Krótki opis: Wariant czołgu AMX 13 zaprojektowany w późnych latach pięćdziesiątych. W pojeździe zamontowano wieżę FL 12 przystosowaną do 105-mm działa. Nowa wersja czołgu AMX 13 nie weszła do służby w armii francuskiej, ale była eksportowana do innych krajów. Pojazd był produkowany na licencji w Argentynie. Chociaż wzmocniono siłę ognia, nowy projekt miał kilka wad. Na przykład mocniejszy odrzut czasem powodował pękanie wieży. | |
AMX 13 105 francja Czołgi lekkie 10 |
Krótki opis: Wariant pojazdu opancerzonego Panhard EBR z potężniejszym uzbrojeniem. Posiadał ulepszone zawieszenie i dwuosobową wieżę GIAT TS 90, przebudowaną tak, by pomieściła działo 105 mm. Pojazd nigdy nie wszedł do masowej produkcji ani do służby. | |
Panhard EBR 105 francja Czołgi lekkie 10 |
Krótki opis: We wczesnych latach 60. 75-mm działo o prędkości wylotowej 1000 m/s uznano za przestarzałe. Pojazd otrzymał nowe działo 90-mm F3, które używało potężnych pocisków kumulacyjnych. Ta modernizacja nie wymagała żadnych poważnych zmian projektu wieży ani pojazdu. Pierwsze pojazdy wyprodukowano w lutym 1967 roku. W istniejących pojazdach również zmodernizowano działo. | |
AMX 13 90 francja Czołgi lekkie 9 |
Krótki opis: Prace nad tym lekkim czołgiem rozpoczęto na początku 1944 roku w Fabryce nr 174. Zostały one jednak wstrzymane w fazie projektowania oraz wyznaczania wymogów taktycznych i technicznych. | |
LTTB zsrr Czołgi lekkie 8 |
Krótki opis: Dalszy etap rozwoju pojazdu opancerzonego Panhard AML; wyposażony w zawieszenie z napędem na sześć kół, nową wieżą i potężniejszym uzbrojeniem. | |
Panhard AML Lynx 6x6 francja Czołgi lekkie 8 |
Krótki opis: Zwiadowczy niszczyciel czołgów był opracowany przez firmy Hotchkiss i Klöckner-Humboldt-Deutz w latach 1956-1962 z myślą o wzmocnieniu zdolności niszczenia czołgów przez pancerne bataliony zwiadowcze. Planowano go wyposażyć w 90mm działo przeciwpancerne. Ostatecznie projekt zarzucono a ilość zbudowanych prototypów pozostaje nieznana. | |
Spähpanzer SP I C niemcy Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Eksperymentalny lekki czołg z wieżą oscylacyjną i systemem automatycznego ładowania, przeznaczony do transportu drogą powietrzną. Opracowywany w latach 1952-1953 przez Detroit Arsenal w charakterze następcy M41. Uzbrojenie uznano jednak za nieefektywne, a projekt zarzucono. Wybudowano tylko drewniany prototyp. | |
T71 usa Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Zwrotny czołg lekki z wieżą oscylacyjną i 75 mm działem wyposażonym w automat ładujący, które mogło wystrzelić do 10 pocisków w ciągu minuty. W tym czasie czołg ten miał lepszą penetrację w porównaniu do innych czołgów średnich. | |
AMX 13 75 francja Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Projekt czołgu lekkiego rozwijany przez Gawałowa w fabryce samochodów Gorkiego w 1944 roku. W tym pojeździe użyto kilku krańcowo niecodziennych rozwiązań projektowych – kierowca siedział w przedziale bojowym, a jego urządzenie obserwacyjne było montowane we włazie na górze wieży. Urządzenie było zsynchronizowane ze stanowiskiem kierowcy i obracało się w wieży zgodnie z obrotem siedzenia kierowcy. Projekt zarzucono na etapie rozwojowym. | |
LTG zsrr Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Projekt lekkiego czołgu powietrzno-desantowego. Rozwijany przez firmę Cadillac od 1952 do 1956 roku jako zamiana dla czołgu M41. W 1956 roku ze względu na niewystarczające fundusze, projekt porzucono na korzyść bardziej obiecującego T92. Nie zbudowano żadnych prototypów. | |
T71 CMCD usa Czołgi lekkie 7 |
Krótki opis: Pojazd rozpoznawczy zaprojektowany przez firmę Daimler-Benz. Istniał tylko na papierze. | |
VK 28.01 niemcy Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: W roku 1946 opracowano projekt bardzo szybkiego czołgu lekkiego. Posłużył on za wzór dla dobrze znanego pojazdu AMX 13. Pojazd nie wyszedł poza fazę projektu. | |
AMX 12 t francja Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Lżejsza wersja średniego czołgu T20 z przedłużonym podwoziem z M7. Pojazd opracowano w pierwszej połowie 1943 roku. W odróżnieniu od czołgu T20, T21 cechował się słabszym pancerzem i lżejszym uzbrojeniem. Wóz nigdy nie trafił do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. | |
T21 usa Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: T-50 to czołg lekki produkowany w Fabryce Kirowa w Leningradzie. Rozwój nowego czołgu lekkiego mającego zastąpić T-26 rozpoczęto na początku 1940 roku. Jesienią, po przestudiowaniu projektu niemieckiego czołgu średniego Pz.Kpfw. III, przedstawiono wszystkie wymagania techniczne. Projekt pojazdu posiadał wieżyczkę dowódcy z możliwością obserwacji na wszystkie strony, a dowódca przestał wypełniać role celowniczego i ładowniczego. Ostateczne wymagania dopracowano do listopada 1940 roku, a nowy czołg otrzymał oznaczenie T-50. Na początku 1941 roku w Fabryce Kirowa zbudowano jeden prototyp, który przeszedł próby, ale nigdy nie wszedł do służby. Projekt przerwano na korzyść czołgu T-50 rozwijanego w Fabryce numer 174. | |
T-50-2 zsrr Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Propozycja lekkiego pojazdu kołowo-gąsienicowego. Projekt ukończono w lutym 1943 roku. Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem była konstrukcja podwozia. Koła nachodziły na siebie, a napęd był przekazywany na nie wszystkie. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
MT-25 zsrr Czołgi lekkie 6 |
Krótki opis: Projekt VK 16.02, znanego jako Leopart, bazował na opracowanych wcześniej Panzer II Ausf. J (VK 16.01) i Panzer II Ausf. M (VK 13.01). Makieta pojazdu była gotowa w maju-czerwcu, a pierwszy prototyp powstał 1 września 1942 roku. Zgodnie z "Panzerprogramm 41" zakładającym produkcję 339 pojazdów (105 do grudnia 1943 i 150 do połowy 1944 roku), masowa produkcja miała się rozpocząć w kwietniu 1943, lecz nigdy nie wystartowała. W późniejszym okresie wieża z Leoparda była montowana na czołgu Puma - Sd.Kfz.234/2. | |
VK 16.02 Leopard niemcy Czołgi lekkie 5 |
Krótki opis: Stworzony w latach 1957-61 z myślą o dostarczeniu francuskim wojskom powietrzno-desantowym pojazdu przenaszalnego drogą lotniczą a jednocześnie zdolnego do walki z ciężkimi czołgami. Pojazd posiadał 90mm działo i bardzo niską sylwetkę. Dwóch członków załogi umieszczono w wieży, która mogła wykonać pełen obrót, ale tylko gdy czołg nie poruszał się. Planowano również warianty wyposażone w inne działa. Wyprodukowano tylko jeden prototyp i nigdy nie wprowadzono go do czynnej służby. | |
AMX ELC bis francja Czołgi lekkie 5 |
Krótki opis: Projektowanie tego czołgu rozpoczęto w 1941 roku. Początkowo był on projektowany jako czołg lekki, ale w miarę, jak model otrzymywał dodatkowy pancerz i uzbrojenie, został przemianowany na czołg średni. Produkcja M7 rozpoczęła się jesienią 1942 roku. Jednak przez to, że M7 był słabszy od seryjnie produkowanego Shermana M4 pod względem wszystkich parametrów oprócz prędkości i wymiarów, zaprzestano produkcji. Wyprodukowano łącznie 7 pojazdów. | |
M7 usa Czołgi lekkie 5 |
Krótki opis: W porównaniu do Pz.Kpfw. II Ausf. C, ten pojazd miał nowe kadłub i wieżę, jak również podwozie z naprzemiennym ułożeniem kół jezdnych. Ten czołg zwiadowczy miał dobre charakterystyki, ale wyprodukowano tylko 131 pojazdów wersji L, po tym jak ich wytwarzanie okazał się zbyt drogie. | |
Pz.Kpfw. II Luchs niemcy Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: M5 wszedł do produkcji w kwietniu 1942 jako ulepszona wersja pojazdu M3 Stuart Do czerwca 1944 wyprodukowano łącznie 8884 pojazdy w dwóch wariantach. Czołg był wykorzystany na wszystkich frontach. | |
M5 Stuart usa Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Pierwsze czołgi z serii M5 zostały wyprodukowane w kwietniu 1942, spośród kilku wariantów wybrano model M5A1. Po tym jak zaprojektowany został czołg M24 Chaffee, czołgi M5A1 uznano za przestarzałe i rozpoczęto ich eksport do innych krajów, w tym do Chin. W sumie 100 wozów tego typu zostało dostarczonych armii Kuomintangu. Podczas wojny domowej (1946-1949) wiele z tych maszyn zostało przejętych przez Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą. | |
M5A1 Stuart chiny Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Nowy czołg krążowniczy posiadał takie innowacje, jak silnik z przeciwbieżnymi tłokami, czy położone z przodu chłodnice, zaś do jego stworzenia szeroko wykorzystano spawanie. Zamówienie produkcyjne złożono 17 kwietnia 1939 r. W sumie wyprodukowano 1771 czołgów w czterech podstawowych wersjach. Czołgi Covenanter wykorzystywano głównie do celów szkoleniowych w Wielkiej Brytanii od roku 1940 do 1943. | |
Covenanter anglia Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Prace nad pojazdem rozpoczęto w marcu 1940 roku. Pierwotnie miał on być wyposażony w napęd kołowo-gąsienicowy. Chociaż twórcom udało się ukończyć projekt, prace nad nim zostały przerwane w lipcu tego samego roku. | |
AMX 40 francja Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Brytyjski czołg, który był sprowadzany do ZSRR w ramach Lend-Lease’u. W sumie wysłano 3782 czołgi, ale niektóre spoczęły na dnie Atlantyku wraz z transportującymi je do Murmańska statkami. | |
Valentine II zsrr Czołgi lekkie 4 |
Krótki opis: Pierwsze zamówienie na tę maszynę złożono w 1939 roku. Pierwotnie miał być to bardzo szybki czołg zwiadowczy dla oddziałów powietrzno-desantowych. Masową produkcję rozpoczęto na początku 1942 roku, zaś na początku roku 1943 dwa takie pojazdy zostały włączone do 1 Dywizji Pancernej. Kolejnych 38 maszyn skierowano latem 1944 roku do LVIII Rezerwowego Korpusu Pancernego. | |
Pz.Kpfw. I Ausf. C niemcy Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana przez Mitsubishi w latach 1935-1937. Czołg był w produkcji seryjnej w latach 1938-1942, przez ostatnie dwa lata równolegle produkowano również ulepszony czołg Shinhoto Chi-Ha. W sumie powstało 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były powszechnie wykorzystywane przez japońską armię w Chinach, a po kapitulacji Japonii trafiły do służby zarówno po stronie Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej jak i sił Kuomintangu w wojnie domowej w 1946 roku. | |
Type 2597 Chi-Ha chiny Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Rozwijany od 1938 do 1941 roku na bazie czołgu M2. Produkowany seryjnie od 1941 roku. Zbudowano ponad 13000 pojazdów w różnych wersjach, od M3 do M3A3, wszystkie dostarczane praktycznie wszystkim narodom alianckim w ramach Lend-Lease. Czołgi M3 zostały oznaczone przez Stuart I przez Brytyjczyków, a wersję M3A1 oznaczyli oni przez Stuart III. Czołgi M3 pierwszy raz weszły do akcji w bitwie pod Sidi Rezegh. | |
M3 Stuart usa Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Zaprojektowano go w ramach programu mającego na celu poprawienie zwrotności czołgu lekkiego T-26 poprzez zmianę podwozia na kołowo-gąsienicowe. Prototyp zbudowano w 1935 roku. Pojazd wszedł do służby 29 lutego 1936 roku po serii modyfikacji. Przynajmniej 4 pojazdy z partii eksperymentalnej przeszły próby w 1937 roku, ale produkcję przerwano ze względu na awarie skrzyni biegów i wysoki koszt. Wyprodukowane pojazdy były używane podczas Wojny Zimowej oraz II Wojny Światowej. | |
T-46 zsrr Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Ulepszona modyfikacja czołgu krążowniczego Mk. III. Czołg ten odznaczał się pancerzem wyposażonym w dodatkowe ekrany. Cruiser Mk. IV walczył we Francji w roku 1940 i w początkowym etapie kampanii w Afryce Północnej. Pojazdy tego typu po raz ostatni uczestniczyły w boju zimą 1941-1942 r. W sumie wyprodukowano seryjnie 655 czołgów tego typu. | |
Cruiser Mk. IV anglia Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Czołg lekki rozwijany przez grupę projektową ČKD w 1938 roku, wszedł do służby w Wehrmachcie pod nazwą Pz.Kpfw. 38 (t). Jest uznawany za najlepszy pojazd czechosłowacki: wyprodukowano łącznie 1400 pojazdów w 8 wersjach. | |
LT vz. 38 czechosłowacja Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Opracowany w roku 1937 przez firmę AMX na bazie wozu Renault R-40. Pojazd ten miał większą wieżę niż porównywalne maszyny i wyposażony został w silnik diesla. W roku 1940 dwa takie wozy były gotowe do testów. | |
AMX 38 francja Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: W 1940 roku szwedzka armia pilnie potrzebowała pojazdów opancerzonych. Jednym z rozwiązań problemu była modernizacja czołgów L-60. Pierwsze 100 zmodernizowanych pojazdów otrzymało ulepszony pancerz i nową automatyczną skrzynię biegów. Modernizacja została wykonana przez AB Landsverk i dlatego pojazdy weszły do służby pod nazwą Strv m/40L. Pojazdy wyprodukowane później w fabryce w Karlstad były wyposażone w mocniejsze silniki, ulepszone zawieszenie i pancerz. Były one oznaczone przez Strv m/40K. | |
Strv m/40L szwecja Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Projekt lekkiego pojazdu, zaproponowany przez porucznika Prowornowa latem 1942 roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
LTP zsrr Czołgi lekkie 3 |
Krótki opis: Zaprojektowany przez Landsverk AB w 1934 jako kolejna rozbudowa czołgu L-10. Konfiguracja pojazdu posiadała kilka rewolucyjnych rozwiązań. Cztery pojazdy sprzedano Austrii, Węgrom i Irlandii. Po kilku przebudowach pojazd wszedł do służby w Szwecji pod nazwą Strindsvagn m/38. | |
L-60 szwecja Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Ten lekki pojazd kołowo-gąsienicowy wyposażony w karabiny maszynowe został zaprojektowany na potrzeby kawalerii USA. Testy pierwszego prototypu rozpoczęły się w kwietniu 1937 roku i trwały do 1939. Model T7 został jednak porzucony na rzecz pojazdów gąsienicowych. | |
T7 Combat Car usa Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Czołg lekki zbudowany na bazie brytyjskiego czołgu Vickers Mk. E. na początku lat 30. Pojazd przeznaczono do wsparcia piechoty i opracowano w kilku wariantach. Służył również jako baza dla wielu pojazdów specjalnych oraz dział samobieżnych, jednak ich użycie nie było masowe. Od 1931 do 1941 roku wybudowano 9686 pojazdów w różnych wariantach i konfiguracjach. | |
T-26 zsrr Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Maszyna zaprojektowana w 1928 roku przez J.V. Cardena i V. Loyda. Czołg nigdy nie trafił do służby w Wielkiej Brytanii, był jednak eksportowany do innych krajów, w tym do Chin. W 1937 roku dwadzieścia takich pojazdów walczyło z wojskami japońskimi pod Szanghajem. Sowieckie czołgi T-26 bazujące na Vickersie również trafiały na eksport do Chin, a 82 pojazdy tego typu trafiły do południowych Chin oraz Birmy w latach 1941-1942. | |
Vickers Mk. E Type B chiny Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Modyfikacja czołgu Pz. II o wysokiej prędkości przewidziana dla dywizji lekkich utworzonych z kawalerii. Pz.Kpfw.II Ausf. D miał zupełnie nowy kadłub i zawieszenie. Wieżę i działa wzięto z wersji Ausf. C. Zawieszenie złożone było z ośmiu sparowanych kół o dużej średnicy z osobnymi drążkami skrętnymi i bez wałków wspierających. Niektóre czołgi o ulepszonych elementach zawieszenia, wliczając nowe koła napędowe i napinające, zostały oznaczone jako Ausf. E. Według różnych źródeł wyprodukowano około 200–250 pojazdów wersji D i E. | |
Pz.Kpfw. II Ausf. D niemcy Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Prace nad pojazdem bazującym na modelu M2A3 rozpoczęły się w grudniu 1938r. Czołg posiadał nową, dwuosobową wieżę z potężniejszym uzbrojeniem. W sumie od maja 1940 do marca 1941r. wyprodukowano 365 pojazdów. W kwietniu 1942 powstało 10 kolejnych jednostek w celach szkoleniowych. Niektóre pojazdy przekazano Wielkiej Brytani w ramach Lend-Leas'u, inne wcielono do korpusu amerykańskiej piechoty morskiej, gdzie brały udział w działaniach wojennych na Pacyfiku. | |
M2 Light Tank usa Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Japoński czołg lekki znany również jako Type 95. Rozwijany w latach od 1933 do 1935 jako pojazd wsparcia kawalerii. Jednakże był często używany do wsparcia piechoty. Pierwszy prototyp został wyprodukowany przez Mitsubishi. Pojazd wszedł do produkcji seryjnej w 1936 a do roku 1943 wyprodukowano łącznie 2378 sztuk. | |
Type 95 Ha-Go japonia Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Nowsza wersja lekkiego czołgu typu Mk.VI z ulepszonym uzbrojeniem (karabin maszynowy Besa, kal. 15 mm). W produkcji od grudnia 1939 do lipca 1940. Czołg ten zaprojektowano z myślą o wykorzystaniu go w koloniach. Łącznie wyprodukowano 130 pojazdów typu MK VIC. | |
Light Mk. VIC anglia Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Prototyp pojazdu został opracowany i zbudowany przez Rock Island Arsenal w 1933. Wykorzystano kadłub i elementy zawieszenia czołgu Vickers Mk. E (Vickers "sześciotonowiec"). Próby prototypu T2 były udane, ale wybrano wariant T2E1 z racji jego lepszej zdolności pokonywania terenu. | |
T2 Light Tank usa Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu lekkiego L-60 przez firmę Landsverk AB. W czasie produkcji seryjnej pojazd przeszedł kilka modernizacji. Od 1939 do 1944 roku wyprodukowano łącznie 216 pojazdów w różnych wariantach. Pojazd pozostał w służbie w armii szwedzkiej do lat sześćdziesiątych XX wieku. | |
Strv m/38 szwecja Czołgi lekkie 2 |
Krótki opis: Pierwszy radziecki czołg, który wszedł do produkcji seryjnej. W latach 1928-1931 wyprodukowano 959 pojazdów. | |
MS-1 zsrr Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: W latach 1930-1934 wyprodukowano 4 prototypy o różnym uzbrojeniu, liczebności załogi, masie i właściwościach trakcyjnych. | |
Leichttraktor niemcy Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Eksperymentalny czołg lekki T1E1 zaprojektowany przez firmę Cunningham był wersją rozwojową czołgu T1. Do kwietnia 1928 roku wyprodukowano cztery pojazdy. Po przejściu przez pojazd prób w listopadzie 1928 roku, podjęto decyzję o pogrubieniu pancerza, co doprowadziło do stworzenia kolejnej wersji - T1E2. | |
T1 Cunningham usa Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Rozwijany od 1925 do 1928 roku we Francji jako ulepszona wersja czołgu Renault FT. Projekt modernizacji zakończono i czołg ujrzał produkcję seryjną. W 1929 roku Japonia zakupiła łącznie 10 pojazdów i oznaczyła jako Otsu-Gata Sensha (Czołg Model B). Japońskie pojazdy były nieco unowocześnione i powszechnie używane zarówno w akcji jak i w celach treningowych. | |
Renault Otsu japonia Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Projekt NC-2 (nazwa komercyjna NC-31) był modyfikacją czołgu Renault FT-17, która charakteryzowała się miękkim zawieszeniem oraz gumowymi, karbowanymi gąsienicami Kegresse-Hinstin. Dzięki tym elementom oraz ulepszonej jednostce napędowej, czołg osiągał wyższą prędkość maksymalną, 16 km/h. W sumie do Chin wyeksportowano 15 pojazdów tego typu. | |
Renault NC-31 chiny Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Pojazd ten wszedł do czynnej służby w roku 1917, a do końca I wojny światowej wyprodukowano 3177 z ogólnej liczby 3800 takich maszyn. Na początku II wojny światowej w służbie pozostawało wciąż 1560 takich pojazdów. | |
Renault FT francja Czołgi lekkie 1 |
Krótki opis: Czołg eksperymentalny. Efekt kolejnych prac nad rozwojem pojazdu AMX-13. Maszyna została poddana testom, ale nigdy nie weszła do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. Skonstruowano jedynie dwa pojazdy. | |
Bat.-Châtillon 25 t francja Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: Wspólny projekt Škody i ČKD. Rozmowy na temat planowanych cech czołgu rozpoczęły się 14 stycznia 1950 roku, ale Czechosłowackie Ministerstwo Obrony zarzuciło projekt 4 marca tego roku. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. Istniał tylko na papierze. | |
TVP T 50/51 czechosłowacja Czołgi średnie 10 |
Krótki opis: Czołg średni z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie czołgu M48 w połowie lat pięćdziesiątych XX wieku. Zbudowano dwa prototypy. Jednak podczas prób automatyczny mechanizm ładujący okazał się wadliwy i projekt zarzucono w 1957 roku. | |
T54E1 usa Czołgi średnie 9 |
Krótki opis: W latach 1950–1951 inżynierowie firmy FAMH (Compagnie des forges et aciéries de la marine et d'Homécourt) pracowali nad rozwojem czołgu średniego z działem 90 mm i obrotową wieżą. Prace przerwano na wczesnym etapie projektowym. Później wszystkie części pojazdu włączono do czołgu Batignolles-Châtillon 25 t. | |
Bat.-Châtillon 25 t AP francja Czołgi średnie 9 |
Krótki opis: Ulepszona wersja czołgu T-55. Wóz T 55A charakteryzował się wyższym poziomem zabezpieczeń jądrowych oraz brakiem karabinu maszynowego. Od roku 1962 do 1970 ZSRR dostarczył Niemcom Wschodnim około 1800 czołgów T-55 i T 55A. | |
T 55A niemcy Czołgi średnie 9 |
Krótki opis: Ten pojazd jest jednym z prototypów projektowanych i budowanych w ramach programu Kampfpanzer Standard (do którego Włochy dołączyły w 1958 roku) we współpracy z Ingenieurbüro Warneke, Rheinstahl Hanomag, Henschel i Rheinmetall. Po wszechstronnych próbach prototypy grupy A zyskały przewagę nad innymi wariantami, a dalsze prace doprowadziły do produkcji czołgu Leopard 1. W 1960 roku wyprodukowano dwa prototypy. | |
Prototipo Standard B włochy Czołgi średnie 9 |
Krótki opis: | |
usa Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Średni czołg z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowany na bazie eksperymentalnego czołgu średniego T42 w połowie lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pojazd nigdy nie trafił do produkcji seryjnej. | |
T69 usa Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Pojazd eksperymentalny oparty na konstrukcji czołgu średniego Centurion. Opracowywano go od roku 1956 do 1959. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. Rozwiązania techniczne i innowacje wprowadzone w FV4202 stały się podstawą dla FV4201 Chieftain. | |
FV4202 (P) anglia Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Jeden z pierwszych japońskich czołgów pierwszych lat powojennych został zaprojektowany na bazie pojazdów amerykańskich, po uwzględnieniu specyfiki terenu w Japonii, parametrów sieci kolejowej oraz mniejszej postury japońskich czołgistów. Ten wariant prototypu odznaczał się skróconym podwoziem i podniesionym kadłubem. Zbudowano jego dwa prototypy. | |
STA-2 japonia Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Projekt czołgu średniego zaproponowany przez firmę Škoda jako część rozwijanej w Czechosłowacji koncepcji pojazdu ogólnego przeznaczenia. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
TVP VTU Koncept czechosłowacja Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem Object 416 rozpoczęto w biurze konstrukcyjnym fabryki nr 75 jesienią 1949 roku. Do marca projekt był już gotowy. Ze względu na problemy techniczne z wieżą, działający prototyp skonstruowano dopiero w kwietniu 1952 roku. Kolejny powstał po wprowadzeniu ulepszeń latem 1963, ale pojazd nigdy nie trafił do produkcji masowej. | |
Object 416 zsrr Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: P.44 Pantera był jednym z wariantów włoskiego czołgu średniego rozwijanego w czasie IIWŚ. Istniał tylko na papierze. | |
P.44 Pantera włochy Czołgi średnie 8 |
Krótki opis: Projekt pojazdu został opracowany w Fabryce nr 183 przez inżyniera I. S. Bera w kwietniu 1941 roku. Konstrukcja miała być wytwarzana w trzech różnych wersjach o zróżnicowanym opancerzeniu, uzbrojeniu, masie bojowej oraz prędkości. Budowę prototypu zaplanowano na początek roku 1942. Projekt jednak porzucono ze względu na wybuch wojny pomiędzy ZSRR i Niemcami. | |
A-44 zsrr Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Rozwojowa wersja radzieckiego czołgu T-34-85 zaproponowana w kwietniu 1954 roku. Czechosłowacki wariant pojazdu miał otrzymać 100 mm działo i powiększoną wieżę. Rozpoczęcie produkcji planowano na 1955 rok, ale nigdy nie rozpoczęto prac. | |
Konštrukta T-34/100 czechosłowacja Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: W późnych latach czterdziestych XX wieku firma Landsverk rozwinęła serię czołgów przeznaczonych głównie na eksport. Czołg średni Strv Leo był najcięższy w tej serii. Zainteresowała się nim armia, ale nie miał on do zaoferowania żadnych znaczących korzyści nad zagranicznymi odpowiednikami dostępnymi w sprzedaży. W końcu armia zdecydowała się na inny projekt. | |
Leo szwecja Czołgi średnie 7 |
Krótki opis: Cromwell został opracowany w latach 1941-1942 przez firmę BRC&W. Od końca roku 1943 do 1945 wyprodukowano w sumie 1070 egzemplarzy. Szeroko wykorzystywane przez Armię brytyjską podczas kampanii w Europie północno-zachodniej, w latach 1944-1945. | |
Cromwell anglia Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: W ramach rozwoju Strv 74, zaproponowano projekt pojazdu z wieżą oscylacyjną francuskiego czołgu AMX 13 z działem 7,5 cm kan strv 74, ale pojazdu nigdy nie zbudowano. | |
Strv m/42-57 Alt A.2 szwecja Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Zmodyfikowana wersja czołgu T-34-85 produkowana w Fabryce nr 183. W porównaniu do poprzednika wzmocniono przedni pancerz i osłabiono tylny, a baki z paliwem zostały przeniesione do tyłu pojazdu. Powstał tylko jeden prototyp. Produkcja została wstrzymana po tym, jak okazało się, że zawieszenie czołgu jest wadliwe. | |
T-34-85M zsrr Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: We wczesnych latach pięćdziesiątych XX wieku do służby w szwedzkiej armii wszedł czołg średni Centurion, ale potrzebny był pojazd lżejszy i o lepszej manewrowości. Zdecydowano się na modernizację starych pojazdów Strv m/42 poprzez wyposażenie ich w nowe wieże i uzbrojenie. Czołg otrzymał nową nazwę, Strv 74. Od 1957 do 1960 roku wyprodukowano łącznie 225 pojazdów. Szwedzka armia używała pojazdów aż do końca 1984 roku. | |
Strv 74 szwecja Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Czołg średni Type 4 Chi-To został opracowany w 1943 roku w oparciu o podwozie czołgu Chi-Nu. Miał zastąpić czołg Chi-Ha. Jednakże nie uruchomiono produkcji seryjnej ze względu na braki w częściach i niedobór materiałów. Wyprodukowano łącznie sześć podwozi i zbudowano na nich tylko dwa czołgi. | |
Type 4 Chi-To japonia Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Ten pojazd został zaprojektowany dla Armii Niemieckiej jako kolejne stadium czołgu średniego T-24 w 1942 roku. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
Škoda T 25 czechosłowacja Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem T 40 rozpoczęto w 1946 roku w programie TVP (czołg ogólnego przeznaczenia) z inicjatywy przedsiębiorstwa Škoda. Opracowano plany pojazdu, jednak prototyp nigdy nie powstał. | |
Škoda T 40 czechosłowacja Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: P.43 bis jest jedną z wersji włoskiego czołgu średniego rozwijanego w połowie lat czterdziestych. W nowym pojeździe planowano umieścić 90-mm działo. Czołg miał w zamierzeniu z powodzeniem stawić czoła istniejącym pojazdom. | |
P.43 bis włochy Czołgi średnie 6 |
Krótki opis: Crusader został opracowany przez firmę Nuffield Mechanizations Ltd. w latach 1938-1940. Od roku 1941 do 1943 wyprodukowano ponad 5300 pojazdów. Najliczniej wykorzystywano je podczas kampanii w Afryce Północnej, w latach 1941-1942. | |
Crusader anglia Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Czołg średni Type 3 Chi-Nu jest modyfikacją czołgu Тype 1 Chi-He z nową wieżą i działem. Ten czołg był najpotężniejszym spośród produkowanych seryjnie japońskich czołgów z okresu wojny. Wyprodukowano jednak łącznie tylko 60 pojazdów ze względu na braki części i materiałów. | |
Type 3 Chi-Nu japonia Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Rozwijany dla Wehrmachtu w okupowanej Czechosłowacji w 1941 roku. Projekt odznaczał się pochyłymi płytami pancerza i wzmocnionym uzbrojeniem bazującym na radzieckim Т-34. Projekt uznano za przestarzały. Nie wyprodukowano żadnych prototypów. | |
Škoda T 24 czechosłowacja Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Rozwijany na bazie czołgu średniego Lago w latach trzydziestych XX wieku. 75-mm działo Bofors zamontowano w 22.5-tonowym czołgu. Wyprodukowano łącznie 282 pojazdy w różnych wariantach. Warianty TM, TH i TV używały bliźniaczych silników Scania-Vabis L-603 dostarczających 160 koni mechanicznych mocy, natomiast czołgi Strv m/42 EH były napędzane pojedynczym silnikiem Volvo A8B o mocy 370 koni mechanicznych. | |
Strv m/42 szwecja Czołgi średnie 5 |
Krótki opis: Prace konstrukcyjne trwały w latach 1936-1938. W sumie do sierpnia 1943 r. wyprodukowano 2987 egzemplarzy. To jedyny czołg brytyjski, wykorzystywany przez całą II wojnę światową. | |
Matilda anglia Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Czołg średni Type 1 Chi-He był wersją rozwojową czołgu Type 97 Chi-Ha. Został opracowany w 1941 roku, jednakże z uwagi na brak stali, produkcja rozpoczęła się dopiero w 1943 roku. Wyprodukowano łącznie tylko 170 czołgów tego typu. Większość z nich zachowano do obrony Japonii i nigdy nie użyto ich w walce. | |
Type 1 Chi-He japonia Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Czołg T-28 został opracowany przez Eksperymentalne Biuro Projektowe Maszyn fabryki im. Woroszyłowa. Pojazd wszedł do służby 11 sierpnia 1933r. W sumie między 1933 a 1940 rokiem w fabryce im. Kirowa powstały 503 sztuki. W okresie masowej produkcji T-28 przeszedł wiele zmian projektowych i modyfikacji. Pojazdy wykorzystywano w wojnie z Finlandią w zimie 1939-40 oraz na początku 2 w.św. | |
T-28 zsrr Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Firma Landsverk rozpoczęła prace nad tym pojazdem w 1936 roku. Nowy pojazd zawierał pewne elementy czołgu lekkiego L-60. W 1939 roku projektem zainteresowały się Węgry. Do czasu powstania pierwszego prototypu w 1940 roku, Węgry zdecydowały się na rozwój własnego czołgu średniego w oparciu o czołg Škoda Т-21. Później, niektóre rozwiązania techniczne zastosowano w procesie rozwijania czołgu Strv m/42. | |
Lago szwecja Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Amerykański czołg średni z czasów II wojny światowej. Pojazd został nazwany na cześć generała wojsk konfederacji z amerykańskiej wojny secesyjnej, Roberta E. Lee. Szeroko znany również pod swoim brytyjskim oznaczeniem—M3 Grant—nadanym na cześć generała Unii, Ulyssessa Granta. M3 powstał w 1940 roku na bazie czołgu M2. Od czerwca 1941 do grudnia 1942 roku był produkowany masowo. Wyprodukowano 6258 egzemplarzy tego pojazdu w różnych wersjach. | |
M3 Lee usa Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: V-8-H był wersją rozwojową czołgu średniego PS-II-b i lekkiego czołgu piechoty P-II-b. Pojazd przechodził próby od lata 1937 roku do wiosny 1938 roku. Jesienią 1938 roku przetestowano go ponownie. Po usunięciu wszystkich usterek, czołg wszedł do służby pod nazwą ST vz.39. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
ST vz. 39 czechosłowacja Czołgi średnie 4 |
Krótki opis: Brytyjski czołg średni zwany także "szesnasto-tonowcem" Vickersa. W latach od 1926 do 1931 wyprodukowano trzy prototypy. Według niektórych źródeł, kolejne trzy czołgi wyprodukowano w 1933 roku, użytkowano je do roku 1938, ale nigdy nie wzięły udziału w walce. | |
Vickers Medium Mk. III anglia Czołgi średnie 3 |
Krótki opis: Rozwijany przez Mitsubishi od 1935 do 1937 r. Pojazd ten był produkowany seryjnie od 1938 do 1942 r., równolegle do ulepszonego Shinhoto Chi-Ha, który produkowano od 1941 do 1942 r. Powstało łącznie 1220 pojazdów obu typów. Czołgi Chi-Ha oraz Shinhoto Chi-Ha były licznie używane przez siły japońskie w Chinach, na wyspach Pacyfiku i na Wyspach Kurylskich. Po kapitulacji Japonii pojazdy te służyły zarówno w siłach PLA, jak i Kuomintangu w Chińskiej Wojnie Domowej od 1946 do 1949 r. | |
Type 97 Chi-Ha japonia Czołgi średnie 3 |
Krótki opis: Brytyjski czołg średni stworzony w oparciu o czołg Vickers Medium Mark I, wytwarzany w latach 1924-1925 w zakładach Vickers. Produkcja seryjna nowego pojazdu trwała od roku 1925 do 1934, powstało około 100 czołgów tego typu. | |
Vickers Medium Mk. II anglia Czołgi średnie 2 |
Krótki opis: Opracowany przez Arsenał Artylerii w Osace z zamiarem zastąpienia czołgu Type 2589. Chi-Ni oraz Chi-Ha przeszły wspólne próby w 1937 r. Czołg Chi-Ha został uznany za bardziej udany. Wyprodukowano tylko jeden prototyp. | |
Chi-Ni japonia Czołgi średnie 2 |
Krótki opis: Opracowany w 1929r. Pierwszy czołg japoński z silnikiem Diesla, służył jako główny czołg sił zbrojnych w początku lat 30 XX wieku. W momencie rozpoczęcia 2 w. św. rozwiązania techniczne w pojeździe były już przestarzałe, lecz mimo to był szeroko wykorzystyway do końca wojny. Pojazdy tego typu po raz ostatni wykorzystano w walce w 1944 roku na Filipinach. | |
Type 89 I-Go/Chi-Ro japonia Czołgi średnie 2 |
Krótki opis: Pierwszy czołg brytyjski z działem zamontowanym w ruchomej wieży. Prace rozpoczęto w roku 1922 w zakładach Vickers. W latach 1923-1925 wyprodukowano kilkadziesiąt egzemplarzy. Czołg użytkowano w latach 1924-1938. | |
Vickers Medium Mk. I anglia Czołgi średnie 1 |
Krótki opis: Prace nad czołgiem rozpoczęto na wiosnę 1945 roku. Prototypy były testowane w 1946 i 1947 roku. Wóz przeszedł pomyślnie serię testów, ale nie został skierowany do seryjnej produkcji. | |
IS-7 zsrr Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Projekt ciężkiego czołgu z wieżą oscylacyjną i automatycznym mechanizmem ładującym. Opracowywany od 1951 roku. Do 1957 roku zbudowano eksperymentalne wieże dla armat kalibru 120 mm i 155 mm. Projekt jednak okazał się nieudany i prace nad nim zostały przerwane. | |
T57 Heavy Tank usa Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Projekt nowego pojazdu dla szwedzkiej armii rozpoczęty w 1949 roku. Ze względu na poufność, pojazd oznaczono niezwykłą nazwą KRV oznaczającą samobieżnego żurawia (po szwedzku). Projekt był oparty na francuskim AMX 50. Zbudowano i przetestowano lekkie zawieszenie. Wyprodukowano również makietę z wieżą. Nigdy nie zbudowano prototypu. | |
Kranvagn szwecja Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Wariant czołgu Conqueror z dodatkową osłoną pancerza. Produkowany w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych i używany w testach kierowanych rakiet przeciwpancernych Dart i Malkara. W czasie tych testów, czołg odgrywał rolę czołgu ciężkiego, który mógłby się potencjalnie pojawić w przyszłości. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
Super Conqueror anglia Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Wersja ciężkiego czołgu Obiekt 260. Plany projektowe ukończono we wrześniu 1945 roku, ale nie wyprodukowano prototypów tego pojazdu. | |
Object 260 zsrr Czołgi ciężkie 10 |
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1949 roku. Pojazd wszedł do służby jako T-10 w 1953 roku. Dalszy rozwój zaowocował kilkoma usprawnieniami pojazdu, a najliczniej produkowaną wersją był T-10M. Wyprodukowano około 2500 sztuk tego pojazdu. | |
T-10 zsrr Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Czołg ten, opracowany w latach 1949-1952, miał stanowić przeciwwagę dla nowych radzieckich czołgów ciężkich. W sumie w latach 1955-1959 wyprodukowano 185 maszyn tego typu. | |
Conqueror anglia Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Type 4, znany również jako Type 2604, był jednym z wariantów superciężkiego czołgu O-I, opracowanego w czasie 2 w.św. Pojazd zaprojektowano do przełamywania ufortyfikowanych linii obronnych oraz do obrony wybrzeża. | |
Type 4 Heavy japonia Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Wariant czołgu ciężkiego zaprojektowanego w 1949 roku. W 1952 roku zaproponowano trzy projekty czołgów ciężkich. EMIL 1952 E2 był drugim wariantem. W zależności od pancerza i zamontowanego silnika, jego waga wynosiła od 34 do 39 ton. Jednakże pod koniec 1952 roku przerwano rozwój wersji E2 na korzyść wersji E3, która miała podobne osiągi, ale ulepszony pancerz. | |
Emil II szwecja Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Prace nad tą maszyną rozpoczęto w roku 1948. W 1952 pojawiło się zamówienie na 300 takich pojazdów, które miały wziąć udział w wojnie koreańskiej. Czołg oznaczono jako M103. | |
M103 usa Czołgi ciężkie 9 |
Krótki opis: Masową produkcję pojazdu rozpoczęto w maju 1945 roku. 7 września 1945 roku pojazdy tego typu wzięły udział w paradzie zwycięstwa w Berlinie. Do końca roku 1946 wyprodukowano 1170 pojazdów po czym produkcję przerwano. Od roku 1948 do końca lat 50. pojazdy tego typu wielokrotnie modernizowano. | |
IS-3 zsrr Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Eksperymentalny amerykański ciężki czołg z okresu drugiej wojny światowej. Zbudowany na bazie czołgów M26 Pershing i T29. Prototypy powstały w 1946r, lecz T32 nigdy nie wszedł do produkcji masowej. | |
T32 usa Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem wsparcia piechoty rozpoczęły się w roku 1944. Pierwszy prototyp był gotowy do prób w 1952 r. W sumie wyprodukowano 21 czołgów, ale żaden z nich nie wszedł do służby. Część z tych pojazdów przebudowano później do standardu czołgu ciężkiego Conqueror. | |
Caernarvon anglia Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Wariant ciężkiego czołgu rozwijanego dla szwedzkiej armii w ramach projektu EMIL w latach pięćdziesiątych XX wieku. Na projekt miały wpływ rozwiązania z projektu francuskiego czołgu AMX 13, co jest oczywiste, gdy się spojrzy na projekt wieży. W 1951 roku przygotowano szkic, ale dalszego rozwoju zaniechano na korzyść późniejszych wersji. | |
Emil I szwecja Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: O-Ho to kolejne stadium rozwoju pomysłu na superciężki czołg o ulepszonym pancerzu. Pojazd posiadał skuteczny zestaw dział, pozwalający na jednoczesne prowadzenie ognia na wszystkie strony. Projekt wstrzymano ze względu na koniec wojny. Nie ukończono żadnego prototypu a czołg nigdy nie pojawił się w boju. | |
O-Ho japonia Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Plany tego pojazdu zostały rozrysowane w biurze konstrukcyjnym zakładów im. Kirowa (Czelabińsk) pomiędzy grudniem 1943 i latem 1944 roku. Dalszy rozwój i konstrukcja pierwszego prototypu miały miejsce w zakładach Uralmash. Jednakże pojazd nie wykazywał żadnej przewagi nad innymi rozważanymi projektami czołgów ciężkich, a jego pancerz był uważany za gorszy od pancerza IS-4 (Obiektu 701), więc IS-6 nie został wprowadzony do produkcji. | |
IS-6 zsrr Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Prototyp tego ciężkiego czołgu, na którego projekt silny wpływ wywarł sowiecki model T-10, powstał we wczesnych latach sześćdziesiątych XX wieku na bazie konstrukcji sowieckich IS-2 i IS-3. Pojazd miał na celu zmodernizowanie sił pancernych Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej . Podczas prób pojawiło się wiele usterek, wobec których prace nad pojazdem zostały wstrzymane w 1964 roku. | |
WZ-111 chiny Czołgi ciężkie 8 |
Krótki opis: Czołg ciężki IS-1 (IS-85) był gruntowną modernizacją czołgu KV-1. Był wyposażony w działo D-5T kalibru 85 mm. IS-1 wszedł do produkcji seryjnej w październiku 1943 r., ale przerwano ją na początku 1944 r., ponieważ w grudniu 1943 r. rozpozczęła się produkcja seryjna czołgu IS-2 (IS-122). Łącznie wyprodukowano 107 pojazdów tego typu. | |
IS zsrr Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Rozwój tego eksperymentalnego czołgu ciężkiego rozpoczęto w 1944 roku. Prototyp zbudowano w 1947 roku. Pojazd był wyposażony w 105 mm działo T5E1. Stworzono tylko kilka prototypów tego pojazdu, bo po wojnie produkcję seryjną czołgów ciężkich uznano za nieracjonalną. | |
T29 usa Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Wersję Black Prince opracowano w latach 1943-1945 w oparciu o czołg typu Churchill. Posiadał on przedłużony kadłub umożliwiający montaż wieży z zainstalowaną armatą siedemnastofuntową. W sumie od roku 1944 do 1945 wyprodukowano sześć prototypów tego pojazdu. Kilka maszyn przeszło próby, ale nigdy nie wzięły udziału w walce. | |
Black Prince anglia Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Kolejny etap rozwoju O-I o ulepszonym dziale przeciwczołgowym. Plan dowództwa zakładał ulepszenie wcześniejszych modeli i osiągnięcie lepszych parametrów pancerza. Zaistniał tylko w planach. Nie ukończono żadnego prototypu i pojazd nie wszedł do służby. | |
O-Ni japonia Czołgi ciężkie 7 |
Krótki opis: Rozbudowana wersja czołgu KV-1S. W odróżnieniu do poprzednika KV-85 był lepiej uzbrojony. Pojazd został zaprojektowany wiosną 1943 roku w zakładach Czelabińsk Kirów. Po raz pierwszy wykorzystano go już 8 sierpnia. Czołg był produkowany do września, a łącznie wyprodukowano 148 pojazdów. KV-85 został wykorzystany przez kluczowe dla losów wojny pułki pancerne Armi Czerwonej. | |
KV-85 zsrr Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Modyfikacja A22 ze wzmocnionym pancerzem. Pierwsze pojazdy tego typu wyprodukowano tuż przed lądowaniem Aliantów w Normandii. Na tym modelu oparto też czołg z miotaczem ognia, któremu nadano przydomek Crocodile. | |
Churchill VII anglia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Czołg ten znajdował się w fazie projektowej od 1940 do 1942 roku. W okresie od listopada 1942 do lutego 1944 roku wyprodukowano zaledwie 40 egzemplarzy tego pojazdu. M6 nie brał udziału w walkach. | |
M6 usa Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się po bitwach nad Chałchin-Goł w 1939r. Pojazd zaprojektowano jako zwrotną jednostkę ogniową o niespotykanych w tym czasie rozmiarach – sam kadłub ważył 100 ton. Wybudowano tylko jeden prototyp ze stali konstrukcyjnej i bez wieży. Próby wstrzymano ze względu na zawodny silnik; pod koniec 1944r. prototyp zezłomowano. W planach czołg miano wyposażyć w 15cm haubicę. | |
O-I japonia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Ciężki czołg szturmowy. Opracowany w styczniu 1940 roku na bazie KV-1, w latach 1940-1941 wyprodukowany w liczbie 334 egz. Czołgi KV-2 trafiły na pole bitwy w 1941 roku i większość z nich została zniszczona przed nadejściem zimy. | |
KV-2 zsrr Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: W 1943, japoński ambasador w Niemczech uczestniczył w polowych próbach w Henschela modelu "Tiger". Po tym wydarzeniu, firma otrzymała rozkaz przesłania całej dokumentacji czołgu do Japonii. Jeden rozmontowany czołg przesłano 14 października 1943 do Bordeaux w celu przetransportowania do Japonii na pokładzie okrętu podwodnego. Pomimo tego, wschodni sojusznik Wehrmachtu nie był w stanie uruchomić własnej produkcji Tygrysów. Japonia nie dostarczyła ani jednego czołgu, a cała operacja kosztowała kraj 645 000 marek niemieckich, wobec początkowych szacunków w wysokości 300 000 marek. | |
Heavy Tank No. VI japonia Czołgi ciężkie 6 |
Krótki opis: Prace nad tym superciężkim czołgiem rozpoczęły się z inicjatywy pułkownika Iwakuro z japońskiego Ministerstwa Armii. Projekt wykonała firma Mitsubishi, dlatego pojazd był również rozpoznawalny pod nazwą Mi-To. W armii pojazd slużył pod nazwą O-I. Szczegóły projektowe pozostają w znacznej części nieznane. | |
O-I Experimental japonia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prace projektowe rozpoczęły się pod koniec 1938 roku. W sierpniu 1939 roku powstał pierwszy prototyp. Maszyna po raz pierwszy sprawdziła się w boju w grudniu 1939 roku, na Linii Mannerheima. Pojazd produkowano seryjnie od marca 1940 roku do sierpnia 1942 roku, w sumie powstało 2769 sztuk. | |
KV-1 zsrr Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prototyp A22 powstał jesienią 1940 roku w firmie Vauxhall Motors. Pojazd ten wszedł do produkcji seryjnej latem 1941 r. Wczesne modyfikacje nie posiadały błotników gąsienic, miały inny wentylator i trzycalową haubicę zainstalowaną w kadłubie. W sumie wyprodukowano 300 czołgów typu Churchill I. | |
Churchill I anglia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Prace nad T1E2 rozpoczęto w USA w maju 1940 r. Pojazd został zaprojektowany jako czołg ciężki. Charakteryzował się odlewanym kadłubem i hydromechanicznym przeniesieniem napędu z dwukołowym hydraulicznym konwerterem. Później czołg oznaczono jako M6. Wyprodukowano łącznie 9 pojazdów (w tym 1 eksperymentalny). Czołg nigdy nie uczestniczył w akcji bojowej. | |
T1 Heavy Tank usa Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Pod koniec 1942 roku uzbrojenie czołgu Churchill uznano za niewystarczające. Nowe czołgi: A31, A32 i A33 zaprojektowano jako czołgi piechoty. A33 powstał w English Electric Company. Firma LMS brała udział w pracach nad zawieszeniem nowego pojazdu. Wyprodukowano dwa, znacznie różniące się od siebie egzemplarze. A33 miał wejść do produkcji, ale w 1943 r. cofnięto decyzję o zaprzestaniu masowej produkcji maszyn klasy Churchill, przez co nie złożono zamówienia na A33. | |
Excelsior anglia Czołgi ciężkie 5 |
Krótki opis: Japoński ciężki czołg Type 95 został skonstruowany na bazie Type 91. Ten wielowieżowy pojazd okresu międzywojennego wykorzystywał pewne elementy czołgów niemieckich i włoskich. Główna wieża wyposażona była w działo 70mm. Oprócz tego, pojazd posiadał działo 37mm oraz dwa karabiny maszynowe 6.5mm. Zbudowano cztery prototypy. | |
Type 95 Heavy japonia Czołgi ciężkie 4 |
Krótki opis: Prace nad Type 91, trzywieżowym osiemnastotonowym czołgiem japońskim, rozpoczęły się w 1927 a zakończyły w 1932 roku. Pojazd nie wszedł do masowej produkcji, zbudowano tylko jeden prototyp. | |
Type 91 Heavy japonia Czołgi ciężkie 3 |
Krótki opis: Plany ciężkiego działa samobieżnego opartego na pojeździe Mk.II Conqueror ze 183 mm działem i umieszczonymi z tyłu obrotową wieżą i przedziałem bojowym. Pojazd był zaprojektowany do zwalczania radzieckich czołgów ciężkich z dużej odległości (do 1829 metrów) i powinien był przetrwać ogień przeciwnika z dział122 mm z odległości do 500 metrów. Po powstaniu 193 mm rakiet przeciwczołgowych Malkara, które były tańszą i efektywniejszą alternatywą do zwalczania czołgów serii IS, ten pojazd stracił na znaczeniu. Projekt został anulowany wkrótce po powstaniu makiety. | |
FV215b (183) anglia Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Rozwijany od 1969 do 1971 roku jako modernizacja Strv 103. W przeciwieństwie do poprzedniej wersji, Strv 103A, Strv 103B był wyposażony w mocniejszy silnik z turbiną gazową, laserowy dalmierz i urządzenia podczerwieni. Pojazd pozwalał również na zamontowanie dodatkowego wyposażenia zmieniającego go w amfibię. W 1970 roku do służby weszło 220 pojazdów. W tym samym czasie pojazdy wcześniejszych wersji przekształcono na Strv 103B, co do 1971 roku dało łącznie 290 pojazdów. | |
Strv 103B szwecja Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Latem 1942 roku Waffenamt (Agencja Zbrojeniowa Armii Niemieckiej) zawarła z firmami Krupp i Rheinmetall umowę na opracowanie niszczyciela czołgów na podwoziu czołgu Panther. Planowano w nim zamontować 128-milimetrowe działo K 43 lub 150-milimetrową haubicę sFH 43. Projekty oznaczone jako Grille 12 i Grille 15 odznaczały się tylnym umieszczeniem przedziału bojowego i różniły się tylko typem systemu artylerii. Później Grille 15 otrzymał działo 150 mm o długości 63 kalibrów, które mogło przebić 200 mm pancerza z odległości 4000 metrów. Jednakże prace projektowe przebiegały powoli i Grille 15 pozostał tylko na papierze. | |
Grille 15 niemcy Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Projekt niszczyciela czołgu zbudowany na podwoziu Conqueror został opracowany w późnych latach 40. Zaistniał wyłącznie w planach. | |
FV217 Badger anglia Niszczyciele czołgów 10 |
Krótki opis: Prace nad tym czołgiem szturmowym rozpoczęły się w Wielkiej Brytanii w roku 1942. Projekt ukończono w lutym 1944 roku, a złożone zamówienie opiewało na 25 maszyn. Jednak do jesieni roku 1947 wyprodukowano zaledwie pięć egzemplarzy. | |
Tortoise anglia Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Kontrakt na produkcję pojazdu bez wieży podpisano z firmą Bofors w 1960 roku. Wyprodukowano łącznie 10 pojazdów „serii zero”. Pojazdy te różniły się od seryjnie produkowanych Strv 103 słabszym pancerzem i silnikiem, jak również pokrywą luku dowódcy. W 1964 roku pojazdy te wykorzystano jako podstawę do produkcji Strv 103A. | |
Strv 103-0 szwecja Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony w 1944 na bazie czołgu PzIV. Prace nad nim przerwano na rzecz podobnego projektu opartego o model Krupp Waffentrager 12.8 cm PaK 44 pochodzenia czeskiego. Pojazd ten zaistniał więc tylko na papierze. | |
Waffenträger auf Pz. IV niemcy Niszczyciele czołgów 9 |
Krótki opis: Prace nad drugą serią samobieżnych dział na bazie czołgu Panther rozpoczęły się w styczniu 1943r. w firmie Rheinmetall. Plany działa 12,8cm Skorpion ukończono 2 kwietnia 1943r. Nie wyszedł poza fazę projektową. | |
Rheinmetall Skorpion G niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Zaprojektowany przez firmę Rheinmetall-Borsig jako specjalny pojazd do przewożenia artylerii, który oprócz tej funkcji był również zdolny do ostrzału z poziomu podwozia. Jego twórcy wykorzystali zawieszenie niszczyciela czołgów typu Hetzer. Projekt trwał od końca 1942 do połowy 1944 roku, jednak przerwano go na rzecz projektu Ardelt ze względu na skomplikowaną budowę, wysokie koszty i bardzo dużą wagę tego modelu. | |
Rhm.-Borsig Waffenträger niemcy Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Rozwijany we wczesnych latach siedemdziesiątych XX wieku przez grupę badawczą UDES oraz firmy Bofors i Hägglunds. W 1972 roku projekt został dostarczony przez firmę Bofors. Później zdecydowano się powrócić do koncepcji z obrotową wieżą i prace kontynuowano w ramach projektu UDES 14. Projekt firmy Bofors pozostał tylko na papierze. | |
UDES 03 szwecja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Czołg szturmowy przystosowany do przedzierania się przez ufortyfikowane pozycje. Projekt był gotowy jesienią 1943 roku, ale nie zbudowano żadnego prototypu. Jednak sam pomysł stał się punktem wyjścia dla projektu ciężkiego czołgu szturmowego A39 Tortoise. | |
AT 15 anglia Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: SU-130PM jest projektem niszczyciela czołgów z otwartą kabiną opartego na SU-100PM. W przeciwieństwie do swojego poprzednika, ta modyfikacja miała potężniejsze działo 130 mm, które wymagało wprowadzenia konkretnych zmian w projekcie pojazdu. | |
SU-130PM zsrr Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Prace nad zaawansowanym technicznie czołgiem dla armii szwedzkiej były prowadzone przez Svena Berge. Pierwsze szkice wyjątkowego pojazdu powstały w 1956. Do roku 1961 projekt nowego pojazdu był skończony i wybudowano drewnianą makietę. Następnie powstał pierwszy prototyp Strv S1, wykorzystywany do testów nowego rodzaju zawieszenia, pozwalającego na celowanie w pionie działem umieszczonym na sztywno w kadłubie. Do końca 1962 powstał prototyp Strv S2. Oba prototypy stały się podstawą masowo produkowanego czołgu Strv 103. | |
Strv S1 szwecja Niszczyciele czołgów 8 |
Krótki opis: Planowana jako szturmowy czołg przełamujący, maszyna ta opuściła deski kreślarskie 10 czerwca 1943 roku. Nie powstał ani jeden kompletny prototyp, ale niektóre części i komponenty AT7 znalazły zastosowanie w pojeździe A39 Tortoise. | |
AT 7 anglia Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Prace nad tym ciężkim czołgiem przełamującym rozpoczęły się we wrześniu 1943 roku. W planie było wykorzystanie w nim pewnych części modelu M6, jak również elektromechanicznej skrzyni biegów i 100 mm działa z T5 montowanego w wieży o ograniczonym zakresie obrotu i 203 mm pancerzu. Pojazd miał w zamierzeniu szturmować niemieckie fortyfikacje "Linii Zygfryda" (nazywanej przez Niemców "Westwall"). Amerykańskie siły lądowe odrzuciły ten projekt w fazie planowania. Czołg został później zmodyfikowany, co zaowocowało stworzeniem ciężkiego czołgu przełamującego T95. | |
T28 Concept usa Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Eksperymentalny model niszczyciela czołgów. Zaprojektowany w oparciu o rozszerzone podwozie czołgu VK 30.01 (H). Pojazd ten był wyposażony w prototypowe przeciwpancerne działo 128-mm. Wyprodukowano tylko dwa pojazdy. Walczyły one na Froncie Południowym od lata do jesieni 1942 roku. Próby wykazały szereg problemów i pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
Sturer Emil niemcy Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Projekt pojazdu firmy Bofors. Rozwijany w latach 1965-1966 jako część konkursu rozpisanego w ramach poszukiwania czołgu lekkiego przez Szwedzkie Ministerstwo Obrony. Ten lekko opancerzony pojazd miał na celu połączenie wysokiej prędkości, manewrowości i mocnego działa, co zapewniłoby mu na polu bitwy skuteczność przeciwko nowoczesnym czołgom i oddziałom wsparcia. Projekt był gotowy w styczniu 1966 roku. Zaplanowano wtedy dalsze prace, ale nie zbudowano prototypu. | |
Ikv 90 Typ B szwecja Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Prace nad tym niszczycielem czołgów opartym na podwoziu VK 30.02 (MAN) rozpoczęły się w 1942 roku. W październiku 1943 roku przystąpiono do testów prototypu. W sumie wyprodukowano 392 pojazdy. | |
Jagdpanther niemcy Niszczyciele czołgów 7 |
Krótki opis: Pojazd ten miał być tzw. czołgiem przełamania. Jego projekt oparto na założeniach pojazdu AT-7 i obie maszyny w tym samym czasie zostały zaprezentowane do akceptacji. Nie powstały jednak żadne prototypy, gdyż ostatecznie zdecydowano się na czołg A39 Tortoise. | |
AT 8 anglia Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów Nashorn („nosorożec”) występował pod oficjalną nazwą 8.8 cm PaK 43/1 auf Geschützwagen III/IV (Sf). Nazywany był „Hornisse” („szerszeń”) aż do 1944 r. Wyprodukowano go na bazie tego samego podwozia, którego użyto w ciężkim działe samobieżnym typu Hummel. Przeszedł chrzest bojowy na froncie wschodnim latem 1943 roku. Łącznie wyprodukowano 494 pojazdów tego typu. | |
Nashorn niemcy Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: W połowie lat sześćdziesiątych XX wieku Szwedzkie Ministerstwo Obrony określiło zapotrzebowanie na nowy czołg lekki. Lekko opancerzony pojazd powinien był łączyć dużą prędkość i manewrowość z mocnym uzbrojeniem zdolnym do stawienia czoła nowoczesnym czołgom i zapewnienia wsparcia ogniowego piechocie. Landsverk zaproponowało kilka projektów zarówno z obrotowymi wieżami, jak i działem montowanym w nieruchomej strukturze. W istocie były one niszczycielami czołgów. Rozwój projektu porzucono w fazie rozrysowywania i modelowania. | |
Ikv 65 Alt II szwecja Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Średni czołg Pz. IV służył jako punkt wyjściowy dla projektów wielu pojazdów, w tym niszczycieli czołgów. Pod koniec 1944r. przygotowano dla niego wersję działa 75mm PaK 42 L/70. Nową wersję pojazdu nazwano JagdPzIV/70. Od października 1944 do marca 1945 roku firma Nibelungwerke wyprodukowała 278 pojazdów tego typu. | |
Jagdpanzer IV niemcy Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Prace nad tym pojazdem rozpoczęły się w 1942 roku. W kwietniu 1943 roku firma General Motors wyprodukowała pierwsze prototypy. To jeden z niewielu amerykańskich niszczycieli czołgów, dla którego skonstruowano kadłub, nie korzystając z wzorów już istniejących czołgów. Hellcat stał się jednym z najszybszych pojazdów pancernych swojego typu, wyprodukowanych podczas drugiej wojny światowej. Od lipca 1943 roku do października 1944 roku z taśm produkcyjnych zjechało w sumie 2507 egzemplarzy. | |
M18 Hellcat usa Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Projekt przenoszonego drogą powietrzną amfibijnego niszczyciela czołgów. Zbudowano pełnowymiarowy prototyp, ale dalszych prac zaniechano. | |
Excalibur anglia Niszczyciele czołgów 6 |
Krótki opis: Prace rozpoczęły się wiosną 1942. Po testach jesienią 1942 roku podjęto decyzję o zmianie działa kal. 57mm na 75 mm. Wyprodukowano dwa prototypy, ale pojazd nie wszedł do produkcji seryjnej ani do służby. | |
T67 usa Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Projekt czołgu szturmowego, przystosowanego do pokonywania linii obronnych wroga. Prace projektowe zakończono 15 maja 1943 roku. Nie powstał co prawda żaden prototyp, ale rozpoczęte działania były pomocne podczas opracowywania innego czołgu ciężkiego - szturmowego A39 Tortoise. | |
AT 2 anglia Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Projekt pojazdu posiadającego na wyposażeniu działo przeciwlotnicze kal. 88 mm. Prace nad nim rozpoczęto w Niemczech w 1941 roku. Konstrukcję pojazdu oparto o podwozie czołgu Pz.Sfl.IVc. Stawiane przed nim wymogi nieustannie ulegały zmianie, a działo FlaK 41 znalazło się na jego wyposażeniu dopiero w 1944 roku. Początkowo w pojeździe miały być zainstalowane różne rodzaje uzbrojenia, ale ten plan nigdy nie doczekał się realizacji. Wyprodukowano tylko trzy prototypy tego modelu. | |
Pz.Sfl. IVc niemcy Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: W 1956 roku rozpoczęto produkcję zmodernizowanej wersji działa samobieżnego Ikv 102, oznaczonego Ikv 103. Te pojazdy zaprojektowano w celu wspierania ogniem piechoty. Wyprodukowano łącznie około 80 pojazdów, które pozostały w służbie do wczesnych lat osiemdziesiątych XX wieku. | |
Ikv 103 szwecja Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Pojazd po raz pierwszy użyto w boju we Francji w 1940 roku. Produkowany był w oparciu o czołg Pz. III w kilku wersjach do roku 1945. Do 1944 r. 9346 takich dział samobieżnych zniszczyło około 20 000 wrogich maszyn. Niektóre pojazdy pozostawały w służbie do 1967 r. i brały nawet udział w wojnie sześciodniowej stoczonej między częścią krajów arabskich i Izraelem. | |
StuG III Ausf. G niemcy Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: W lutym 1943 roku, za namową ministerstwa zbrojeń, firma Krupp rozpoczęła testy nowego pojazdu o konstrukcji opartej na unowocześnionym Stug III, ale z zawieszeniem z czołgów Pz.Kpfw. IV H oraz J. Pierwsze pojazdy wyprodukowano do grudnia 1943 roku. Od stycznia 1944 roku, po wycofaniu Pz IV z produkcji, firma Krupp skoncentrowała się na produkcji nowych pojazdów. Wyprodukowano łącznie 1108 pojazdów, a dalsze 31 zaadaptowano z już istniejących czołgów. | |
StuG IV niemcy Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Pojazdy tego typu służyły we francuskiej armii pomiędzy 1943 a 1944. W 1944 roku 36 pojazdów z Régiment colonial de chasseurs de chars pod okiem Silvère Seurata, inżyniera artylerii morskiej, otrzymało celowniki dział morskich, pozwalające na zwiększenie ich zasięgu strzału do 3000 metrów. Sławny aktor francuski Jean Gabin (ur. Jean-Alexis Moncorgé) służył jako dowódca tego niszczyciela czołgów. | |
M10 RBFM francja Niszczyciele czołgów 5 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów opracowany w latach 1944-1945 na bazie lekkiego czołgu Tetrarch. Projekt wstrzymano po zakończeniu II wojny światowej. | |
Alecto anglia Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Niszczyciel czołgów stworzony na bazie podwozia czołgu Pz.Kpfw. 38 (t). Wyposażony w działo typu Pak 40 lub Pak 36(r) montowane w kabinie z odsłoniętym tyłem i szczytem. Pojazd wszedł do użytku pod koniec 1942 roku. Jego produkcja seryjna trwała do połowy 1944 roku, a niszczyciele czołgów tego typu były wykorzystywane aż do końca wojny. | |
Marder 38T niemcy Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Rozwijany w latach 1941 i 1942 na bazie lekkiego czołgu M5 Stuart. To działo samobieżne jest przykładem udanego użycia przestarzałego podwozia. Pojazd został wyposażony w krótkolufową haubicę. Podjęto również próby umieszczenia 75 mm działa czołgowego w zmodernizowanej wieży. | |
M8A1 usa Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: W roku 1935 Erich von Manstein ze Sztabu Generalnego Armii Niemieckiej, w liście do generała Ludwiga Becka, opisał pomysł zbudowania artylerii szturmowej mającej wspierać atakujące oddziały piechoty. W roku 1937 zbudowano pięć prototypów serii "zero". Wczesne wersje od Ausf.A do Ausf.F/8 były wyprodukowane do grudnia 1942 roku. | |
StuG III Ausf. B niemcy Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Szwedzkie samobieżne działo szturmowe. Pojazd był rozwijany w latach 1941–1944. W marcu 1944 roku firma Scania-Vabis otrzymała zamówienie na 36 pojazdów. Pierwsze 18 z nich było przezbrojonymi pojazdami Strv m/41 SII. Początkowo te działa samobieżne wyposażono w armaty 75-mm, ale w marcu 1946 roku we wszystkich pojazdach zamontowano armaty 105-mm. Wyprodukowano łącznie 36 dział samobieżnych, które pozostały w służbie do 1973 roku. | |
Sav m/43 szwecja Niszczyciele czołgów 4 |
Krótki opis: Działo tego eksperymentalnego niszczyciela czołgów było zamontowane w centralnej części kadłuba i wyposażone w osłonę pancerną. Skonstruowano prototyp, ale prace nad tym pojazdem zostały przerwane, gdy pojawił się projekt nowego niszczyciela czołgów oparty na modelu Valentine i wyposażony w potężne, 17-funtowe działo. | |
Valentine AT anglia Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Po II wojnie światowej Szwecja miała pilne zapotrzebowanie na lekko opancerzone pojazdy, które mogłyby wspierać ogniem piechotę. Firma Landsverk stworzyła pojazd artylerii piechoty Ikv 72 w celu zaspokojenia tego zapotrzebowania. Przed 1954 rokiem do służby weszło 36 pojazdów. W latach 1956–1958 pojazdy przezbrojono i zamontowano w nich mocniejsze działa 105-mm. Pojazdy te pod nazwą Ikv 102 pozostały w służbie do połowy lat siedemdziesiątych XX wieku. | |
Ikv 72 szwecja Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Ten lekki niszczyciel czołgów został opracowany na początku 1942r. na bazie kadłuba przestarzałego, lecz produkowanego masowo Pz.Kpfw. II i wyposażony w potężne działo. Pojazd był szeroko wykorzystywany na Froncie Wschodnim; od 1944 walczył również we Włoszech i na Froncie Zachodnim. Pozostał w służbie do końca wojny. | |
Marder II niemcy Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Program zamontowania 3-calowego działa samobieżnego na podwoziu M3A3 Stuart rozpoczęto we wrześniu 1942 roku. Próby na poligonie w Aberdeen w listopadzie wykazały, że dzało było za ciężkie dla podwozia czołgu lekkiego. Nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
T56 GMC usa Niszczyciele czołgów 3 |
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne do wsparcia piechoty i czołgów. Rozwijane w 1938 roku na podwoziu M1A3. Zbudowano tylko jeden prototyp. Testy wykazały szereg problemów technicznych i funkcjonalnych, a pojazd nigdy nie wszedł do służby. | |
T3 HMC usa Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Transporter Universal Carrier został opracowany w okresie międzywojennym i był jednym z najważniejszych pojazdów gąsienicowych używanych przez wojska Wspólnoty Brytyjskiej. Od roku 1937 do 1945 wyprodukowano w sumie 90 000 takich maszyn. Kolejne jej wersje były wykorzystywane do przewozu ludzi oraz sprzętu, służyły jako mobilna platforma dla karabinów maszynowych, a nawet sprawdzały się podczas misji zwiadowczych. W roku 1940 opracowano wersję wyposażoną w działo przeciwpancerne kal. 40 mm. | |
Universal Carrier 2-pdr anglia Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Prace nad Panzerjäger I, niemieckim niszczycielem czołgów, rozpoczęły się w 1939r. przy wykorzystaniu planów Panzerkampfwagen I Ausf. B. Początkowo na kadłubie Panzerkampfwagen I Ausf. B montowano działo 37mm Pak 36. Niemniej jednak, w trakcie inwazji na Polskę okazało się że to działo było mało skuteczne przeciwko nowym pojazdom. Po zdobyciu przez Niemcy Czechosłowacji w 1940r. na niszczycielu zaczęto montować działo 47mm Pak 36(t) L/43.4 (Škoda 47-mm A-5 KP ÚV vz. 38 Model A5). W sumie wyprodukowano 202 pojazdy, które pozostawały w służbie do 1943r. | |
Panzerjäger I niemcy Niszczyciele czołgów 2 |
Krótki opis: Prototyp działa samobieżnego stworzonego na bazie Batignolles-Chatillon 25t, skonstruowano w roku 1958. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej. | |
Bat.-Châtillon 155 58 francja Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Prace nad T92 zostały rozpoczęte w 1945 roku. W czasie prac nad tym działem samobieżnym wspomagano się częściami z M26. Pojazd ten przeszedł pomyślnie testy polowe w marcu 1945 roku w Aberdeen, ale mimo to nigdy nie zdecydowano się na rozpoczęcie produkcji seryjnej. | |
T92 HMC usa Działa samobieżne 10 |
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm opracowane w 1955 r. Pojazd miał być produkowany na podwoziu amerykańskiego czołgu średniego M47, który eksportowano do Francji. Jednak ostatecznie wybrano podwozie francuskiego czołgu średniego Batignolles-Chatillon 25t. Wersja początkowa istniała tylko na papierze. | |
Bat.-Châtillon 155 55 francja Działa samobieżne 9 |
Krótki opis: Działo samobieżne na zmodyfikowanym podwoziu czołgu średniego M47. Prototyp wyprodukowano w 1952 roku, a cztery lata później pojazd wszedł do służby w dwóch wersjach: M55 dla armii i M53 dla piechoty morskiej. | |
M53/M55 usa Działa samobieżne 9 |
Krótki opis: Stworzony na bazie ciężkiego działa "Long Tom" M43 został najpotężniejszym działem samobieżnym aliantów. M40 brał udział w walkach o Kolonię. Pojazdy tego typu były używane także w wojnie koreańskiej. | |
M40/M43 usa Działa samobieżne 8 |
Krótki opis: Eksperymentalne działo samobieżne oparte na konstrukcji prototypu średniego czołgu Char de Bataille Lorraine 40t. Prototyp skonstruowano w roku 1952. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani do czynnej służby. | |
Lorraine 155 mle. 51 francja Działa samobieżne 8 |
Krótki opis: Opracowany w roku 1952 prototyp działa samobieżnego oparty na eksperymentalnym czołgu Lorraine 40t. Pojazd nigdy nie wszedł do produkcji seryjnej ani tym bardziej do czynnej służby. | |
Lorraine 155 mle. 50 francja Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Powstało w Rock Island Arsenal. Wyprodukowano 100 egzemplarzy tego pojazdu, który otrzymał od amerykańskich żołnierzy przydomek „King Kong”. M12 odegrało ważną rolę w czasie zmagań na Linii Zygfryda. | |
M12 usa Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Zaprojektowany i zbudowany na kadłubie KV-1S. Prace nad prototypem rozpoczęły się w styczniu 1944. Haubica B-4 kal. 203 mm została zamontowana na odbudowanym kadłubie KV-1S. Począwszy od marca aż do końca kwietnia 1944 roku przeprowadzano próby pojazdu. Pomimo ich pozytywnego wyniku, S-51 nigdy nie wszedł do masowej produkcji. | |
S-51 zsrr Działa samobieżne 7 |
Krótki opis: Skonstruowany pod koniec lat pięćdziesiątych na podwoziu AMX 13. Pojazd był masowo produkowany aż do końca lat sześćdziesiątych i wciąż jest używany przez Francję, Argentynę, Chile, Ekwador, Maroko i inne państwa. | |
AMX 13 F3 AM francja Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Działo samobieżne 155 mm na podwoziu czołgu lekkiego M41. Pojazd był używany w czasie wojny w Korei. We wczesnych latach sześćdziesiątych wprowadzono ulepszone działa samobieżne tego typu z obrotową wieżą, a M44 wycofano ze służby. Wedle różnych źródeł w latach 1953-54 wyprodukowano od 250 do 600 pojazdów tego typu. | |
M44 usa Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Jesienią 1942 roku firma Alkett rozpoczęła prace nad nowym działem samobieżnym o kalibrze 150mm. By przyspieszyć produkcję pojazdu, zaplanowano użycie dostępnych części z Pz. III i Pz. IV. Działo było produkowane na tym samym podwoziu, co niszczyciel ciężkich czołgów Nashorn. W sumie zbudowano 714 tych pojazdów oraz 150 transporterów amunicji, wykorzystujących to samo nadwozie. | |
Hummel niemcy Działa samobieżne 6 |
Krótki opis: Działo samobieżne skonstruowane na bazie czołgu AMX-B. Prace nad prototypem oraz jego testy trwały od roku 1949. Masową produkcję uruchomiono w roku 1955. | |
AMX 13 105 AM mle. 50 francja Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Lekkie działo samobieżne skonstruowane na bazie M24. Pojazd wykorzystano w Koreii przeciwko siłom Chin i Korei Północnej. Służył w armii USA do połowy lat 50 XXw, niektóre sztuki przekazano Francji. Według różnych źródeł, wyprodukowano między 85 a 250 sztuk tego działa. | |
M41 HMC usa Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Niemieckie działo samobieżne produkowane na podwoziu czechosłowackiego Pz.Kpfw. 38(t). Wytwarzano go od 1943 do 1944 roku. Łącznie wyprodukowano 282 takie pojazdy. | |
Grille niemcy Działa samobieżne 5 |
Krótki opis: Pojazd powstał w 1944 roku na bazie czołgu lekkiego M24 Chaffee. Produkcję rozpoczęto w 1945 roku i wyprodukowano łącznie 150 pojazdów. Pojazdy zostały użyte w wojnie koreańskiej. | |
M37 usa Działa samobieżne 4 |
Krótki opis: Zaprojektowany w 1941 roku na bazie czołgu Pz.Kpfw. II Ausf. Wszystkie wyprodukowane pojazdy zostały wysłane na front i stracone. Działa samobieżne były używane przez Dywizję Afrika w Libii i Tunezji. | |
Sturmpanzer II niemcy Działa samobieżne 4 |
Krótki opis: Działo samobieżne na bazie Lorraine 37L. Prace nad tym pojazdem rozpoczęto tuż przed wybuchem II wojny światowej, ale nigdy nie wykroczyły one poza fazę projektową. | |
Lorraine 39L AM francja Działa samobieżne 3 |
Krótki opis: Produkowane na podwoziu M3 i M4 od kwietnia 1942 do lutego 1945 roku. Przygotowano 4316 egzemplarzy. Pojazdy M7 Priest zostały po raz pierwszy wykorzystane w bitwie pod El Alamein. | |
M7 Priest usa Działa samobieżne 3 |
Krótki opis: Pierwsze zamówienie na działo samobieżne na bazie pojazdu Renault FT-17 zostało złożone w grudniu 1917 roku. Jednak działo weszło do służby dopiero pod koniec I wojny światowej. Po jej zakończeniu wyprodukowano jeszcze 39 takich maszyn. | |
Renault FT 75 BS francja Działa samobieżne 2 |
Krótki opis: T1 Howitzer Motor Carriage został stworzony jesienią 1930 roku na podwoziu T2. Projekt obejmował elementy czołgu T1 Cunningham. Ze względu na Wielki kryzys, prace nad projektem przerwano na etapie prototypu. | |
T1 HMC usa Działa samobieżne 2 |