano żadnych prototypów.
T78
usa
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Projekt przenoszonego drogą powietrzną amfibijnego niszczyciela czołgów. Zbudowano pełnowymiarowy prototyp, ale dalszych prac zaniechano.
Excalibur
anglia
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Średni czołg Pz. IV służył jako punkt wyjściowy dla projektów wielu pojazdów, w tym niszczycieli czołgów. Pod koniec 1944r. przygotowano dla niego wersję działa 75mm PaK 42 L/70. Nową wersję pojazdu nazwano JagdPzIV/70. Od października 1944 do marca 1945 roku firma Nibelungwerke wyprodukowała 278 pojazdów tego typu.
Jagdpanzer IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
6
Rozegrał bitew: 89
Wygrał bitew: 48
Krótki opis: Skonstruowany na bazie czołgu T-34 i działa ofensywnego SU-122. W produkcji od sierpnia 1943 do października 1944 roku. 85mm działo D-5S umożliwiało SU-85 prowadzenie skutecznego ognia przeciwko średnim czołgom z odległości ponad 1000 metrów, a na mniejszych dystansach przebijało przedni pancerz czołgów ciężkich.
SU-85
zsrr
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 60
Wygrał bitew: 29
Krótki opis: Prace rozpoczęły się wiosną 1942. Po testach jesienią 1942 roku podjęto decyzję o zmianie działa kal. 57mm na 75 mm. Wyprodukowano dwa prototypy, ale pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby.
T67
usa
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 49
Wygrał bitew: 23
Krótki opis: Pojazd po raz pierwszy użyto w boju we Francji w 1940 roku. Produkowany był w oparciu o czołg Pz. III w kilku wersjach do roku 1945. Do 1944 r. 9346 takich dział samobieżnych zniszczyło około 20 000 wrogich maszyn. Niektóre pojazdy pozostawały w służbie do 1967 r. i brały nawet udział w wojnie sześciodniowej stoczonej między częścią krajów arabskich i Izraelem.
StuG III Ausf. G
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 5
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Pojazdy tego typu służyły we francuskiej armii pomiędzy 1943 a 1944. W 1944 roku 36 pojazdów z Régiment colonial de chasseurs de chars pod okiem Silvère Seurata, inżyniera artylerii morskiej, otrzymało celowniki dział morskich, pozwalające na zwiększenie ich zasięgu strzału do 3000 metrów. Sławny aktor francuski Jean Gabin (ur. Jean-Alexis Moncorgé) służył jako dowódca tego niszczyciela czołgów.
M10 RBFM
francja
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 0
Krótki opis: W lutym 1943 roku, za namową ministerstwa zbrojeń, firma Krupp rozpoczęła testy nowego pojazdu o konstrukcji opartej na unowocześnionym Stug III, ale z zawieszeniem z czołgów Pz.Kpfw. IV H oraz J. Pierwsze pojazdy wyprodukowano do grudnia 1943 roku. Od stycznia 1944 roku, po wycofaniu Pz IV z produkcji, firma Krupp skoncentrowała się na produkcji nowych pojazdów. Wyprodukowano łącznie 1108 pojazdów, a dalsze 31 zaadaptowano z już istniejących czołgów.
StuG IV
niemcy
Niszczyciele czołgów
5
Rozegrał bitew: 84
Wygrał bitew: 41
Krótki opis: W 1943 roku Wehrmacht miał duże braki pod względem niszczycieli czołgów StuG III, bo połączone naloty USA i Wielkiej Brytanii spowodowały duże uszkodzenia fabryki firmy Alkett, która produkowała te pojazdy. W grudniu 1943 roku podjęto decyzję o użyciu możliwości fabryki BMM w Pradze do rozpoczęcia produkcji niszczycieli czołgów. W nowym pojeździe użyto w dużym stopniu części czołgu Pz.Kpfw. 38(t). Pierwsze prototypy powstały w marcu 1944 roku. Do maja 1945 roku powstało ponad 2800 pojazdów.
Jagdpanzer 38(t) Hetzer
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 20
Wygrał bitew: 14
Krótki opis: W kwietniu i maju 1943 roku przeszedł próby niszczyciel czołgów SU-85B zaprojektowany przez Fabrykę Samochodów imienia Gorkiego. Pojazd był wersją rozwojową pojazdu SU-85A i był wyposażony w działo artyleryjskie LB-2, 160-konny silnik oraz podwozie SU-76M. Przeprojektowano kabinę, koła jezdne oraz zestawy części zamiennych. Zbudowano tylko jeden prototyp.
SU-85B
zsrr
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Szwedzkie samobieżne działo szturmowe. Pojazd był rozwijany w latach 1941–1944. W marcu 1944 roku firma Scania-Vabis otrzymała zamówienie na 36 pojazdów. Pierwsze 18 z nich było przezbrojonymi pojazdami Strv m/41 SII. Początkowo te działa samobieżne wyposażono w armaty 75-mm, ale w marcu 1946 roku we wszystkich pojazdach zamontowano armaty 105-mm. Wyprodukowano łącznie 36 dział samobieżnych, które pozostały w służbie do 1973 roku.
Sav m/43
szwecja
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 8
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony na bazie podwozia czołgu Pz.Kpfw. 38 (t). Wyposażony w działo typu Pak 40 lub Pak 36(r) montowane w kabinie z odsłoniętym tyłem i szczytem. Pojazd wszedł do użytku pod koniec 1942 roku. Jego produkcja seryjna trwała do połowy 1944 roku, a niszczyciele czołgów tego typu były wykorzystywane aż do końca wojny.
Marder 38T
niemcy
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Rozwijany w latach 1941 i 1942 na bazie lekkiego czołgu M5 Stuart. To działo samobieżne jest przykładem udanego użycia przestarzałego podwozia. Pojazd został wyposażony w krótkolufową haubicę. Podjęto również próby umieszczenia 75 mm działa czołgowego w zmodernizowanej wieży.
M8A1
usa
Niszczyciele czołgów
4
Rozegrał bitew: 13
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: Lekki pojazd z działem 76mm, najpowszechniej produkowane radzieckie działo samobieżne. Pomimo słabego pancerza i uzbrojenia, był wykorzystywany jako wóz wsparcia piechoty i kawalerii.
SU-76M
zsrr
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Ten lekki niszczyciel czołgów został opracowany na początku 1942r. na bazie kadłuba przestarzałego, lecz produkowanego masowo Pz.Kpfw. II i wyposażony w potężne działo. Pojazd był szeroko wykorzystywany na Froncie Wschodnim; od 1944 walczył również we Włoszech i na Froncie Zachodnim. Pozostał w służbie do końca wojny.
Marder II
niemcy
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 3
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Po II wojnie światowej Szwecja miała pilne zapotrzebowanie na lekko opancerzone pojazdy, które mogłyby wspierać ogniem piechotę. Firma Landsverk stworzyła pojazd artylerii piechoty Ikv 72 w celu zaspokojenia tego zapotrzebowania. Przed 1954 rokiem do służby weszło 36 pojazdów. W latach 1956–1958 pojazdy przezbrojono i zamontowano w nich mocniejsze działa 105-mm. Pojazdy te pod nazwą Ikv 102 pozostały w służbie do połowy lat siedemdziesiątych XX wieku.
Ikv 72
szwecja
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Program zamontowania 3-calowego działa samobieżnego na podwoziu M3A3 Stuart rozpoczęto we wrześniu 1942 roku. Próby na poligonie w Aberdeen w listopadzie wykazały, że dzało było za ciężkie dla podwozia czołgu lekkiego. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
T56 GMC
usa
Niszczyciele czołgów
3
Rozegrał bitew: 6
Wygrał bitew: 3
Krótki opis: Transporter Universal Carrier został opracowany w okresie międzywojennym i był jednym z najważniejszych pojazdów gąsienicowych używanych przez wojska Wspólnoty Brytyjskiej. Od roku 1937 do 1945 wyprodukowano w sumie 90 000 takich maszyn. Kolejne jej wersje były wykorzystywane do przewozu ludzi oraz sprzętu, służyły jako mobilna platforma dla karabinów maszynowych, a nawet sprawdzały się podczas misji zwiadowczych. W roku 1940 opracowano wersję wyposażoną w działo przeciwpancerne kal. 40 mm.
Universal Carrier 2-pdr
anglia
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Prace nad Panzerjäger I, niemieckim niszczycielem czołgów, rozpoczęły się w 1939r. przy wykorzystaniu planów Panzerkampfwagen I Ausf. B. Początkowo na kadłubie Panzerkampfwagen I Ausf. B montowano działo 37mm Pak 36. Niemniej jednak, w trakcie inwazji na Polskę okazało się że to działo było mało skuteczne przeciwko nowym pojazdom. Po zdobyciu przez Niemcy Czechosłowacji w 1940r. na niszczycielu zaczęto montować działo 47mm Pak 36(t) L/43.4 (Škoda 47-mm A-5 KP ÚV vz. 38 Model A5). W sumie wyprodukowano 202 pojazdy, które pozostawały w służbie do 1943r.
Panzerjäger I
niemcy
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne do wsparcia piechoty i czołgów. Rozwijane w 1938 roku na podwoziu M1A3. Zbudowano tylko jeden prototyp. Testy wykazały szereg problemów technicznych i funkcjonalnych, a pojazd nigdy nie wszedł do służby.
T3 HMC
usa
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 1
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Niszczyciel czołgów AT-1 oparty na czołgu lekkim T-26 był rozwijany przez biuro konstrukcyjne Dział Mechaniczny Projektów Eksperymentalnych Fabryki nr 185 w Leningradzie w latach 1935 i 1936. Pojazd był zaprojektowany do zwalczania czołgów. Zbudowano dwa prototypy wyposażone w działa PS-3 kalibru 76.2 mm. Przeszły one próby do 1936 roku. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej.
AT-1
zsrr
Niszczyciele czołgów
2
Rozegrał bitew: 185
Wygrał bitew: 82
Krótki opis: Prace nad T92 zostały rozpoczęte w 1945 roku. W czasie prac nad tym działem samobieżnym wspomagano się częściami z M26. Pojazd ten przeszedł pomyślnie testy polowe w marcu 1945 roku w Aberdeen, ale mimo to nigdy nie zdecydowano się na rozpoczęcie produkcji seryjnej.
T92 HMC
usa
Działa samobieżne
10
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 9
Krótki opis: Stworzony na bazie czołgu ciężkiego IS-7 przez inżynierów z Czelabińska i Leningradu. Prace nad prototypem rozpoczęto w 1947, aczkolwiek zatrzymały się one w fazie projektu.
Object 261
zsrr
Działa samobieżne
10
Rozegrał bitew: 722
Wygrał bitew: 346
Krótki opis: Działo samobieżne na zmodyfikowanym podwoziu czołgu średniego M47. Prototyp wyprodukowano w 1952 roku, a cztery lata później pojazd wszedł do służby w dwóch wersjach: M55 dla armii i M53 dla piechoty morskiej.
M53/M55
usa
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 7
Wygrał bitew: 4
Krótki opis: Parametry techniczne dla działa samobieżnego 212A opracowano w sierpniu 1940 roku. Specjalne Biuro Projektowe Nr 2 leningradzkiej fabryki Kirova rozpoczęło rozwój, bazując na KV-220. Plany pojazdu były gotowe 24 lutego 1941 roku, ale prototypu nigdy nie zbudowano. Do końca 1941 roku rozwój przekazano do Zakładów Przemysłu Ciężkiego na Uralu, ale nigdy nie zbudowano prototypu.
212A
zsrr
Działa samobieżne
9
Rozegrał bitew: 349
Wygrał bitew: 186
Krótki opis: Stworzony na bazie ciężkiego działa "Long Tom" M43 został najpotężniejszym działem samobieżnym aliantów. M40 brał udział w walkach o Kolonię. Pojazdy tego typu były używane także w wojnie koreańskiej.
M40/M43
usa
Działa samobieżne
8
Rozegrał bitew: 266
Wygrał bitew: 122
Krótki opis: Powstało w Rock Island Arsenal. Wyprodukowano 100 egzemplarzy tego pojazdu, który otrzymał od amerykańskich żołnierzy przydomek „King Kong”. M12 odegrało ważną rolę w czasie zmagań na Linii Zygfryda.
M12
usa
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 12
Wygrał bitew: 6
Krótki opis: Zaprojektowany i zbudowany na kadłubie KV-1S. Prace nad prototypem rozpoczęły się w styczniu 1944. Haubica B-4 kal. 203 mm została zamontowana na odbudowanym kadłubie KV-1S. Począwszy od marca aż do końca kwietnia 1944 roku przeprowadzano próby pojazdu. Pomimo ich pozytywnego wyniku, S-51 nigdy nie wszedł do masowej produkcji.
S-51
zsrr
Działa samobieżne
7
Rozegrał bitew: 148
Wygrał bitew: 63
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm na podwoziu czołgu lekkiego M41. Pojazd był używany w czasie wojny w Korei. We wczesnych latach sześćdziesiątych wprowadzono ulepszone działa samobieżne tego typu z obrotową wieżą, a M44 wycofano ze służby. Wedle różnych źródeł w latach 1953-54 wyprodukowano od 250 do 600 pojazdów tego typu.
M44
usa
Działa samobieżne
6
Rozegrał bitew: 126
Wygrał bitew: 63
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne skonstruowane na bazie M24. Pojazd wykorzystano w Koreii przeciwko siłom Chin i Korei Północnej. Służył w armii USA do połowy lat 50 XXw, niektóre sztuki przekazano Francji. Według różnych źródeł, wyprodukowano między 85 a 250 sztuk tego działa.
M41 HMC
usa
Działa samobieżne
5
Rozegrał bitew: 74
Wygrał bitew: 32
Krótki opis: Pojazd powstał w 1944 roku na bazie czołgu lekkiego M24 Chaffee. Produkcję rozpoczęto w 1945 roku i wyprodukowano łącznie 150 pojazdów. Pojazdy zostały użyte w wojnie koreańskiej.
M37
usa
Działa samobieżne
4
Rozegrał bitew: 23
Wygrał bitew: 10
Krótki opis: W roku 1943 Montreal Locomotive Works rozpoczęły masową produkcję działa samobieżnego Sexton, opracowanego na bazie pojazdu RAM II. Do roku 1945 wyprodukowano w sumie 2150 takich maszyn, z których 125 zostało oznaczonych jako Sexton I.
Sexton I
anglia
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 11
Wygrał bitew: 7
Krótki opis: Produkowane na podwoziu M3 i M4 od kwietnia 1942 do lutego 1945 roku. Przygotowano 4316 egzemplarzy. Pojazdy M7 Priest zostały po raz pierwszy wykorzystane w bitwie pod El Alamein.
M7 Priest
usa
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 9
Wygrał bitew: 5
Krótki opis: Działo samobieżne rozwijane od roku 1939 do 1940 na podwoziu Panzerkampfwagen I. Wyposażone w działo 150 mm s.I.G. 33, montowane na lawecie. Szybkostrzelność wynosiła trzy strzały na minutę; liczba pocisków na pokładzie sięgała ośmiu. Ten pojazd potrzebował wsparcia transportera amunicji. Działo było używane od roku 1940 do 1943 podczas kampanii we Francji, na Bałkanach i na Froncie Wschodnim. Potem zastąpił go Sturmpanzer II z podobnym działem.
Sturmpanzer I Bison
niemcy
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Modyfikacja czołgu Grizzly (M4A1 Sherman) z zamontowaną brytyjską 25-funtową haubicą polową. Produkcja seryjna została rozpoczęta w kanadyjskim Montreal Locomotive Works - w latach 1943 - 1945 z taśm montażowych zjechało 2150 takich pojazdów.
Sexton II
anglia
Działa samobieżne
3
Rozegrał bitew: 4
Wygrał bitew: 2
Krótki opis: T1 Howitzer Motor Carriage został stworzony jesienią 1930 roku na podwoziu T2. Projekt obejmował elementy czołgu T1 Cunningham. Ze względu na Wielki kryzys, prace nad projektem przerwano na etapie prototypu.
T1 HMC
usa
Działa samobieżne
2
Rozegrał bitew: 2
Wygrał bitew: 1
Krótki opis: Propozycja zamontowania działa 76,2 mm na podwoziu holownika artyleryjskiego Loyd Carrier. Rozwijany od roku 1940 do 1941. Nie powstały żadne prototypy.
Loyd Gun Carriage
anglia
Działa samobieżne
2